عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان امشب طی سخنانی در برنامه زنده تلویزیونی «نگاه یک» اظهار داشت: خوشبختانه تاکنون مراحل انتخابات چه در حوزه اجرا و چه در حوزه نظارت و وظایفی که وزارت کشور و شورای نگهبان در این ارتباط داشته‌اند به خوبی انجام شده است.
وی افزود: کارهایی که ما در شورای نگهبان در امر نظارت داریم و همچنین در حوزه اجرا و بررسی صلاحیت‌ها تاکنون انجام شده است و ان‌شاءالله در ۲۹ اردیبهشت همه ما در پای صندوق‌های رأی حاضر خواهیم شد.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب بارها این توصیه را به دستگاه‌های نظارتی همچون شورای نگهبان داشته‌اند باید هرآنچه از سوی مردم ارائه می‌شود به واقعیت انعکاس داده شود و رأی مردم حق‌الناس است و اگر مردم احساس کنند که از آرای به درستی صیانت نمی‌شود اعتمادشان سلب می‌شود و این مسئله هم در مشارکت مردم و هم در سرنوشت نظام اسلامی نیز می‌تواند مؤثر باشد.
کدخدایی در پاسخ به سؤالی در مورد برنامه شورای نگهبان برای محترم شمردن و صیانت از آرای مردم خاطرنشان کرد: در اصل ۹۹ قانون اساسی تصریح شده که نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و همه‌پرسی‌ها بر عهده شورای نگهبان است و در قوانین عادی مکانیزم نظارت و روش‌های نظارت نیز به صورت جزیی لحاظ شده است.
وی افزود: شورای نگهبان براساس وظیفه قانونی خود مکلف است از تمام توان خود استفاده کند و نظارت را به گونه‌ای انجام دهد که خدای‌ناکرده موجب سلب اعتماد مردم نشود.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: شورای نگهبان امنای مردم در بحث نظارت است و قانون‌گذار این تکلیف را برعهده شورای نگهبان گذاشته که البته براساس موازین دینی نیز طبیعتاً ما چنین مسئولیتی را برعهده داریم.
کدخدایی خاطرنشان کرد: ما باید از تمام توان خود استفاده کنیم تا هر روش قانونی که حس می‌کنیم می‌تواند نظارت ما را مؤثر کند به کار گیریم برای اینکه از رأی مردم پاسداری کنیم و طبیعتاً ما در این چارچوب به هیأت‌های نظارت و مکانیزم‌هایی که در این باره داریم و… می‌رسیم.
وی افزود: براساس قوانین عادی ما باید در هر انتخابات هیأت‌های نظارت را تشکیل دهیم اما وظایف آنها متفاوت است. در انتخابات مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی هیأت‌های نظارت دو وظیفه را برعهده دارند اما در انتخابات ریاست جمهوری شاید بتوان گفت هیأت‌های نظارت یک وظیفه کلان را برعهده دارند.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: در انتخابات مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی هیأت‌های نظارت که متشکل از معتمدین مردم هستند که توسط هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات تشکیل می‌شوند وظیفه نظارت بر عملکرد هیأت‌های اجرایی در حوزه بررسی صلاحیت‌ها را برعهده دارند و بررسی صلاحیت‌ها به ترتیب از هیأت‌های اجرایی، هیأت‌های نظارت، هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات و شورای نگهبان برعهده دارند. اما در انتخابات ریاست جمهوری این مراحل را نداریم و یک مرحله داریم و آن هم بررسی صلاحیت در خود شورای نگهبان است.
کدخدایی گفت: اما در حوزه اجرا در آستانه انتخابات کارهای مقدماتی همچون چاپ تعرفه‌ها و توزیع صندوق‌ها باید انجام شود که هیأت‌های اجرایی مسئولیت اجرای آن را دارند. هیأت‌های نظارت ما باید مراقبت کنند و همراه باشند تا خدای‌ناکرده تخلفی صورت نگیرد.
وی افزود: طراحی تعرفه‌ها در وزارت کشور انجام می‌شود و پس از آن به شورای نگهبان ارجاع می‌شود که پس از بررسی اگر مورد تأیید باشد اعلام می‌کنیم و وزارت کشور کار چاپ و انتشار آن را آغاز می‌کند و در هنگام چاپ ناظرین ما و نمایندگان شورای نگهبان ۲۴ ساعته بر چاپ و انتشار این تعرفه‌ها نظارت دارند و در موضوع توزیع این تعرفه‌ها تا زمان روز رأی‌گیری و توزیع این تعرفه‌ها در شعب ناظرین ما حاضر هستند.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: در روز رأی‌گیری صندوق‌ها با حضور ناظران ما باید آغاز به کار کنند و پس از آن پایان رأی‌گیری و شمارش آرا را نیز داریم.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: قوانینی که در مراحل مختلف انتخابات اعم از ثبت‌نام نامزدها، تبلیغات و… وجود دارد قوانین حداقلی و شاید ناکارآمد است. به عنوان نمونه قانون تبلیغات انتخاباتی را تعریف نکرده و تنها یک سلسله از محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها را ذکر کرده که از چه زمانی شروع و از چه زمانی ممنوع است.
