سال ۲۰۱۷ میلادی با ریاستجمهوری «دونالد ترامپ» به یکی از پرچالشترین سالهای تاریخ اخیر تبدیل شد. در این سال رخدادهای زیادی از همان روز آغازین ریاستجمهوری ترامپ در آمریکا رقم خود و جنجالهای حول او هنوز هم ادامه دارد. در ادامه نگاهی داریم به رخدادهای مهمی که در سالی که گذشت در آمریکا خبرساز شد؛ از فرمان مهاجرتی علیه مسلمانان و ظهور دوباره گروههای نژادپرست تا سریال رسواییهای جنسی.
سالی که با ریاستجمهوری ترامپ آغاز شد
سال ۲۰۱۷ میلادی در آمریکا با مراسم تحلیف «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا به عنوان چهل و پنجمین رئیسجمهور آمریکا آغاز شد. این مراسم از ۱۷ تا ۲۱ ژانویه در «واشنگتن دی سی» برگزار شد که شامل مراسم برگزاری کنسرت، رژه و سخنرانی افراد مختلف میشد.
ترامپ در سخنرانی مراسم تحلیف خود با این وعده که بار دیگر آمریکا را قدرتمند، ثروتمند و امن خواهد کرد و گفت: «و بله، ما عظمت را به آمریکا بازخواهیم گرداند.»
انتشار سخنان سخیف ترامپ در خصوص زنان و نگاه جنسی وی به بانوان، از همان دوران رقابتهای انتخاباتی، حساسیت جامعه زنان آمریکا را برانگیخت.
در روزهای بعد از تحلیف موجی از تظاهرات و اعتراضها به اظهارات جنجالبرانگیز رئیسجمهور آمریکا در سراسر این کشور به راه افتاد. هزاران نفر از زنان واشنگتن با اجتماع در نزدیکی ساختمان کنگره آمریکا، تظاهراتی گسترده علیه «دونالد ترامپ» برگزار کردند.
از طرف دیگر، میلیونها تن در سراسر جهان علیه رئیس جمهوری جدید آمریکا دست به راهپیمایی اعتراضی زدند.
در شهرهای اروپایی، معترضان در برلین، پاریس، رم، وین، ژنو و آمستردام به خیابانها آمدند و علیه ترامپ شعار دادند و در لندن نیز زنان معترض با در دست داشتن پلاکاردهایی که رویشان شعارهای مختلفی علیه ترامپ نوشته شده بود، در مقابل سفارت آمریکا تجمع کردند. بسیاری از بازیگران و هنرمندان مطرح جهان در راهپیماییهای اعتراضی علیه ترامپ شرکت داشتند.
فرمانهای اجرایی جنجالبرانگیز
ترامپ از زمان روی کار آمدن به عنوان رئیسجمهور آمریکا تمامی تلاش خود را به کار گرفت تا طرحهای «باراک اوباما» رئیسجمهور سابق آمریکا را منقضی کند.
از میان فرمانهای اجرایی که رئیسجمهور آمریکا از همان آغازین روزهای ریاستجمهوری خود امضا کرد و جنجالی را در داخل و خارج از آمریکا به راه انداخت میتوان به امضای فرمان اجرایی خروج از پیمان مهم تجاری و سرمایهگذاری ترانس-پاسیفیک (TPP) اشاره کرد.
ترامپ همچنین در ۲۵ ژانویه، مجموعهای فرمانهای اجرایی را امضا کرد و به وزارت امنیت داخلی آمریکا دستور استفاده از بودجه فعلی برای آغاز ساخت دیواری در مرز مکزیک آمریکا را صادر کرد.
در تاریخ ۲۷ ژانویه، رئیسجمهور آمریکا با امضای یک فرمان اجرایی، به طور نامحدود از ورود آوارگان سوری به آمریکا جلوگیری کرد و ورود تمامی اتباع ایران، عراق، سوریه، لیبی، سومالی، سودان و یمن به آمریکا را صرف نظر از نوع روادیدشان، به مدت ۹۰ روز ممنوع کرد.
این فرمان اجرایی موجی از انتقادات جامعه بینالملل را به همراه داشت و کشورهای هدف از جمله ایران نیز آن را محکوم کردند.
