درگذشت جری لوئیس کمدین مطرح آمریکایی که تا آخرین روزهای عمر به این ژانر وفادار باقی ماند، بهانه‌ای شد تا رجوعی داشته باشیم به کمدین‌های ایرانی و مشکلی که آرام آرام در حال رونمایی است.
اینکه کمدین‌های سرشناس سینما و تلویزیون کشورمان یا اغلب کم کار شده‌اند و یا در روندی خفیف با دوری از کمدی، به سوی تغییر کار کرد از یک کمدین به بازیگر درام‌های جدی حرکت می‌کنند. خطری که بزودی عرصه را برای ساخت فیلم‌های کمدی بازیگر محور تنگ می‌کند و این انحصار قطعاً به مذاق سینماروها نیز خوش نخواهد آمد. برخلاف نمونه‌های مشابه در سینمای جهان که کمدین‌ها در حوزه خود تثبیت شده‌اند و در صورت پذیرش فیلمنامه‌ای در سبک‌های دیگر فیلمسازی، باز به عرصه مورد علاقه خود بازمی‌گردند. جیم کری، آدام سندلر، ادی مورفی و … از جمله این چهره‌ها هستند.
رضا عطاران یکه تازی می‌کند
رضا عطاران تنها کمدین پرفروش این سالهای گیشه سینمای ایران در هفت فیلم از ۳۸ فیلمی که بازی کرده نقش جدی داشته است. تازه در همین نقش‌های جدی او هم گاه مایه‌های کمیک قابل تشخیص است. با این حال عطاران همیشه در نقش‌های کمدی‌اش درخشیده است و میزان استقبال تماشاگران از فیلم‌های طنز او نیز ثابت کرده در این ژانر بیشتر مقبول سینماروهاست.
عطاران بی اغراق امروز کمدین یکه تاز گیشه است. فیلم‌های این بازیگر پرمخاطب سینمای ایران فقط در سال گذشته بیش از ۵/۸ میلیون نفر را جذب گیشه کرد. عطاران امروز به جایگاهی رسیده که گیشه را تضمین می‌کند و قدرت خنداندن تماشاگرانش را حتی در مواجهه با فیلمنامه‌های ضعیف دارد؛ شاهد این ادعا فیلم پرفروش سال گذشته سینماها یعنی «من سالوادور نیستم» است. عطاران گریزی هم از کمدین بودن خود ندارد و در این ژانر شناخته و تثبیت شده است. او امسال با «نهنگ عنبر۲»، سلکشن رویا» به فروشی بیش از بیست میلیارد تومان دست یافت تا رکورد پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران را در کارنامه خود داشته باشد.عطاران تنها کمدینی هم هست که فیلم‌هایش در ژانر طنز بویی از روند نزولی فروش نبرده‌اند و اغلب بیش از سه – چهار میلیارد می‌فروشند.
جواد عزتی، تازه نفس خوش اقبال
محبوبیت جواد عزتی به عنوان یک کمدین اگرچه از تلویزیون و سریال به عالم سینما راه یافت. طولی نکشید که بعد از ۱۰ فیلم، عزتی توانست در سینما جای پای خود را محکم کند. او در میان سالهای ۸۷ تا ۹۲ در ۱۰ فیلم بازی کرد که برخی از آنها حتی کمدی هم نبودند؛ «همه چیز برای فروش»، «آفریقا» و «ساکن طبقه وسط». عزتی اما در سال ۹۳ با «در مدت معلوم» شگفتی ساز شد و در سال ۹۴ حدود چهار میلیارد فروخت. رقمی که او در مقام یک کمدین قابل اطمینان به دفاتر سینمایی شناساند تا با «زاپاس» این اعتماد را به خوبی پاسخ دهد و امسال هم با «اکسیدان» مسیر صعودی خود را طی کند. عزتی تلفیقی از کمدی و جدی را در بازی خود دارد که همین تناقض وجهی جذاب به بازی او می‌بخشد. عزتی در عین حال در رجوع به فیلم‌های جدی مانند «هفت معکوس» با درخشش در فیلمی مثل «ماجرای نیمروز»، ابایی از کمدین ماندن ندارد و می‌توان روی این مشخصه او و پولسازی‌اش برای سینمای ایران امید بست. به ویژه وقتی بدانیم از او فیلم «هزارپا» در کنار رضا عطاران در ژانر کمدی بزودی آماده اکران خواهد شد.