کدخدایی خاطرنشان کرد: قانون نسبت به احکام تبلیغات در فضای مجازی متأسفانه ساکت است و ما امیدوار بودیم که قانون جامع انتخابات در مجلس مطرح شود و دولت در این باره اقدامی کند که به هر دلیلی این کار در فرصت‌های قبل از انتخابات انجام نشد.
وی افزود: ما نیاز داریم به این امر که تعریفی از انتخابات ارائه شود و قانون‌گذار بگوید که تبلیغات انتخاباتی یعنی چه و مؤلفه‌های آن را ذکر کند و ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها و مجازات‌هایی آن را نیز در نظر بگیرد.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: اما از این گذشته آنچه عرف بود در طول ۳۸ سال پس از پیروزی انقلاب ما مواردی را که تخلف بوده است داشته‌ایم و شورای نگهبان نیز به این موارد ورود کرده است.
کدخدایی خاطرنشان کرد: بخشی از تخلفات به همکاران ما در قوه قضاییه باز می‌گردد که به عنوان تخلف یا جرم باید به آن رسیدگی کند که خوشبختانه قوه قضاییه و ستاد پیشگیری از جرائم کمیته‌ای و ستادی را برای پیشگیری از جرائم انتخاباتی تشکیل داده است که به تخلفات و جرائم انتخاباتی رسیدگی می‌کنند که از جمله آن می‌توان به تخلفات مربوط به تبلیغات اشاره کرد.
وی افزود: اگر تبلیغات به گونه‌ای باشد که در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد و تبلیغات غیرواقعی باشد شورای نگهبان می‌تواند به موضوع ورود پیدا کند.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: در مواقعی که برای تبلیغات انتخاباتی در نظر گرفته شده اگر تخلف گسترده‌ای در امر تبلیغات صورت گرفته باشد که در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد مواردی را داشته‌ایم شورای نگهبان می‌تواند ورود پیدا کند که موارد آن هم پیش آمده است و موضوع را در بررسی صلاحیت فرد تأثیر داده و صلاحیت وی را مجدد بررسی کرد و جلوگیری کرده است.
کدخدایی خاطرنشان کرد: یا حتی در انتخابات بعدی با عنوان مثال اگر نماینده مجلسی بوده است در یک دوره‌ای و بعداً شورای نگهبان متوجه شده که تبلیغات آن فرد تبلیغات ناصوابی بوده و تخلفاتی صورت گرفته در دوره بعد در بررسی صلاحیت حتماً مدنظر قرار گرفته است.
وی افزود: با این وجود این روش‌ها روش‌های حداقلی است و اینها نیازمند این است که قانون‌گذار به خوبی تبیین کند راهکار سریع و مؤثر و شورای نگهبان و قوه قضاییه و نهادهای دیگر را مکلف کند در زمان خاص خودش با این افراد برخورد کند.
ادامه دارد…
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: بخشی از تخلفات در تبلیغات انتخاباتی چه در فضای واقعی و چه در فضای مجازی تخلفاتی است که دادگستری و قوه قضاییه باید با آنها برخورد کنند و شورای نگهبان نمی‌تواند به آنها ورود کند چرا که در این زمینه صلاحیت ندارد. اما اگر آن تخلف به حدی گسترده باشد که سرنوشت انتخابات را تحت تأثیر قرار دهد در آنجا شورا می‌تواند وارد شود. این مسئله در فضای مجازی نیز به همین ترتیب است.
کدخدایی خاطرنشان کرد: تنها ابزار شورای نگهبان برای برخورد با تخلفات در تبلیغات انتخاباتی در بحث بررسی صلاحیت‌ها است که البته در انتخابات ریاست جمهوری دست شورا بازتر است و قانون تصریح کرده که بعد از اعلام بررسی نتیجه صلاحیت‌ها اگر شورای نگهبان اسناد و مدارکی را به دست بیاورد که در صلاحیت یک نامزد مؤثر باشد می‌تواند اعلام نظر کند. البته تاکنون مصداقی را نمی‌توانم برای این بخش ذکر کنم که ورودی به این شکل داشته باشیم اما این موضوع در بحث انتخابات مجلس به صراحت ذکر نشده است.
وی افزود: در بحث تبلیغات انتخاباتی طبیعی است که تخلفاتی رخ می‌دهد به عنوان نمونه گاهی اوقات در مکان دولتی دیده می‌شود که تبلیغات صورت می‌گیرد و یا استفاده از بیت‌المال در جایی صورت گرفته و گزار‌ش‌هایی در این راستا واصل شده که البته این موارد جزئی است اما ما گزارش همه اینها را تهیه کرده‌ایم و به وزارت کشور و قوه قضاییه ارسال شده است و شورای نگهبان نیز برای بررسی و جمع‌بندی نهایی این موارد را مدنظر قرار خواهد داد.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: در بحث هزینههای تبلیغات انتخاباتی اینکه سازوکاری همانند برخی کشورها وجود داشته باشد که حساب‌های بانکی کاندیداها ورودی و خروجی حساب‌های آنها و همچنین هزینههای تبلیغاتی‌شان مشخص باشد چنین سازوکاری نداریم و این امر نیازمند قانون است و امیدواریم در قانون جامع انتخابات این مسئله لحاظ شود.