اوایل فوریه «جیمز روبارت» قاضی فدرال در ایالت واشنگتن آمریکا، که در دولت «جورج بوش» منصوب شده بود، حکم داد که دستور اجرایی رئیسجمهوری این کشور برای منع ورود شهروندان هفت کشور موقتاً متوقف شود.
بعد از آن، رئیسجمهور آمریکا تحت فشارهای داخلی، مجبور شد که اصلاحاتی را در فرمان مهاجرتی خود به وجود آورد اما اوایل ماه مارس نیز، «دریک واتسون » یک قاضی فدرال در هاوایی پس از شکایت مسلمانان این منطقه، دستور توقف اجرای فرمان مهاجرتی ترامپ را صادر کرد که این مسئله با واکنش تند دولت آمریکا مواجه شد.
این قاضی گفت که فرمان ترامپ همان مشکلات و نقایص قبلی را دارد زیرا فاقد دلایل کافی مبنی بر زیانبار بودن مهاجرت بیش از ۱۵۰ میلیون نفر از این کشورها به آمریکا است.
در تاریخ ۳۰ ژانویه، ترامپ، «سالی یتس» دادستان کل آمریکا را بعد از آن اخراج کرد که یتس به وزارت دادگستری دستور داده بود که فرمان اجرایی اخیر ترامپ درباره پناهجویان و مهاجران را اجرا نکنند.
نهایتا پس از چند ماه کش و قوس میان کاخ سفید و قضات، فرمان مهاجرتی ترامپ با اصلاحاتی اجرایی شد.
اوایل ماه ژوئن بود که «دونالد ترامپ» اعلام کرد که آمریکا از توافق بینالمللی آب و هوایی پاریس خارج میشود. او مدعی شد که توافق پاریس، هزینههای زیادی را به مردم آمریکا تحمیل میکند و به نفع چین نوشته شده است. او همچنین تهدید کرد که ممکن است آمریکا از توافق تجارت آزاد کشورهای آمریکای شمالی (NAFTA) هم خارج شود.
۱۲ اکتبر سال ۲۰۱۷ هم آمریکا در اقدامی در حمایت از رژیم صهیونیستی از یونسکو خارج شد و سیاستهای این سازمان را سیاستهای تبعیضآمیز ضداسرائیلی خواند.
بعد از خروج پی در پی آمریکا از معاهدات و سازمانهای بینالمللی، «ریچارد هاس» رئیس شورای روابط خارجی آمریکا گفت به نظر میرسد دکترین ترامپ «دکترین خروج» است.
ترامپ وعدهاش به نتانیاهو را عملی کرد
۶ دسامبر ترامپ تصمیم جنجال برانگیزی اتخاذ کرد و رسماً قدس را به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی به رسمیت شناخت. او به وزارت خارجه آمریکا دستور داد تا اقدامات لازم برای انتقال سفارت آمریکا از تلآویو به قدس را فراهم کنند.
این اقدام ترامپ رضایت و خرسندی صهیونیستها را به همراه داشت، اما به شدت با انتقادجامعه مسلمین و حتی سران مهم کشورهای غربی مواجه شد.
اعلام این تصمیم همچنین منجر به برگزاری تظاهراتهای اعتراضی در کشورهای اسلامی از جمله مالزی، اندونزی، ایران و… شد.
چند روز پس از این اقدام، شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل علیه تصمیم آمریکا تشکیل جلسه دادند و تشکیلات خودگردان فلسطین هم که سالهاست در مذاکرات سازش به حمایت واشنگتن متکی است، اعلام کرد دیگر آمریکا را «یک میانجی بیطرف» نمیداند و حاضر نیست پیشنهادات آمریکا برای صلح با اسرائیل را بررسی کند.
در رأیگیری مجمع عمومی سازمان ملل علیه تصمیم آمریکا، تنها ۸ عضو با واشنگتن همراهی کردند تا بسیاری از کارشناسان بگویند ترامپ که با شعار «نخست آمریکا» روی کار آمده، این کشور را منزوی کرده و نتیجه سیاستهایش «آمریکای تنها» بوده است.
