سعید زحمتکش ناندلی لاریجانی- گفت و گوی اختصاصی وخواندنی مازندرانه باحاج محمد رضا بذری، مداح دلسوخته ونام آشنای استان مازندران که سالهای متمادی در هیئت یافاطمه الزهرا(س)شهرستان بابل مشغول خدمت به دستگاه اهل بیت(ع)هستند.
*خبرنگار مازندرانه:با سلام وقبولی طاعات وعبادات در ماه صیام.
حاج رضا بذری:علیکم السلام
*خبرنگار مازندرانه:برای شروع گفت وگو این سوال همیشگی را می پرسیم که چه شد مداح شدید؟ سلوک خانوادگی تان بود،آیا استادی داشتید؟
سپاس از بذل محبتتون
راستش ،بخوام بگم چی شد ،دقیقا” نمیدونم
اما براین باورم که مداحی اکتسابی نیست، انتخابیه.
همه چیز دست اهل بیت (علیه السلامه)
گرچه ذره ای خودمو لایق این منسب نمیدونم، اما یقین دارم به واسطه دعای پدر و مادرم حضرات این اجازه رو دادن و
خدا رو به این نعمت شاکرم.
*خبرنگار مازندرانه:با خواندن کدام یک از مداحان بیشتر ارتباط برقرار می کردید و تاثیر می گرفتید؟
همه مداحان تاج سر.
اما شخصا” به مناجات خوانی استاد حاج منصور ارضی و حاج سعید حدادیان و حاج مهدی سماواتی علاقه مندم و لذت میبرم از مطالب و سبک خوندنشون.
*خبرنگار مازندرانه:هیئت شما درحال حاضریکی از هیئت های پرجمعیت و شناخته شده استان مازندران است. چه شد که این هیئت شکل گرفت؟
حدودا “سال ۱۳۷۹بود که یه سری از رفقا به این تصمیم رسیدیم که یه مجموعه ای رو راه اندازی کنیم.
یکی دو سال اول مراسمها خونه به خونه بود.
کم کم در مکان امامزاده عبدالله(ع) بابل مستقر شدیم.
اون موقع وسعتش اینقدر نبود.
اوایل دور ضریح مراسم میگرفتیم.
کم کم تو صحن .
کم کم طرح ساخت و ساز امامزاده مطرح شد و با تلاش رفقا بخشی از زمین های اطراف که وقف امامزاده بود به این طرح توسعه اضافه شد و الانم که نیاز مبرم به کمکهای مردمی داره تا این فضا ساخته بشه فعلا اول راهیم.
*خبرنگار مازندرانه:شما با عنوان آسیب شناسی مجالس عزای سیدالشهدا علیه السلام که گاهی مطرح می شود، موافق هستید؟ اگر نیستید چرا و اگر هستید چه چیزهایی را باید آسیب شناسی کنیم؟
اجمالا “آسیب شناسی خوبه اما به شرط ارائه راهکار.
راهکار اساسی آسیب شناسیه ،ولی اغلب آسیب شناسیها تخریبیه و آسیب شناسی نیست.
سر فصلهای آسیب شناسی خیلی زیاده،
از بحث فرهنگی مجالس گرفته تا حتی ظاهر وپوشش مداحان و هیاتیها ، سبکها ، روش عزاداری، منبر، روحانی هیاتی و
حرف اینجا خیلی زیاده.
*خبرنگار مازندرانه:در خیلی از مجالسی که مداحان جوان تر اداره می کنند، بیشتر سینه زنی مورد نظر است و با وجود روایات زیادی که در مورد روضه خوانی داریم، روضه و اشک جایگاه خود را ندارد. جلسات شما چگونه است و برای این مساله چه برنامه ای دارید؟
متاسفانه این موضوع باب شده که همه موقع سینه زنی میان داخل مراسم ،زمان قرائت قران و دعا و منبر و حتی روضه عده ای بیرون می ایستند
اینجا چندتا بحثه:
نکته مهم اینه که باید دید اون هیات چه چیزی براش در اولویته.
