شبکه خبری سی .ان. بی.سی در گزارشی به بررسی اختلافات میان آمریکا و اروپا در زمینه برنامه هستهای ایران و توافق به دست آمده در این زمینه پرداخت.
ترامپ و اروپا در زمینه تحریمهایی که متوجه ایران در ارتباط با برنامه هستهای این کشور است، وارد بازی میشوند که از آن به بازی جوجه تعبیر میشود و این یعنی شرایطی که در آن هیچکدام تمایلی به تسلیم شدن در برابر دیگری ندارد اما در عین حال بدترین نتیجه هم زمانی به دست میآید که هیچکدام از طرفین در برابر دیگری تسلیم نشود.
در این گزارش آمده است که اروپا معیارهایی را مطرح می کند تا از شرکتهای خود در برابر آمریکا محافظت کند. همچنین اتحادیه اروپا تلاش میکند که توافقی که سال ۲۰۱۵ به دست آمد را حفظ کند از طرفی واشنگتن هم با وجود مخالفت نزدیکترین متحدانش میخواهد ایران را منزوی کند.اگر هر دوی این موارد در کنار هم قرار گیرند، موقیعت ناشناختهای به وجود میآید که میتواند به روابط فراآتلانتیک خدشه وارد کند و اقتدار آمریکا را به طوری که پیشبینیاش دشوار است، تضعیف کند.
سران اروپایی در حال تدوین دستورالعملی هستند که بر طبق آن توافق هستهای با ایران که در حال تبدیل شدن به عاملی برای تقابل مستقیم میان آمریکا و اروپاست، را همچنان حفظ کنند. تحلیلگران به شدت درباره اینکه چنین تدابیری بتوانند شرکتهای اروپایی که با ایران کار میکنند را از پیامدهای تحریمهای سنگین آمریکا در امان نگه دارند، تردید دارند. با این حال، شرایط موجود طرفین را در موضعی قرار داده است که میتواند بر روابط فراآتلانتیک تاثیر بگذارد.
سران اروپایی تلاش کردند تا با هشدار درباره نقش منظقهای ایران و برنامه موشکی این کشور ، ترامپ را به باقی ماندن در توافق هستهای متقاعد کنند اما کاخسفید در نهایت تصمیمی گرفت که از توافق با ایران خارج شود و تحریمها علیه این کشور را اعمال کند. کمیسیون اروپا اعلام کرد که قوانین مسدودساز را به منطور مقابله با اقدامات آمریکا به کار میگیرد. این اقدامات نخست در سال ۱۹۹۶ در ارتباط با تحریمهای کوبا اجرا شدند. مقامات اروپایی در این مورد به خبرگزاری رویترز گفتهاند که این اقدام، انتقال مستقیم (پول) میان دولتهای اروپایی و بانک مرکزی ایران و سرمایهگذاری اروپایی در پروژهها در ایران را تضمین میکند.
گروه مشاوره اوراسیا پیشبینی میکند که در چند ماه آینده وقتی که مشخص شود که چنین تدابیری نمیتواند به اندازه کافی به رونق کار در ایران منجر شود و برای کشور هم پذیرش محدودیتها سودی ندارد، ایران از توافق خارج میشود.
این گزارش افزود؛ روز چهارشنبه «آیتالله علی خامنهای» رهبر ایران بر اجرای مواردی به منظور ادامه حضور ایران در توافق هستهای بدون آمریکا تاکید کرد. همچنین دیپلمات های ایران به همراه شرکای انگلیسی، چینی، آلمانی، فرانسوی و روسی با حضور «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی هستهای، امروز جمعه در وین تشکیل جلسه دادهاند.
یکی از پژوهشگران بنیاد دفاع برای دموکراسی هم درباره موثر بودن پیشنهادهایی که به ایران داده میشود، ابراز تردید کرد. وی همچنین ابراز نگرانی کرده است که آمریکا و اروپا در حال وارد شدن به بازی هستند که واشنگتن باید با تهران صورت دهد. در چنین شرایطی اقدامات اروپا این را نشان میدهد که در راستای ترامپ عمل نمیکند. به عبارتی، بسیاری از اروپاییها درگیر واقعیتهای اقتصادی هستند که باید به واشنگتن نشاندهد که چرا آنها هنوز ناراحتند. در زمینه برجام مخالفت سیاسی با آمریکا وجود دارد و روابط فراآتلانتیک با اختلاف درباره برجام به موضوعی قانونی تبدیل میشود به جای اینکه مسئلهای سیاسی باشد.
در ادامه این گزارش آمده است که دولتهای «جرجبوش» و «باراک اوباما» روسای جمهور پیشین آمریکا، تحریمهایی را علیه ایران اعمال کردند با استناد به اینکه از اقدامات غیرقانونی ایران نگران هستند. این اقدامات رژیم تحریمهای چند جانبهای ایجاد کرد و مجموعهای از تحریمهایی را متشکل از تحریمهای آمریکا و اروپا ساخت که همدیگر را تکمیل میکردند. با این حال دولت ترامپ نمیخواهد از این روند پیروی کند و به جای آن به دنبال قدرت نفوذ اقتصاد آمریکا و تاثیر آن بر ساختار مالی جهان است تا به این وسیله اروپا را وادار کند، از واشنگتن پیروی کند. این سیاست به وسیله تحریمهای ثانویه اعمال میشود که به واشنگتن اجازه میدهد شرکتهای خارجی را که با ایران همکاری میکنند را مجازات کند.
یک کارشناس شورای آتلانتیک معتقد است که آمریکا و اروپا درباره اینکه چه کاری خوب است و راهکاری قابل قبول اختلافنظر دارند و این موضوع در سخنان اخیر «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا خود را نشان میدهد. آنچه پامپئو درباره تحریمهای ایران و سیاست خارجی این کشور و آزمایش موشکی و آزادی شهروندان آمریکایی در ایران گفت با آنچه اروپاییها میگویند متفاوت است. دلیل این اختلاف هم این است که راهکار برای آمریکاییها با راهکار اروپاییها فرق دارد.
وی همچنین بر این باور است که با وجودی که سران اروپایی در جریان نشست در بلغارستان، سرخوردگی خود را از خروج آمریکا از توافق هستهای با ایران پنهان نکردند ولی نمیتوان پیشبینی کرد که آیا این موضوع بر مذاکرات آتی بازرگانی با آمریکا تاثیر خواهد داشت یا خیر. «دونالد تاسک» رئیس شورای اروپا گفته است: «مشکل اینجاست که دوست نزدیک شما رفتاری غیرقابل پیشبینی دارد و این موضوع الان شوخی نیست.این ریشه مشکلات ما با دوستانمان در آنسوی اقیانوس اطلس است.»
یکی از مقامات پیشین در وزارت بازرگانی آمریکا این موضوع را از جنبه دیگری بررسی میکند مبنی بر اینکه اقدامات ترامپ میتواند پیامدهای دراز مدت برای نفوذ و قدرت آمریکا داشته باشد. از جمله اینکه کشورهایی مانند چین را تشویق کند تا گزینههای دیگری برای معاملاتی که اکنون به وسیله دلار تعریف شدهاند، ارائه دهند. در حال حاضر این هشدار مطرح است که ایران در آینده از یوان به جای دلار برای فروش نفت خود استفاده کند.
به عقیده این مقام آمریکایی، این پیامدها فورا به وقوع نخواهند پیوست بلکه در گذر زمان خود را نشان میدهند که به محرومیت آمریکا در عرصه اقتصادی منجر خواهد شد.