قدرتنمایی نظامی
پنتاگون ۶ آوریل اعلام کرد که ۵۹ موشک از نوع «تام هاوک» را به سمت پایگاه هوایی «الشعیرات» سوریه در شهر حمص در مرکز سوریه شلیک کرده که ۵۸ موشک به هدف رسیده است.
واشنگتن مدعی شد که این حمله در واکنش به حمله شیمیایی به شهر تحت کنترل معارضان بوده است. این در حالی است که در دولت سابق آمریکا خروج تمام تسلیحات شیمیایی دولت سوریه تائید شده بود.
قدرتنمایی شاید تنها دستاورد این حمله بود. همانطور که تصاویر ماهوارهای نشان میداد، خسارت چندانی به این پایگاه وارد نشد و جنگندههای سوریهای تنها چند روز بعد پرواز از این پایگاه را از سر گرفتند.
تقریبا همزمان با حمله موشکی به سوریه، ارتش آمریکا در افغانستان هم برای اولین بار از قدرتمندترین بمب غیرهستهای خود موسوم به «مادر تمام بمبها» (MOAB) استفاده کرد.
واشنگتن که پیشتر میگفت فقط ۷۰۰ عضو داعش در افغاستان حضور دارند، بعد از این حمله گفت هدف استفاده از بمب نابود کردن یکی از پناهگاههای داعش بوده است.
حملات هوایی آمریکا در عراق و سوریه هم به میزان قابل ملاحظهای افزایش یافت؛ همینطور تلفات غیرنظامیان. به گفته گروه ناظر «ایر وارز» تنها در حملات آمریکا به شهر «رقه» سوریه، دستکم ۱۸۰۰ غیر نظامی کشته شدند. رادیو فرانسه هم این شهر را «جهنم» توصیف کرد و گفت حملات هوایی موجب شده تا ۷۰ تا ۸۰ درصد رقه نابود شود.
روابط نزدیک با شیوخ عرب و صهیونیستها
«احیای اتحادهای دیرینه» یکی از شعارهای ترامپ در انتخابات بود. او در اولین گام برای حرکت به این سو، بر خلاف روسایجمهور پیشین، عربستان را به عنوان اولین مقصد سفرهای خارجیاش انتخاب کرد.
۲۰ ماه مه ترامپ به عربستان رفت و در این کشور، قراردادهایی به ارزش بیش از ۳۵۰ میلیارد دلار به امضا کرد. فروش ۱۱۰ میلیارد دلار سلاح به عربستان، یکی از قراردادهای امضاشده در این سفر بود.
او در این سفر در نشستی با حضور چندین کشور اسلامی متحد عربستان هم شرکت کرد و آنجا از لزوم تشکیل جبههای واحد علیه ایران سخن گفت؛ جبههای که تنها چند هفته بعد با بروز تنش میان عربستان و قطر، به شدت تضعیف شد.
دولت ترامپ به حمایت از عربستان در جنگ یمن ادامه داد، در مناقشه با قطر جانب ریاض را گرفت و بازداشتهای گسترده در عربستان را نیز تائید کرد.
ترامپ بعد از عربستان سعودی به فلسطین اشغالی رفت و آنجا هم از تعهد خدشهناپذیرش به حمایت از اسرائیل سخن گفت. او بعدها در مسئله برجام، قدس و مسائل منطقهای مواضعی اتخاذ کرد که تا حد زیادی بازتابدهنده نظرات نخستوزیر اسرائیل بود.
روسیه در صدر اخبار
در سالی که گذشت، تقریبا روزی نبود که خبری درباره روسیه، ادعای نقشآفرینی این کشور در پیروزی ترامپ یا طرحهای تازه کنگره برای فشار به مسکو در رسانهها منتشر نشود.
یکی از پرخبرترین موضوعات که برخی میگویند ممکن است چشمانداز تکمیل دوره چهار ساله ریاستجمهوری ترامپ را هم مبهم کند، ادعای مداخله روسیه در انتخابات ریاستجمهوری و تماسهای ادعایی بین تیم انتخاباتی ترامپ و مسکو بود.
«جیمز کومی» مدیر وقت «اف بی آی» که به دلیل به جریان انداختن پرونده ایمیلهای «هیلاری کلینون» به نقشآفرینی در شکست نامزد دموکراتها متهم بود و ترامپ هم در اولین رویاروییشان او را به آغوش کشیده بود، بعد از انتخابات هم تا ماهها در صدر اخبار بود؛ اخباری که این بار چندان خوشایند ترامپ نبود.