هیاتی که سینه زنی در صدر اولویتهاشه خب همین هم میشن که همه بیرون هستن تا زمان شروع سینه زنی.
معلومه که همه چی از قرائت قران و دعا و منبر و روضه میشن مقدمه ی سینه زنی.
خدا رو شکر تو هیات ما این خبرا نیست چون اولویت کارمون منبر و مناجات و روضه ست.
البته سینه زنی هم از هیات ها جدا شدنی نیست از مجموعه ما هم همینطور.
*خبرنگار مازندرانه:شما در هیئت تان چقدر به منبر اهمیت می دهید و برای آن برنامه ریزی می کنید؟
سوال خوبیه.
منبر خوب و فرهنگی و به روز تو هیاتها نباشه ،کار از لحاظ محتوایی به مشکل میخوره و چه بسا مجموعه به انحراف میره.
منبر باید در هیاتها اصل باشه در کنار بحث عزاداری و مناجات.
به نظرم روحانی باید علاوه بر منبر تو جوونها باشه وجامعه هیاتی ما این خلأ رو داره متاسفانه.
به نظرم باید حوزه های علمیه برای این مشکل فکری کنن.
کجا اینهمه جوون مشتاق پیدا میشه؟
این جوونا نیاز دارن به مسائل اعتقادی و حتی مسائل شخصی خودشونو بایه کارشناس دینی مطرح کنن.
جای روحانیت هیاتی در جمع جوانهای هیاتی بسبار خالیه.
هیات یا فاطمه الزهرا(س)بابل هم بناش بر اینه که جلسه ای رو بدون منبر برگزار نکنه.
سخنرانهای زیادی تاحالا تشریف آوردن هیات ما از منبریهای مطرح کشور تا علمایی که درشهر و استان مازندران ما فعالیت فرهنگی دارند.
*خبرنگار مازندرانه:افرادی رابه اسم می گویم و شما هر چه به ذهنتان رسید بگویید…
حاج منصور ارضی:فخر الذاکرین/حاج محمدرضا طاهری:مداح با اخلاص وادب/حاج حسن خلج:دروادی مداحی هنرمندبه تمام معنا.
*خبرنگار مازندرانه:به نظر می‌رسد امروز با پدیده‌ای به نام هیئت‌های جدید مواجهیم که مشخصه‌هایی متفاوت از هیئت‌های قدیمی و سنتی دارند. مشخصه‌هایی از قبیل مداح، مستمع، نحوه عزاداری که بسیار با گذشته فرق کرده است. از جمله ویژگی‌های این هیئات تکثر و تعدد آنهاست. شاید در اوایل دهه ۷۰، دو سه هیئت شاخص بود که جوان‌ها را جذب می‌کرد. ولی امروز گزینه‌های متعدد هیئات با مداحان شاخص در تهران و برخی شهرهای بزرگ کشور وجود دارند. تعداد زیادی هیئت‌های کوچکتر هم داریم که سعی می‌کنند از هیئات بزرگ امروزی تقلید کنند.
هیئت شما “هیئت یا فاطمه الزهرا(س)بابل” مصداق کامل یک هیئت امروزی با میانگین سنی مستمعین ثابت ۲۲-۲۳ سال باتیپ‌ها و عقاید مختلف است. به نظر می‌رسد چنین هیئتی با هیئت سنتی تفاوت‌هایی دارد. مشخصا سوال این است که در هیئت‌های امروزی چه اتفاقاتی افتاده که آنها را از هیئت‌های سنتی متمایز کرده؟ از نظر شما شاخصه‌های هیئت‌های امروزی چیست؟ اصلا شما تعبیر هیئت‌های امروزی را قبول دارید؟
طبیعیه که نسل دیروز با نسل امروز از لحاظ فکری متفاوتند .
دیروز مردم تلفن تو خونه نداشتن الان دست بچه های ١٠ساله هم موبایله.
