آتش مهیبی از روزنه‌های ساختمان ۱۷ طبقه پلاسکو زبانه می‌کشد، گروهی از نیروهای آتش نشانی برای مهار آتش در تکاپو هستند و گروهی دیگر ساکنان را به بیرون از ساختمان هدایت می‌کنند؛ سیل جعیت با مشاهده دود و آتش از خیابان‌های اطراف خود را به محل حادثه می‌رسانند و با نگرانی صحنه را تماشا می‌کنند، چند ساعت بعد از شروع آتش‌سوزی و علی‌رغم تلاش آتش نشانان به یکباره ساختمان پلاسکو با صدای مهیبی در هم فرو می‌ریزد، مصیبتی جانسوز در کشور رقم می‌خورد و علاوه بر خسارت میلیاردها تومانی، تنی چند از شهروندان و آتش نشانان را نیز به گام مرگ برده و بسیاری را مصدوم می‌کند.
لحظاتی بعد صدای آژیر خودروهای امدادرسانی بیشتر به گوش می‌رسد که برای نجات حادثه دیدگان فراخوانده شده‌اند و این موضوع مردم بیشتری را سر صحنه حاضر می‌کند؛ در این هنگام است که صف طولانی افرادی را می‌بینی که گوشی به دست و با هیجان مشغول گرفتن عکس و تصویر هستند و ماشین‌های امداد و آتش‌نشانی که همچون موش در تله این صف مردمی گیر افتاده‌اند… .
به گزارش خبرنگار سینا؛ عکاسی سلفی پدیده‌ای است که این روزها در تمامی اماکن تفریحی و غیر تفریحی اعم از مهمانی، کنسرت، نمایشگاه، تشکل‌های اجتماعی و خصوصی، جاده، کوهستان و حتی مابین آسمان و زمین نظر آدمی را به خود جلب می‌کند.
می‌توان گفت تولد کلمه سلفی به صورت رسمی در ۲ سال پیس بود که واژه‌نامه آکسفورد، واژهselfie را واژه سال معرفی کرد.
عکاسی Selfie، در واقع عکسی از خود است که معمولاً با دوربین‌های دیجیتال دستی (همراه) گرفته می‌شود، عکس‌های گرفته شده به این روش عموماً برای استفاده در شبکه‌های اجتماعی به کار برده می‌شوند.
چه بسیارند دختران، پسران، کودکان و حتی افراد مسنی که دوربین را جلوی دستشان گرفته و سعی می‌کنند از زوایا و ژست‌های مختلف به صورت تکی، دو نفره یا چند نفره عکس گرفته و بلافاصله در فضاهای مجازی منتشر کنند (من و … جونم همین الان یهویی)!
امروزه تب سلفی گرفتن مثل یک ویروس بسیار پیش‌رونده در جوامع رو به گسترش است، تا جایی که گاهی از حالت سرگرمی خارج شده و به شکل معضل مهم اجتماعی بروز می‌کند.
یکی از نمونه‌های این معضل اجتماعی در تاریخ ۳۰ دی ماه سال امسال در حادثه فروریختن ساختمان پلاسکو به وقوع پیوست و افرادی که می‌توانستند به هر نحوی در کاهش تلفات ناشی از این اتفاق غم‌بار مؤثر باشند باعث به وجود آمدن موانعی برای کمک‌رسانی نیروهای امدادگر و آتش نشانان شدند که قابل تأمل است.
ضرورت فرهنگ‌سازی عکس سلفی برای جلوگیری از حوادث بحرانی
حجت الاسلام و المسلمین غلام حیدر حیدری، رئیس پلیس امنیت اخلاقی ناجا در این‌باره می‌گوید: در حادثه پلاسکو شاهد بودیم که برخی بدون در نظر گرفتن شرایط، با گرفتن سلفی یا عکسبرداری‌های بی مورد، فرآیند امدادرسانی به موقع و سریع را با مشکل مواجه کردند، طبیعتاً بروز چنین رفتارهایی نیز از مصادیق منکر است که باید با فرهنگ سازی از وقوع و ادامه چنین اقداماتی جلوگیری شود و در نظر گرفتن زمان و مکان در مقوله امر به معروف و نهی از منکر بسیار حائز اهمیت است.
