باتوجه به بحران های اخیر در استان مازندران و طوفان و بارش برف نابهنگام، آسیب زیادی به محصولات زراعی در استان وارد شده است.
مازندران دومین استان صادرکننده مرکبات در کشور بوده که این امر موجب شده تا مرکبات در مازندران اشتغال زا و درآمدآفرین باشد. در این میان، قائم‌شهر به عنوان پایتخت بورس مرکبات ایران و مهد مرکبات کشور درد دل فراوان از بی مهری دولت دارد.
مرکبات و انواع آن
مرکبات انواع مختلف دارد مانند: پرتقال (تامسون ،توسرخ، بیروتی و…) انواع نارنگی ها، اونشو و لیمو، که در حال حاضر باغداران به دلیل نابسامانی‌ها در قیمت و حضور واسطه‌گران با خسارات زیادی مواجه شده‌اند.
شرایط نامساعد جوی، امسال مرکبات مازندران را دچار بحران کرده است بطوریکه در طوفانی با سرعت بی‌سابقه آسیب جدی به محصولات کشاورزی استان وارد شد و همچنین با بارش برف زود هنگام به دلیل نرسیدن زمان چیدن، مرکبات این استان خسارات زیادی دیدند.
در اثر بارش نابهنگام برف، کشاورزان و باغداران مازندرانی دچار خسارت‌های زیادی شدند و این خسارت‌ها متاسفانه فقط شامل محصولات باغی نمی‌شود، بلکه چندهزار اصله درخت در این میان در اثر یخ زدگی کاملاً خشک شدند.
طبیعی است در تحمل این ضرر و زیان ناشی از شرایط جوی، کشاورزان متوقع حمایت از دولت باشند، ولی دولت تنها در تصویب برخی مصوبات از باغداران حمایت کرد، که در اجرا نتوانست ضرر باغداران را جبران کند. در این زمینه و به منظور بررسی وضع کنونی باغداران مازندرانی، با چند تن از آنان به گفت‌وگو پرداختیم.
*حضور دلال ها و ضرر مستقیم باغداران و عدم قیمت گذاری و نظارت دولت
باغدار مازندرانی در خصوص قیمت‌های کاذب مرکبات باغ خود در استان های دیگر گفت: زحمت برای میوه و هزینه‌های کود، سمپاشی و وجین با من است اما سود را دلالها می‌برند، چرا از من کیلویی ۷۰۰ تومان هم خریده نمی‌شود، اما خارج از استان کیلویی ۷ هزار تومان به بالا فروش می رود.
وی افزود: با این نوع قیمت‌گذاری توسط دلالها و عدم نظارت دولت در این بخش هزینه‌های یکساله خود را جهت به‌بار نشستن این محصول بدست نمی‌آوریم.
این باغدار مازنی نگاهی به باغش انداخت و با حالتی غمگنانه اظهار کرد: بعد از طوفان، نیمی از محصولات خسارت دیدند و بر زمین ریخته‌اند و اکنون با بارش برف نابهنگام و شکستن شاخه های درختان که تلخی میوههای نارس را در بر داشت همراه شده، و اگر دولت از باغداران به موقع حمایت نکند صنعت مرکبات این استان روبه نابودی می‌رود.
وی بیان کرد: نارنگی ژاپنی که با قیمت ۲۵۰۰ به سختی فروش می‌رفت وصادر نمی‌شد و همه‌ی مردم قدرت خرید نداشتند، اما در این میان دولت دست دلالها را باز گذاشت و اکنون محصولات کشاورزی را دلالها قیمت گذاری می‌کنند و دولت نقشی در آن ایفا نمی‌کند.
این باغدار مازندرانی ادامه داد: اگر دولت قیمت گذاری کند و مراکز خرید مرکبات ایجاد کند، خط بطلانی بر این واسطه‌گری‌ها خواهد بود تا باغداران به محل‌های تعیین شده توسط دولت تحویل دهند و مرکبات به قیمت واقعی فروخته شود که نفع باغدار و مردم را به دنبال خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه در گندم و سویا دولت قیمت‌گذاری می‌کند و کشاورزان با قیمت مصوب محصولات خود را می‌فروشند، تصریح کرد: اگر مرکبات نیز این چنین شود و دولت با رعایت انصاف و حمایت از تولید کننده قیمت‌گذاری و خرید را انجام دهد، دست دلالان اقتصادی در این بخش کوتاه می‌شود.