قدیمیا منبر و خطابه براشون اصل بود ،معرفت محور بود جلساتشون.
علتش هم حضور علما بودو پیوند محکمی بین هیات و علما وجود داشت.
اما الان خیلی از هیاتها شور و احساس محور شدن ،دنبال آسیب شناسی نیستم.
الان اقبال عمومی جوونها به هیاتها زیاده ولی سطح معارف پایینه.
“خیلی هیات داری الان سخته البته پر اجر”.
دشمن برای اینکه یه حرکت ضدفرهنگی علیه ما راه بندازه مدتها از نظریه پردازها و متخصصهای امور فرهنگی بهره میگیره اما ما غافلیم و در کار فرهنگی و هیاتی بی برنامه ایم.
به اون دسته از عزیزانی که دلسوزن و دغدغه فرهنگی دارن خاضعانه عرض میکنم که هیاتِ امروز نیاز جدی به حضور، برنامه ریزی و فکرشون داره.
ضمنا”اغلب دوستان ورنج سنی هیئت مااز ١۶تا ٣۵ساله هستن.
*خبرنگار مازندرانه:یکی از تمایزات هیئت‌های امروز، برجسته شدن سینه‌زنی است به نحوی که شاید روضه تحت‌الشعاع سینه‌زنی قرار می‌گیرد. خیلی جاها جمعیت سینه‌زن جوان که مستمع اصلی هیئت‌های امروزی هستند، بخاطر سینه‌زنی می‌آیند. شما این را فرصت می‌دانید یا تهدید؟ وقتی جمعیت برای یک ربع شورِ آخر مجلس و بدون بهره از معرفت و روضه و مرثیه بیاید و برود، از جنبه سطحی بودن آیا تهدید نیست؟
یقینا “تهدید نیست.
نعمتی ست که تا حال نبوده و این اقبال الان بوجود اومده باید از این یه فرصت ساخت.
جوان دنبال جذابیته ،یقینا “شور برا جوون جذابه.
باید سمت و سو داد.
باید شورها هم رنگ و بوی معرفتی بگیره و احساس محض به احساسی معرفتی بدل بشه.
*خبرنگار مازندرانه:آیا به مستمعی که آخر مجلس می‌آید، می‌شود معرفت را منتقل کرد؟ به هر حال بخشی از مستمعین هیئات امروزی برای سخنرانی و روضه نمی‌آیند و خود را فقط به سینه‌زنی و شور آخر مجلس می‌رسانند، با این مخاطبان چه باید کرد؟
همینکه میاد به جلسه معرفت داره.
یعنی محبت اهل بیت به دل داره .
ما ظاهر رو نبینیم ،معرفت هم از سوی اهل بیت اعطا میشه .بنده یقین دارم حضور در جلسات کسب معرفت رو بدنبال داره.
چرا نشه آخر مجلس معرفت تزریق کرد
گرچه از اول باشه از منبر و روضه بهره بهره میبره اما میشه با ارتباط گرفتن علما با مداحان و ایده دادن و … تا حدودی این معرفت ظاهری رو هم منتقل کرد.
*خبرنگار مازندرانه:به نظر شما چند درصد هیئات امروزی که ممکن است مداحان معروف هم داشته باشند، برای بخش سینه‌زنی و شور برنامه دارند؟ به عبارت دقیق‌تر چه تعداد از مداحان ما از بستر شور و احساس برای انتقال پیام معرفتی به مخاطب، هوشمندانه استفاده می‌کنند؟
متاسفانه این موضوع درصدش زیاد نیست.
البته مجموعه های استخوان دار و مداحانی که ریشه ای کار کردن و بحمدالله الگو هستن هم کم نیستن.
اما شعرایی که معارف رو تو شور بگنجونن هم کمند .این نیاز مند زحمت جدی مداحان و شعرای دلسوز وانقلابیه.
*خبرنگار مازندرانه:بعضی هیئات یا مداحان می‌گویند ما باید فقط جلسه روضه برگزار کنیم و اصطلاحا” می‌گویند “دنبال خروجی نیستیم”. با این موضع موافقید؟
این حرف به نظرم اصلا درست نیست.