او بر خلاف میل ترامپ، تأیید کرد که افبیآی در حال تحقیق در خصوص مداخله احتمالی روسیه در انتخابات آمریکا و همچنین هرگونه ارتباط میان افراد ستاد انتخاباتی ترامپ و مقامات روس است.
ترامپ تلاش وی برای پیشبرد تحقیقات درباره روسیه را تاب نیاورد و چند هفته پس از حضور در کاخ سفید، به طور ناگهانی کومی را برکنار کرد. آنطور که رسانهها نوشتند و خود کومی هم بعدها تائید کرد، ترامپ از وی خواسته بود نسبت به او سوگند وفاداری بخورد و کومی هم از این کار سر باز زده بود. درخواست دیگر ترامپ، این بوده که روند تحقیقات درباره «مایکل فلین» مشاور وقت امنیت ملی آمریکا (که تنها چند روز بعد به دلیل عدم افشای ارتباط با روسیه، مجبور به استعفا شد) را متوقف کند.
کومی طی یادداشتی درباره نشست روز ۱۴ فوریه با ترامپ، نوشت که ترامپ در خصوص فلین به وی گفته بود: «امیدوارم بتوانی این قضیه را کنار بگذاری. فلین آدم خوبی است. امیدوارم بیخیال این مطلب شوی».
بعد از برکناری کومی، در ماه مه وزارت دادگستری آمریکا، «رابرت مولر» یکی از مدیران سابق افبیآی را بع عنوان بازپرس ویژه برای مدیریت تحقیقات درباره مداخله احتمالی روسیه در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و ارتباطات احتمالی ستاد انتخاباتی ترامپ با مقامات روس، منصوب کرد.
تا اواسط ماه دسامبر، تیم تحقیقات مولر، اتهاماتی را علیه چهار نفر از جمله فلین مطرح کردند و فلین را به دروغگویی به افبیآی در خصوص مکالماتی که با سفیر روسیه در آمریکا داشته است، متهم کردند.
دولت روسیه چنین اتهامی را رد کرده و دونالد ترامپ نیز هرگونه همکاری ستادش با روسیه را کذب و بیاساس خوانده است.
اتهام ارتباط ترامپ با روسیه، موجب شد احساسات ضدروسی در کنگره افزایش یابد و جمهوریخواهان و دموکراتها برای آنکه نشان دهند مسکو نمیتواند سیاستهای واشنگتن را تغییر دهد، چندین طرح ضدروسی را در دستور کار قرار دادند.
در ماه ژوئیه، کنگره آمریکا متممی تحریمی به طرحی ضدایرانی اضافه کرد که همکاری شرکتهای آمریکایی با شرکتهای روس در حوزه انرژی را به شدت محدود میکرد. هرچند دولت ترامپ مخالفت خود با این طرح را اعلام کرده بود و روسیه میگفت با تصویب این طرح روابط دو کشور دیگر هرگز عادی نمیشود، کنگره این تحریمها را با نصابی بالا تصویب کرد و حق وتو را نیز از ترامپ گرفت.
اواخر ماه آگوست، در پی تشدید تنشها میان روسیه و آمریکا، دولت آمریکا دستور تعطیلی مجتمعهای دیپلماتیک روسیه را در سانفرانسیسکو، واشنگتن دی سی و نیویورک صادر کرد و در مقابل روسیه نیز دهها نفر از کارکنان سفارت آمریکا در مسکو را اخراج کرد تا سالی که تصور میشد آغازگر بهبود روابط آمریکا و روسیه شود، در عمل شاهد تشدید تنش بین دو کشور باشد.
طوفانهای سهمگین «هاروی»، «ایرما» و «ماریا»
سال ۲۰۱۷ در آمریکا با وقوع طوفانهای سهمگین در ایالات جنوب شرقی آمریکا و کارائیب همراه بود. طوفان «هاروی» در «هوستون» و مناطق حومه تگزاس و لوئیزیانا، خرابیهای زیادی برجای گذاشت و بارش شدید باران به بروز سیلابهایی در شهرهای مختلف آمریکا منجر شد.