همچنین سید جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش نشانی با گلایه از برخی ناملاحظات مردم در حادثه پلاسکو می‌گوید: در میدان حادثه به خاطر ازدحام بیش از حد جمعیت نمی‌توانستیم کار خاصی انجام دهیم چرا که تا پای حادثه مردم جمع بودند و هرچه عوامل انتظامی و ما اصرار می‌کردیم محیط ناایمن است اما هزاران نفر را می‌دیدیم که با تلفن‌های همراه تصویربرداری می‌کردند که این کار را نه تنها ما بلکه هیچ کس پسندیده نمی‌داند.
عکس گرفتن از مصیبت مردم و پخش آن در شبکه‌های مجازی چه لذتی دارد؟
سخنگوی سازمان آتش نشانی دامه می‌دهد: مگر عکس گرفتن از مصیبت و غمزدگی مردم و پخش آن در شبکه‌های مختلف مجازی چه لذتی دارد؟ اگر کسی با مسئولیت خودش می‌خواهد این کار ناپسند را انجام دهد باید جایی قرار بگیرد که مانع امدادرسانی نشود چرا که لحظه‌ها برای کسانی که در زیر آوار قرار دارند تعیین کننده است.
اختلال روانی به نام عکس سلفی
از سویی بر اساس تحقیقات انجام شده توسط انجمن روان پزشکی آمریکا APA، تمایل عکس گرفتن از خود یا همان عکس سلفی را به عنوان اختلال روانی تایید کرده است که آن را با اصطلاح “سلفیتیس(selfitis)” ، نامیده‌اند.
تمایل وسواسی- اجباری برای گرفتن عکس از خود و فرستادن آن در شبکه‌های اجتماعی، تا بتوانند کمبود عزت نفس و شکاف حاصل از فقدان صمیمیت را جبران کنند، که در سه سطح رده بندی می شود: لب مرزی، حاد و مزمن.
اگر روزی ۳ عکس سلفی از خود می‌گیرید، اما آنها را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک نمی‌گذارید، در رده‌ی سلفیتیس لب مرزی قرار می‌گیرید-
اگر روزی حداقل ۳ عکس از خودتان را به این شبکه‌ها ارسال می‌کنید، دچار اختلال سلفیتیس حاد هستید-
اگر اشتیاق غیر قابل کنترلی برای گرفتن روزانه ۶ عکس از خود و ارسال آنها را تجربه می‌کنید، شما دچار اختلال سلفیتیس مزمن هستید-
همچنین ریشه‌های بیماری سلفیتیس را می‌توان در تعارض فرد با محیط و جامعه برای حل بحران در زمینه برقراری ارتباط و یا حل نیازهای مورد توجه قرار گرفتن و مورد محبت قرار گرفتن که در هرم نیازی مازلو بحث شده است، پیدا کرد.
در این بین افرادی با مشخصه‌های «توجه‌طلب با اعتماد به‌نفس پایین»، «خودشیفته‌ها»، «افراد دوری گزین»، «افرادی که به دنبال آخرین مد هستند»، «وابستگی ایجاد شده به دنبال انتشار عکس و دریافت لایک که با تغییر در سیکل ترشح هورمون‌ها از جمله دوپامین ارتباط دارد» و غیره به چشم می‌خورند.
به عبارتی در یک کلام یکی از اختلالاتی که این پدیده می‌تواند به همراه داشته باشد «خودشیفتگی دیجیتالی» می‌تواند باشد، این مساله در جامعه تا به جایی رفته که حتی بعضی افراد سلفی با جسد عزیزان، سلفی زیر تابوت نیز می‌گیرند!