باید با برنامه کار فرهنگی انجام داد.
مداحی یک حرکت کاملا فرهنگیه.
زمان حضرات معصوم بودند شاعرانی که اصطلاحا چوبه دارشونو همراهشون بود.
“مداح باید جریانساز باشه”.
*خبرنگار مازندرانه:شما چطور مستمعین جوان با تیپ‌های مختلف را جذب کرده‌اید، مستمعی که پای منبر می نشیند، شعر عمان سامانی گوش می‌کند و زار می‌زند؟ این مثال نقضی است در جواب کسانی که می‌گویند نمی‌شود این شعرها را خواند و مستمع پای این شعرها نمی‌نشیند؟
جوونای این دوره زمونه، بر خلاف باور بعضیا تشنه معارفن.
خیلی هم سطح نگرش و درکشون بالاست.
معتقدم ما مداحان و علما و مسئولان فرهنگی کم کاریم و اگر کار درست و با برنامه باشه جوان رغبت به حضور در جلسات پیدا میکنم.
*خبرنگار مازندرانه:بعضی از دوستان هیئتی معتقدند هرگونه انتقاد نسبت به هیئات و مداحان و منبری‌ها، به دستگاه امام حسین ضربه می‌زند. به نظر شما اینگونه است؟
هرگز این حرف درست نیست.
نقد باید باشه تا نواقص کار بر طرف بشه.
بعضیا خودشونو غیرقابل نقد میدونن در حالی که بی نقص و اشتباه فقط حضرات معصوم علیهم السلام هستن .
کسانی که قدم در وادی اعتقادی و فرهنگی میذارن،
لازمه آستانه تحمل و ظرفیتون بالا باشه.
*خبرنگار مازندرانه:برخی اوقات از رقابت هیئات و مداحان صحبت به میان می‌آید. به نظر شما چنین رقابتی فرصت است با تهدید؟
در وادی نوکری اهل بیت ،به واقع از کلمه رقابت بیزارم.
همه با هم باید برادر باشیم .
اگه نقصی از شخصی یا مجموعه ای دیدیم بپوشونیم و نشر ندهیم.
مرام ما باید مرام خود اهل بیت باشه.
مثلا حضرت عباس (ع)برای حضرت علی اصغر (ع)جون میداد ،حالا بین هیات حضرت ابوالفضل و حضرت علی اصغر رقابت باشه؟!
این اصلا منطقی نیست.
*خبرنگار مازندرانه:یکی از ویژگی‌های هیئات امروزی تنوع در بدنه مستمعین است. یعنی در جلسات هم آدم حزب‌اللهی و بسیار متشرع می‌بینیم هم در کنارش جوانی را می‌بینیم شاید با ظاهر و نظرات صد در صد متفاوت اجتماعی سیاسی. به نظر می‌رسد این جماعت به شدت متکثر، کار مداح را خیلی سخت می‌کند. چطور می‌توان این طیف متنوع را آورد و حفظ کرد؟ قطعا مستلزم این است که به جز دلایل آسمانی و امام حسینی، مداح جامعه‌شناسی و روان‌شناسی هم بلد باشد. آیا شما هم چنین دغدغه ای دارید؟
به نظر اصلا” کار سخت نیست.
خیلی هم لذت بخشه ،البته ظرافت لازم داره.
“نباید سطحی نگر و ظاهر بین بود.”
مستعمین در یک نقطه وجه اشتراک دارن و اون محبت اهل بیته و
این کار رو آسون میکنه.
*خبرنگار مازندرانه:شما تاثیر شبهای قدر را تا سال آینده در مستمعین چقدر می‌دانید؟
یقینا “شبهای قدر مستمعین رو شارژ معنوی میکنه ،حالا برا بعضی که اهل رعایت هستن تا سال بعد ،برا بعضی هم اثرش زود از بین میره.