طوفان هاروی در ۲۵ آگوست وارد تگزاس شد و بیش از ۸۰ نفر را در این ایالت به کام مرگ کشاند. خسارات این طوفان ۱۵۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
بعد از آن، طوفان ایرما پس از به جای گذاشتن دست کم ۲۷ کشته در جزایر حوزه کارائیب به بخش جنوبی ایالت فلوریدای آمریکا رسید.
شرکت رسانهای «اکیوودر» آمریکا که خدمات تجاری پیشبینی آب و هوا را در جهان ارائه میکند، در تحلیلی از تأثیر دو طوفان عظیم هاروی و ایرما بر اقتصاد آمریکا، ارزیابی کرد که خسارت این دو طوفان بر روی هم حدود ۲۹۰ میلیارد دلار بوده است.
«ایرما» در نهایت قربانیان زیادی هم از ایالت فلوریدای آمریکا گرفت. برخی اخبار حاکی از آن بود که در نتیجه این طوفان دستکم ۵۰ نفر جان خود را از دست دادند. ادارههای محلی خبر دادند که تنها در خاک فلوریدا ۳۴ نفر قربانی ایرما شدند.
بعد از ایرما نیز طوفان ماریا در اواخر ماه سپتامبر با سرعت و شدت زیاد پورتوریکو را در هم کوبید و خسارات زیادی را به بار آورد و برق سه میلیون سکنه این جزیره را قطع کرد.
با گذشت سه ماه از وقوع طوفان سهمگین ماریا، ۳۰ درصد از این جزیره همچنان با قطعی برق روبرو بود و حدود ۲۵۰ هزار نفر به دنبال پناه گرفتن در فلوریدا بودند.
تیراندازی مرگبار در لاس وگاس
اول اکتبر سال جاری میلادی، در یکی از مرگبارترین تیراندازیها در تاریخ مدرن آمریکا که از حمله سال گذشته میلادی به باشگاه شبانه «پالس» در «اورلاندو»، مرگبارتر بود، یک فرد مسلح به نام «استفان پداک» حسابدار بازنشسته ۶۴ ساله از اتاق خود در هتلی در نوادا لاس وگاس، به سمت جمعی از افرادی که به سمت سالن کنسرت میرفتند، تیراندازی کرد که در نتیجه آن ۵۸ نفر جان خود را از دست دادند و صدها نفر دیگر نیز زخمی شدند.
مقامات امنیتی، جسد پداک را به همراه مقدار زیادی سلاح در سوئیت دو اتاقه وی پیدا کردند و بعد از تحقیقات مشخص شد که وی از طریق تیراندازی به داخل دهانش خودکشی کرده است.
هرچند داعش مدعی شد که پداک عامل این گروه بوده، اما هیچ مدرکی برای ادعای خود ارائه نکرد و مقامات آمریکایی نیز ارتباط او با داعش را تکذیب کردند. انگیزههای این عامل مسلح همچنان به صورت نامعلوم باقی مانده است.
این حمله مرگبارترین تیراندازی آمریکا تا به امروز بود و موجب مطرح شدن دوباره بحث اعمال محدودیت حمل سلاح در آمریکا شد.
سریال رسوایی
در سال ۲۰۱۷، سیلی از اتهامات اخلاقی علیه برخی از سیاستمداران برجسته، اصحاب رسانه و چهرههای شناخته شده رادیو و تلویزیونهای آمریکا مطرح شد.
این موضوعات گرچه جدید نیست اما موج جهانی این اتهامات در سال جاری میلادی همزمان با روی کار آمدن رئیسجمهوری که خود به موارد متعدد سوءرفتار جنسی متهم بود، به میزان بیسابقهای افزایش یافت. سریال رسواییها امسال بعد از آن داغ شد که اوایل ماه اکتبر گزارش شد که «هاروی واینستاین» کارگردان معروف آمریکایی برای چندین دهه، تعداد زیادی زن را مورد آزار و اذیت جنسی قرار میداده است.