هرسال دریغ از پارسال!
یکی دیگر از این باغداران در گفت‌وگو با خبرنگار ما، عنوان کرد: پس از بارش شدید تگرگ سال گذشته و از بین رفتن مرکبات، به رسیدگی و احیای باغ پرداختیم و با تهیه کود کشاورزی و در کنارش کود حیوانی (البته با قیمتی گزاف) و سمپاشی توانستیم به درختان جان تازه‌ای دهیم اما پس از این‌همه تلاش، بارش بی‌موقع برف و سرمای سوزان امسال کار را بر ما دشوار کرد.
وی به عدم جلوگیری ورود مرکبات تلخ به بازار توسط دولت اشاره کرد و گفت: دولت نتوانست جلوی ورود مرکبات تلخ به بازار را بگیرد که این امر موجب شد پرتقالی که دو سال پیش با قیمت ۱۷۰۰ تومان از باغدار خریداری می‌شد، اکنون پس از دو سال به قیمت ۲۰۰ هم خریداری نمی‌شود.
رنجی که باغدار مغبون در مراکز فروش می برد
این باغدار با بیان اینکه جهاد کشاورزی استان با اطلاعیه‌ی خریدتضمینی مرکبات با قیمت ۸۴۰ تومان روزنه‌ی امیدی را در دل باغداران زنده کرد، افزود: پس از این اطلاعیه به مرکز خدمات مرکبات مراجعه کردم و کارشناس مربوطه بانشان دادن نمونه جعبه گفت از فردا خرید را شروع می کنیم.
احمدی بیان کرد: با مراجعه شرکت جعبه سازی، جعبه‌ای که به قیمت ۵۲۰ تومان بود با قیمت ۶۵۰ تومان خریداری کردم و ۴ نفر کارگر جهت چیدن مرکبات با هزینه‌ای بالغ بر ٢٠٠ هزار تومان و در کنار آن پرداخت کرایه ماشین جهت فروش به مرکز خرید هزینه کردم.
وی تصریح کرد: پس از مراجعه مجدد به شرکت خدمات جهت فروش مرکبات با مدیریت کارشناسان خرید با ۵٠ ماشین بار در صف مواجه شدیم و در صف ماندن های طولانی آسیب بیشتری به مرکبات چیده شده و یخ گرفته وارد شد، اما در همین حین طبق نظریه کارشناسان اندازه وزنی مرکبات هیچ یک از ۵۰ ماشین با اندازه‌ی مشخص شده همخوانی نداشت و طبق نظریه کارشناسی پرتقال تامسون باید بین ۱۸۰ تا ۲۵۰ گرم باشد.
این باغدار با کمال تعجب نسبت به اظهارنظر کارشناس مرکبات مرکز فروش، خاطرنشان کرد : تنها ده درصد تامسون‌ها در این وزن هستند، پس سایر مرکبات چه می‌شود و بودجه ای که قولش را مسوولین ذیربط در جهت خرید تضمینی مرکبات داده اند به کجا خواهد رفت؟
سردرگمی دولت در خرید مرکبات
در ادامه گزارش رییس اتحادیه باغداران مازندران به خبرنگار ما گفت: موضع دولت در قبال خرید مرکبات به‌خوبی مشخص نیست و ناهماهنگی غیرتعارفی را در خرید مرکبات مشاهده می‌کنیم.
محمدرضا شعبانی با اشاره به سرمای شدید هوا و بارش برف در کشور بیان کرد: اکنون زمان تحقق وعدههای مسؤولان در ارتباط با ساماندهی مرکبات و بحث‌های حمایتی آنان فرا رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به برودت هوا و بارش برف نابهنگام و تداوم آن مشکلات جدی برای کشاورزان به وجود آمده و در حال حاضر تناقض در ارتباط با میزان خرید تضمینی مرکبات مازندران وجود دارد.