فرصت بسیار خوبیه فرصت شبهای قدر به علت اقبال زیاد مردم خصوصا” جوونا.
باید درست استفاده کرد.
*خبرنگار مازندرانه:آیا فقط با مداح و منبری می‌توان تاثیر عمیق و ماندگار گذاشت؟
برای جذب مخاطب و کار فرهنگی ،در کنار مداحی و منبر که خیلی هم موثره باید طرح و ایده نو و کاربردی ارائه داد تا اثر کار و خروجی بیشتر باشه.
*خبرنگار مازندرانه:این ریتم‌هایی را که می‌خوانید خودتان می‌سازید؟معیار خاصی هم برای ساخت آهنگ و ریتم برای اهل بیت(علیهم‌السلام) دارید؟
اکثرش رو رفقای شاعر زحمت میکشند. خودمم گاهی توفیق بشه تو سبک و ساخت ریتم ورود میکنم.توصیه ها و بیانات حضرت آقا در جلسات سالیانه مداحان با ایشون در بحث آهنک بسیار راهگشاست.
*خبرنگار مازندرانه:هر شخص یا گروهی بدون برنامه کاری را انجام دهد، می‌گویند دارد هیاتی کار می‌کند!نظر شما دراین باب چیست؟
اتفاقا” معتقدم کار هیاتی کار شسته و رفته و منظمیه.
وقتی برای یه جمعی برنامه ریزی میشه،
از نشستهای قبل مراسم و تبلیغ و صوت و تدارکات و منبر و مداحی و..
اینا همش رو روال و نظمه.
*خبرنگار مازندرانه:مقام معظم رهبری در یکی از سخنرانی های اخیرشان به عبارت آتش به اختیار اشاره کردند،بفرمایید نمود این عبارت درهیئات مذهبی شاخص وبرگزیده چیست؟
جمله حضرت آقا خیلی مهم بود.
واقعا” به دستگاههای مسئول امور فرهنگی امیدی نیست و متاسفانه همش شده حزبی و جناحی و در خیلی ازمواردسلیقه ای عمل میشه.
اصلا” نیازمندیهای جامعه لحاظ نمیشه.
دغدغه مسئولین خیلی با دغدغه های حضرت آقا فاصله داره.
آقا از این جمله آتش به اختیار استفاده کردن ،به نظرم نا امیدی ایشون ازدستگاههای ذیربط بود و فهموندن به همه که امیدشون به همین مجموعه های فرهنگی کوچک و بزرگ خودجوش و مردم نهاده.
به تعبیر صحیح تر چشم ما به دست و عمل مسئولین نباشه،
خودمون کار فرهنگی رو بدون چشم داشت انجام بدیم.
*خبرنگار مازندرانه:چه توصیه ای به مداحان جوان دارید؟
من خاک پای همه ذاکرینم.
چندتا موضوع رو اول به خودم عرض میکنم ،بعد به دوستان مداح جوان.
نکته اول بحث اخلاصه که واقعا “کسی رو اهل بیت(ع) نبینیم.
نکته دوم
بحث مطالعه ست.
واقعا “مطالعه رها شده ست .یه شبهه وارد میکنن جوون ما توش گیر میکنه.
نکته سوم صبر و ادبه.
با صبوری و مودبانه به همه جواب بدیم.
“مداح نباید عصبی باشه”
باید با دیدنش همه یاد اهل بیت (ع)بیفتند.
*خبرنگار مازندرانه:حرف آخر را به عنوان پیامی به مردم عزیز وطن وجامعه هیئات مذهبی بفرمایید؟
بنده خودمو در این حد نمیبینم که بخوام پیامی برا مردم عزیز داشته باشم.
اما با همه ی اعتقادم عرض میکنم
“یک چیز ز نوکری خود فهمیدم/
ارباب هوای نوکرش را دارد”/
*خبرنگار مازندرانه:با تشکر از همراهی شما دراین گفت وگوی صمیمی.
حاج محمد رضا بذری:با تشکراز محبت شما والتماس دعا.