اواسط ماه آوریل هم «بیل اورایلی» از مجریان یک برنامه بحث و نظر در شبکه فاکسنیوز در پی ادعای آزار جنسی برکنار شد و فاکس نیوز در بیانیهای یک خطی نوشت: «در پی بررسی کامل و دقیق ادعاها… بیل اورایلی به کار خود باز نخواهد گشت.»
به دنبال افشای این رسوایی اخلاقی، موج دیگری از فسادهای اخلاقی چهرههای برجسته و مشهور آمریکایی فاش شد. در یکی از این موارد، «چارلی رز» مجری معروف و باسابقه شبکه «پی بی اس» و «سی بی اس نیوز» در ماه آگوست بعد از انتشار گزارش روزنامه آمریکایی «واشنگتنپست» مبنی بر اینکه وی هشت زنی را که با او در برنامه گفتوگوی پی بی اس کار میکردند، مورد آزار جنسی قرار داده است، از کار در شبکه «سی بی اس» و بعد از «پی بی اس» و بلومبرگ برکنار شد.
این اتهامات رسوایی اخلاقی به چهرههای تلویزیونی آمریکا محدود نمیشود و سیاستمداران و سناتورهای آمریکایی نیز از این قائله مستثنی نبودند.
«روی مور» نامزد سنای آمریکا از ایالت آلاباما به سوء استفاده جنسی و برقراری رابطه با یک دختربچه متهم شد و همین مسئله در میان علل دیگر، به شکست وی در انتخابات سنا منجر شد.
در یکی دیگر از این موارد، «دن جانسون»، نماینده ایالت کنتاکی در کنگره آمریکا با شلیک گلوله به خود، اقدام به خودکشی کرد.
خودکشی جانسون تنها چند روز پس از آن صورت گرفت که یک زن آمریکایی او را متهم کرد، زمانی ۱۷ سال سن داشته مورد آزار و اذیت جنسی این نماینده قرار گرفته است.
اوایل نوامبر هم برخی اخبار منتشر شد مبنی بر اینکه «داستین هافمن» در سال ۱۹۸۵، یک دختر ۱۷ ساله را مورد آزار جنسی قرار داده است.
اواخر نوامبر نیز، «مت لائور» یکی از مشهورترین مجریان تلویزیونی در آمریکا به دلیل اتهامات سوءرفتار جنسی از شبکه ان بی سی اخراج شد.
روزنامه انگلیسی دیلی میل در تاریخ ۱۶ نوامبر گزارش کرد که «سیلورستر استالونه» بازیگر هالیود در سال ۱۹۸۶، یکی از دختران طرفدارش که ۱۶ سال بیشتر سن نداشته را مورد آزار جنسی قرار داده است.
«کوین اسپیسی» بازیگر مشهور آمریکایی هم به موارد متعددی از سوءرفتار جنسی متهم شد، تا جایی که از سریال پربیننده «خانه پوشالی» کنار گذاشته شد.
«جورج بوش» پدر که فاصله کمی تا صد سالگی دارد هم از موج اتهامات مصون نماد. چندین بازیگر و شخصیت زن آمریکایی ادعا کردند که او در دیدار با آنها رفتارها و اظهارات نامناسبی داشته است.
هر دو هفته، یک استعفا یا برکناری
دولت «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا در اولین سال فعالیت خود شاهد تغییر و تحولات و استعفاهای پی در پی مقامات ارشد بود. تعداد استعفاها و اخراجها آنقدر زیاد بود که برشمردن تکتک آنها ممکن نیست، اما فقط با نگاهی با مقامات ارشدی که از دولت ترامپ کنار رفتند، میتوان گفت تقریبا هر دو هفته یک مقام شناختهشده از دولت کنارهگیری کرده یا برکنار شده است.
اولین نفری که از دولت ترامپ در همان آغازین روزهای فعالیت استعفا داد، «مایک فلین» مشاور امنیت ملی آمریکا بود که در ماه فوریه در حالیکه تنها ۲۵ روز از آغاز فعالیتش میگذشت، بعد از افشای دروغهایی که در خصوص تماسهایش با دولت روسیه داشته است، مجبور به استعفا شد.
بعد از آن در ماه ژوئیه، ظرف مدت ۱۰ روز، گردبادی از کنارهگیری مقامات دولت ترامپ به راه افتاد و پس از آنکه «آنتونی اسکاراموچی» به عنوان مدیر جدید ارتباطات منصوب شد، «شان اسپایسر» سخنگوی کاخ سفید و «رینس پریباس» رئیس ستاد کارکنان کاخ سفید استعفا کردند.