به گفته رضا شیرالی، روانشناس اجتماعی خودشیفته، سایکوپات، خودشئ پنداری و غیره از جمله ناهنجاری‌های رفتاری به شمار می‌رود که ممکن است در این اشخاص وجود داشته باشد.
خودشیفتگی براساس باوری ایجاد می‌شود که فرد به این نتیجه می‌رسد که از تمام اطرافیان خود باهوش‌تر، جذاب‌تر، زیباتر و بهتر است و به عبارت دیگر، به صورت کاذب باور می‌کند که همه اطرافیان در سطح پایین‌تری از او قرار دارند و با این وجود همواره موضع خود را ناامن می‌بیند که این صفات را از دست بدهد، همچنین وی اختلالات روحی- روانی نیز از سوی دیگران را تجربه می‌کند و طی آن رفتارهای تکانشی بدون فکر و انگیزه قبلی انجام می‌دهد.
ریشه سلفی کردن در فقدان عزت نفس افراد است
همچنین بر اساس یافته‌های جدید عکس سلفی در شرایط بحرانی و بدون در نظر داشتن عواقب عقلانی آن خبر از معضل فقدان می‌دهد که فقدان عزت نفس، همان باتلاقی است که هر چیزی در آن وارد شود را نابود خواهد کرد.
از طرفی اساسِ همه‌ی موفقیت‌ها روی عزت نفس افراد بنا می‌شود، اگر فرد بتواند پایه‌های محکمی برای عزت نفس در خود بسازد در واقع خود را راضی نگه می‌دارد، نه دیگران را و میزان ارزشمندی خود را خود تعیین می‌کند، نه دیگران.
عزت نفس، رمز اساسی همه‌ی موفقیت‌های بشری است، وقتی انسان “عزت نفس” خود را به این حد از رشد می‌رساند، اهرمی در خود می‌سازد و توانمندی درخود کشف می‌کند که هر غیر ممکنی را ممکن خواهد ساخت تمام افرادی که توانسته‌اند تحولی در جهان بوجود آورند، بدونِ استثناء مهم‌ترین عامل موفقیت شان، “عزت نفس شان” بوده است.
با توجه به همه موارد ذکر شده فعالیت شبکه‌های اجتماعی در واقع به نوعی زیربنای تغییر محیط‌های واقعی نیز به شمار می‌رود و بزرگترین نیاز امروز همراهی مردم در مبارزه با ناهنجاری‌های اجتماعی و به ویژه جنگ نرم است، فضای مجازی به رغم اینکه فرصت‌هایی را ایجاد می‌کند متأسفانه تهدیدهایی را نیز به ویژه برای جوانان داشته است، بنابراین باید ضمن استفاده بهینه از فرصت‌ها، درست و به موقع از تهدیدها پیشگیری شود.
از سویی پدیده عکس سلفی گرفتن که تکنولوژی این امر را برای بشر امروزی میسر ساخته، علت بروز اختلال نیست بلکه کانال و دریچه‌ای است برای افرادی که می‌توانند مستعد ابتلا به اختلالات روانی و شخصیتی مختلفی باشند و این استعداد و زمینه در «عکس سلفی» نمود می‌یابد.
در پایان باید اذعان کرد، اهمیت شناخت راه‌هایی برای ابراز وجود و خودنمایی افراد در جامعه بیانگر این واقعیت است که انسان به صورت ذاتی نیاز به نشان دادن توانایی‌ها و زیبایی‌های خود دارد و این حس باید در کودکی از راه‌ها و با استفاده از ابزارهای مناسب امکان بروز پیداکند، در غیراین صورت فرد برای ارضاء این میل، دست به اقداماتی می‌زند که شاید چندان طبیعی و به هنجار نباشد و علاوه بر اینکه آسیب‌هایی را متوجه وی می‌کند باعث ایجاد معضلات زیادی نیز در جامعه خواهد شد.