رئیس اتحادیه باغداران مازندران یاد آور شد: در جلسه کمیسیون کشاورزی مجلس سهم ذخیره‌سازی مرکبات پایان سال ۶۰ هزار تن اعلام شد، اگر این موضوع به تصویب برسد سهم مازندران از ذخیره‌سازی مرکبات ۴۸ هزار تن است.
این مسئول اظهار کرد: باتوجه به مقاومت درختان تنها در مدت زمان اندک باقیمانده قبل از جبهه سرمای جدید باید اقدام سریعتر جهت خرید مرکبات با قیمت‌های مصوب انجام شود.
خسارت هایی که هیچگاه جبران نمی شود
سید علی ادیانی نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه پیگیری مجمع نمایندگان و استاندار مازندران و همچنین دستور رئیس جمهور و سازمان برنامه بودجه منجر به مصوبه هیئت وزیران در راستای خرید تضمینی مرکبات و مصوب شدن تخصیص اعتبار شده است افزود: بودجه مربوطه در اختیار استان قرار می گیرد تا پیگیری های لازم جهت خرید مرکبات از باغداران انجام شود.
ادیانی افزود: طبق مصوبات انجام شده ۲۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای جبران خسارات مرکبات در نظر گرفته شده است.
وی خاطرنشان کرد: برای کسانی که بطور جدی دچار خسارت و آسیب شدند، مبلغ ۳۰ میلیارد تومان بلاعوض در نطر گرفته شده است.
نماینده مردم قائم‌شهر، سوادکوه،سیمرغ و جویبار تصریح کرد: ۲۰ میلیارد تومان جهت خرید کیوی تخصیص پیدا کرده و همچنین در راستای تسهیلات اعطائی به خسارت دیدگان ۱ سال استراحت بازپرداخت تسهیلات در نظر گرفته شده است و وزارت جهاد کشاورزی کمیته ای در این راستا تشکیل داد تا روند حمایتی از خسارت دیدگان را تسریع بخشد.
سیدعلی ادیانی در ادامه افزود: سازمان جهاد کشاورزی و نمایندگان مبلغ پیشنهادی جهت خرید مرکبات درجه یک را ۸۳۴ تومان و درجه دو را ۷۲۰ و در جه سه را ۵۵۰ تومان و در نهایت مرکبات زیر درختان جهت کمپوست را ۳۵۰ تومان عنوان کردند.
وی در خصوص شایعات مبنی بر حضور دلالان و کاهش قیمت خرید مرکبات از باغداران گفت : در بحث خرید مرکبات ۵۵۰ تومانی با اینکه دستور موکد خرید مستقیم از باغداران صادر شده است، اما شایعاتی مبنی بر آزاد گذاشتن تعاون روستایی در حضور دلالان بر خرید غیرمستقیم از باغداران شنیده شده است که مغایرت با دستورات اجرایی دارد.
محدودیتی در میزان خرید مرکبات وجود ندارد
نماینده مردم قائم‌شهر، سوادکوه،سیمرغ و جویبار با بیان اینکه جهاد کشاورزی و تعاون روستایی جهت خرید مستقیم از باغداران اقدام کنند، اظهار کرد: باغداران با مراجعه به استانداری، فرمانداری، جهاد کشاورزی و تعاون روستایی می‌توانند جهت فروش مستقیم اقدام کنند و هیچگونه ممنوعیتی در خصوص مقدار زمین و حجم مرکبات برای باغداران وجود ندارد.
این مسئول در پایان یادآور شد: پوشش بیمه ای هیچ ارتباطی به خرید مرکبات توسط دولت ندارد و مردم می‌توانند از تمهیدات اندیشیده شده در این راستا جبران مافات بکنند.
در نتیجه امیدواریم که مسئولان ملی و استانی بتوانند جهت حمایت از باغداران مازندرانی اقدامات حمایتی خود را انجام دهند تا باغداران متضرر سرمای هوا نشوند و اقتصاد کشور و بخصوص مازندران اینگونه به چالش کشیده نشود.