حضور اسکاراموچی هم دوام نداشت و او نیز بعد از گفتوگو با نیویورکر و به کار بردن عباراتی مستهجن برای صحبت درباره چند مقام دولت، مورد خشم «جان کلی» رئیس جدید کارکنان کاخ سفید قرار گرفت و مجبور به استعفا شد.
در ماه آوریل نیز، رسانههای آمریکایی به نقل از منابع آگاه خبر دادند که «استیو بنن» استراتژیست ارشد رئیسجمهور آمریکا که بسیاری او را مغز متفکر و عامل اصلی پیروزی ترامپ در انتخابات میدانستند، برکنار شده است.
۲۹ سپتامبر هم «تام پرایس» وزیر بهداشت آمریکا در پی افزایش انتقادها از سفرهای متعدد او با هواپیماهای گرانقیمت اختصاصی و صرف صدها هزار دلار از بودجه دولتی برای انجام این سفرها، ناچار به استعفا شد.
با گذشت یک سال از آغاز به کار دولتی که ترامپ آن را «یک ماشین کاملا منظم و دقیق» توصیف کرده، دهها نفر از مقامات روزهای نخست اکنون با نفرات جدیدی جایگزین شدهاند و هنوز هم بسیاری از سمتهای مهم از جمله دهها پست در وزارت خارجه و سفارتهای آمریکا، خالی هستند.
داد و قال ترامپ و ادامه آزمایشهای کره شمالی
اواسط آوریل بود که یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا هشدار داد که اگر کره شمالی یک آزمایش اتمی دیگر انجام دهد، با واکنش بینالمللی شدیدی روبرو خواهد شد.
اوایل ماه آگوست، گزارشاتی منتشر شد مبنی بر اینکه کره شمالی یک کلاهک اتمی تولید کرده است که به اندازهای است که میتوان آن را داخل موشک قرار داد. پیونگیانگ همچنین امسال ششمین آزمایش اتمیاش را با موفقیت انجام داد و یک گام دیگر به عملیاتی کردن تسلیحات اتمیاش نزدیک شد.
این اقدامات که پیونگیانگ میگوید واکنشی به ستیزهجوییهای ترامپ بوده، با اظهارات تند رئیسجمهور آمریکا روبرو شد. او گفت واشنگتن «با آتش و خشم» به کره شمالی پاسخ میدهد و در صورت لزوم کره شمالی را «به طور کامل نابود» خواهد کرد.
کره شمالی در پاسخ به اظهارات تهدیدآمیز ترامپ تهدید کرد جزیره «گوام» را هدف قرار میدهد. در آزمایشهای بعدی هم، کره شمالی، موشکهایش را به سمت ژاپن شلیک کرد، تا جایی که در دستکم دو مورد آژیرهای هشدار حملات موشکی در ژاپن به صدا درآمد.
با وجود اظهارات تند ترامپ و وزیر دفاعش علیه کره شمالی، آمریکا در سال گذشته آمریکا تقریبا همان راهی را ادامه داد که دولت اوباما میرفت: تلاش برای اجماع جهانی علیه کره شمالی و تشدید تحریمهای بینالمللی.
شورای امنیت سازمان ملل تحت فشار آمریکا سه قطعنامه علیه کره شمالی صادر کرد و تحریمهای بیشتری اعمال کرد. در عمل اما، تغییری در سیاستهای کره شمالی رخ نداد. کره شمالی گفته تا زمانی که با آمریکا به موازنه دست یابد، به آزمایشهایش ادامه میدهد.
روح تازه در کالبد نژادپرستی آمریکایی
از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ، جنبشهای نژادپرست افراطی به خصوص گروههای «سفید برتر پندار» که معتقدند سفیدپوستان نژاد برتر هستند، انرژی گرفته و هر از چند گاهی تجمعاتی برگزار میکنند.
