با سفر به شهرستان گناباد استان خراسان رضوی متوجه میشویم که یکی از جاذبههای گردشگری این شهرستان با نام قنات قصبه گناباد شناخته میشود. این قنات با عمقی بالغ بر ۷۰۰ گز، عنوان عمیقترین کاریز جهان را به خود اختصاص داده است.
بنابراین گزارش قنات قصبه گناباد بر اساس آنچه در منابع تاریخی آمده متعلق به دوره کیانیان بوده است. کیانیان دومین سلسله پادشاهی اساطیر ایرانی هستند.
شایان ذکر است؛ ناصر خسرو در تشریح قنات قصبه گناباد نوشته است: «آبی عظیم در این کاریز روان است و آن کاریز چهار فرسنگ میرود و آن را گفتند کیخسرو دستور فرموده است.»
لباف خانیکی کارشناس باستان شناسی نیز در کتاب قصبه گناباد نوشته است رشته اصلی کاریز از قصبه شهر، ۱۳۱ هزار و ۳۵ متر طول دارد و در امتداد درهٔ پرآب خانیک حفر شده است.
در اینجا باید گفت: قنات قصبه گناباد با قدمت بیش از ۲۵۰۰ سال قدیمی ترین کاریز جهان است. این قنات نقش بسزایی در تأمین آب در شرایط کمبود آب در مناطق کویری دارد.
خاطرنشان میشود؛ قنات قصبه گناباد در تاریخ ۲۴ تیرماه سال ۱۳۹۵ در فهرست آثار ثبت شده در یونسکو قرار گرفت. این قنات در سال ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسیده بود.