مهران مدیری، کمدی در اولویتش نیست؟!
مهران مدیری که سالهاست در تلویزیون و شبکه نمایش خانگی با کمدی‌هایش در اوج قرار دارد، امروز در اکران نخستین فیلم سینمایی‌اش، علقه‌های پررنگی را برای امتداد فعالیت در عرصه درام‌های جدیی به رخ می‌کشد. مدیری در طنز سیاه «ساعت پنج عصر» روی گونه‌ای از کمدی تکیه کرده که نمونه آن یا در سینمای ایران دیده نشده یا دست کم به چشم نیامده است. «ساعت پنج عصر» بیش از آنکه صرفاً یک کمدی تلقی شود، درامی تلخ با مایه‌های شیطنت آمیز کمیک است که رنگ و بوی نقادانه دارند. مدیری البته با «دورهمی» در تلویزیون همچنان بر مدار سلیقه اغلب طرفدارانش گام برمی‌دارد، ولی شاید نتوان در فعالیت‌های آینده سینمایی او به کمدی ساختن امید بست. مدیری دلبستگی‌هایش در سینما را در ژانری غیر از طنز جست و جو می‌کند، ولی شاید فروش قابل قبول فیلم روی پرده او که کمتر از یک ماه از مرز هفت میلیارد تومان گذشته، عامل و مشوقی باشد تا به این ژانر وفادار بماند و کمدی خلق کند.
کمدین‌هایی که کمرنگ شدند
اکبر عبدی در صدر کمدین‌هایی قرار دارد که در چند سال گذشته به تبع فیلمنامه‌هایی که می‌پذیرد، جایگاه گذشته خود را به عنوان کمدینی محبوب و خلاق از دست رفته می‌بیند. عبدی در دهه نود تنها به مدد «رسوایی یک» و «خوابم می‌آد» طعم فروش‌های بالا را چشید که در ارزیابی این دو فیلم هم می‌توان دریافت گیشه داغ آنها چندان هم متأثر از حضور وی نبود. از عبدی سال گذشته دو فیلم «چهار اصفهانی در بغداد» و «رسوایی ۲» اکران شد که فروش در حد انتظاری نداشتند. اگر فیلمنامه نویسان فکری به حال عبدی نکنند، او دیگر مهره قابل اعتمادی برای گیشه نخواهد بود. ضمن اینکه خودش هم باید نگاه جدی‌تری به بازیگری داشته باشد. در صورتی که عبدی سالها با اقتدار صدرنشین فهرست کمدین‌های سینمای ایران بوده است.
فتحعلی اویسی از تغییر کارکردش در تلویزیون با سریال‌های مهدی مظلومی به یک کمدین، تلاش کرد این توفیق را در سینما هم پی بگیرد. این تصمیم در مواردی همچون «مومیایی۳» جواب داده، ولی اویسی هم نتوانسته در سینما توفیق تلویزیون را تجدید کند. «بازگشت لوک خوش شانس» در دو سال قبل، یک شکست تمام عیار برای او بود.
امین حیایی هم که سالها پرفروش‌ترین فیلم‌های کمدی را روی پرده داشت، امسال با «سه بیگانه» نفروخت و نتوانست در حوزه کمدی موفق باشد. حتی فروش خوب «ناردون» در سال گذشته یا فروش دو میلیاردی «سه بیگانه» هم امکان این را ایجاد نمی‌کند تا در آینده به گیشه کمدی‌های او امیدوار بود.