اوایل ماه آگوست، صدها تن از هواداران سفیدبرترپنداری در اعتراض به تصمیم مقام شهر «شارلوتسویل» برای پائین آوردن مجسمه یکی از فرماندهان حامیان بردهداری در جریان جنگهای داخلی آمریکا، در این شهر تجمع کردند. در این تجمع که با شرکت گروههای نئونازی، سفیدبرتر پندارها، ملیگرایان افراطی و حامیان ترامپ برگزار شد، شعارهای تندی در حمایت از برتری آمریکا، نژاد سفید و علیه مهاجران داده شد و میان نژادپرستان و مخالفان آنها درگیری اتفاق افتاد. در این درگیریها ۳ نفر کشته و ۳۵ نفر نیز مجروح شدند.
به دنبال این حوادث، ترامپ احتمالا از بیم اینکه ممکن است حمایت نژادپرستان را از دست بدهد، طی بیانیهای تنها خشونتها را به صورت کلی محکوم کرد و از انتقاد از نژادپرستان خودداری کرد.
در عین حال در بسیاری از شهرهای آمریکا اعتراضات ضد نژاد پرستی در راستای محکوم کردن رفتارهای نژادپرستانه در شارلوتسویل برگزار شد.
به دنبال افزایش فشارها و انتقادات از بیانیه کاخ سفید در زمینه حوادث شارلوتسویل، سخنگوی کاخ سفید از این بیانیه دفاع کرد و گفت که این بیانیه محکومیت گروههای نئونازی، سفیدبرتر پندارها، ملیگرایان افراطی را نیز شامل میشود.
بعد از این رخدادها، رئیس دانشگاه تگزاس دستور برداشتن مجسمههای شخصیتهای ارشد «ارتش موتلفه ویرجینیای شمالی» را از این دانشگاه صادر کرد؛ اشخاصی که یادگار دوران بردهداری و جنگهای داخلی آمریکا هستند.
ترامپ در اظهاراتی که بیش از پیش اتهام نژادپرستی علیه او را تشدید کرد، از برداشتن مجسمه فرماندهان جنگ داخلی انتقاد کرد و آنها را بخشی از تاریخ آمریکا دانست.
سیاستهای ضدایرانی دولت ترامپ
یک سال ریاستجمهوری ترامپ اگر یک مشخصه در سیاست خارجی داشته باشد، آن قطعا تلاش همهجانبه علیه ایران است. این رویکرد در تمام سیاستهای خاورمیانهای دولت ترامپ مشهود بود و در سند امنیت ملی دولت ترامپ هم که چند روز پیش منتشر شد، به وضوح مورد اشاره قرار گرفته است.
ترامپ که در دوران رقابتهای انتخاباتی وعده لغو توافق هستهای با ایران را داده بود، هرچند هنوز نتوانسته این وعده را عملی کند، اما سه ماه پیش با عدم صدور تائیدیه پایبندی ایران به برجام، ابهام زیادی درباره سرنوشت این توافق ایجاد کرد.
او اکتبر امسال در جریان یک سخنرانی راهبرد تازهای علیه ایران اعلام کرد و در آن با عباراتی تند و توهینآمیز از ایران یاد کرد و برای اشاره به خلیج فارس نامی جعلی به کار برد. دولت ترامپ میگوید برجام دیگر نقطه ثقل سیاستهای واشنگتن در قبال ایران نیست و آمریکا قصد دارد به صورتی همهجانبه با فعالیتهای منطقهای و موشکی ایران مقابله کند.
در سند راهبرد امنیت ملی دولت ترامپ از ایران به عنوان یکی از دو ریشه اصلی منازعات خاورمیانه یاد و تأکید شده که باید میان اسرائیل و کشورهای عربی اتحادی منطقهای علیه ایران ایجاد کرد.
در اولین فرمان اجرایی دولت ترامپ هم که ۲۷ ژانویه امضا شد، رئیسجمهور آمریکا خصومت خود به مردم ایران را نشان داده و ورود تمامی اتباع ایران و ۶ کشور دیگر را ممنوع کرد. تصمیمی که اکنون هم با اصلاحاتی، در حال اجراست.
در این یک سال با وجود ادامه اجرای برجام، کنگره آمریکا قانون تحریمی تازهای علیه ایران وضع کرد و کاخ سفید هم افراد و شرکتهای تازهای را علیه ایران وضع کرد.