کدخدایی خاطرنشان کرد: اما در جاهایی که به صورت عرفی و براساس نظر کارشناسان ما متوجه شویم تبلیغات برخلاف تبلیغات عرف نماینده یا فرد دیگر است موارد اندکی را داشته‌ایم که برخورد صورت گرفته و همانطور که گفتم برخورد ما در حوزه بررسی صلاحیت فرد یا اعلام صحت انتخابات آن حوزه است که این موارد همیشه نمی‌توانند به کار گرفته شود. ضمن اینکه ارزیابی این تخلفات نیز بسیار سخت است و ما حتماً باید روش‌های پیشگیرانه‌ای را در این جهت داشته باشیم.
وی افزود: اینکه فرد صاحب ثروت از نامزد خاصی حمایت کند و انگیزه آن مشخص نباشد برخورد با این موضوع نیازمند اعلام خود افراد و یا وجود شواهد و قرائن مؤثر در این باره است که اگر این شواهد و قرائن وجود نداشته باشد و دلیل کافی نداشته باشیم طبیعتاً برای ما برخورد با این موضوع بسیار دشوار است.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: در صحبت‌هایی که با وزیر کشور داشتیم آقایان اعلام کردند که در کمیسیون‌های دولت لایحه جامع انتخابات مطرح است و امیدواریم بعد از انتخابات این موضوع در دستور کار قرار گیرد.
کدخدایی خاطرنشان کرد: ما در انتخابات سال ۹۶ انتخابات میاندوره‌ای دهمین دوره مجلس شورای اسلامی چهار حوزه انتخابیه را در دستور کار داریم که تا روز دوشنبه نتیجه بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخابات میاندوره‌ای مجلس شورای اسلامی اعلام می‌شود.
وی افزود: در فرصت دومی که شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخابات میاندوره‌ای مجلس شورای اسلامی در اختیار داشت ۵ نفر از کاندیداها شکایت کرده بودند که شکایت آنها بررسی شد که کارهای مقدماتی این افراد در حال انجام است و امیدواریم که تا روز دوشنبه نتایج نهایی را به وزارت کشور و فرمانداری‌ها اعلام کنیم که به کاندیداها ابلاغ کنند.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: در بحث انتخابات شوراهای شهر و روستا اختلافاتی در خصوص وظایف این شورا وجود دارد که نظر شورای نگهبان در خصوص این موضوع در قانون لحاظ نشده است.
کدخدایی خاطرنشان کرد: انتخابات شوراها در اصل ۹۹ قانون اساسی ذکر نشده در یکی دو نوبت هم در ادوار گذشته مجلس شورای اسلامی تصمیمش این بود که نظارت بر انتخابات شوراها را به شورای نگهبان تفویض کند که اعضای شورای نگهبان آن را خلاف اصل ۹۹ قانون اساسی دانستند که طبق قوانین عادی نظارت در این حوزه به مجلس شورای اسلامی واگذار شده است.
وی افزود: دوستان ما در مجلس در بحث نظارت بر انتخابات شوراها زحمات زیادی می‌کشند اما بررسی و نظارت انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا مکانیزم ثابتی را نداشته است و پیشنهاد من به عنوان یک کارشناس حقوقی در این باره این است که اگر بتوانیم یک سازمان مستقل دائمی را برای نظارت بر انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا داشته باشیم طبیعتاً این کار دقیق‌تر انجام می‌شود و تا حدود زیادی نمایندگان مجلس می‌توانند نظارت خود را مؤثرتر انجام دهند.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: در این دوره از انتخابات شوراها نیز شاهد اعتراضاتی بودیم، افرادی شاید صالح بودند و تأیید نشدند و بالعکس.
کدخدایی خاطرنشان کرد: من به عنوان یک کارشناس حقوقی پیشنهاد می‌کنم که اگر دوستان ما در مجلس بتوانند نهاد مستقلی را برای نظارت و رصد دائمی شورای اسلامی شهر و روستا داشته باشند این کار هم طبق قانون عادی امکانپذیر است و هم این فرصت را می‌دهد که یک نظارت مستمر و ثابت و مؤثری را بر شوراها داشته باشند.
وی افزود: در بررسی یکی از قوانین در خصوص ضمانت اجرایی برای کسانی که خرید و فروش رأی در انتخابات می‌کنند؛ فقهای شورای نگهبان اعلام کردند اگر نامزدی خود در این خرید و فروش رأی مشارکت داشته باشد و علم نسبت به آن داشته باشد صلاحیتش را از دست می‌دهد و باید صلاحیت آن فرد مجدد مورد بررسی قرار گیرد.
سخنگوی شورای نگهبان در پایان گفت: حضور مردم در پای صندوق‌های رأی دشمنان را مأیوس می‌کند و اگر مردم علاقه‌مند به سرنوشت کشورشان هستند در ۲۹ اردیبهشت در پای صندوق‌های رأی حاضر شوند.
