در قرآن کریم سوره‌ای به نام نباء وجود دارد، اولین سوره از جز سی‌ام که به معنای خبر است، نباء ریشه در انبیا دارد، کار پیامبران نیز اطلاع‌رسانی و هدایت بشریت است و برکسی پوشیده نیست که کار خبرنگاران از جهت اطلاع‌رسانی شبیه رسالت انبیای الهی است.
اما در شرایط امروز جامعه و با توجه به گسترش فناوری‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی، موضوع قابل اهمیت اینجاست که خبرنگاری می‌تواند موفق باشد که در درجه اول متعهد باشد.
خبرنگار متعهد، یعنی خار چشم قدرتمندان چپاولگر و امید مظلومان، پژواک فریادهای در گلو مانده مردم، ثبت کننده افتخارات یک ملت، تغییر دهنده نگرش‌های اشتباه، یاری دهنده بیچارگان و…
*دوری از شرافت خبرنگاری یعنی تضییع حقوق مردم
چند روز پیش بود که پیامکی برایم ارسال شده بود و در مورد قطع درختان در منطقه‌ای از شهر تقاضای کمک شده بود، یا همین یک ماه پیش که اولیای چند دانش‌آموز برای حل مشکلات انتخاب رشته فرزندانشان تقاضای کمک داشتند، از این موارد و طلب کمک، هر روز برای خبرنگاران رخ می‌دهد و مردمی که گاهی از بروز مشکلات در زندگی خود رنج می‌برند سعی می‌کنند مسائل خود را با اصحاب رسانه در میان بگذارند و امیدوار باشند تا شاید مشکلاتشان به گوش فلان مسئول مربوطه برسد و برطرف شود.
اما هیچ لحظه‌ای در زندگی یک خبرنگار به شیرینی زمانی نیست که بتواند با انجام رسالت خود آن هم بی‌ضمانت شغلی و بدون چشم داشتی، گره کوری از مشکلات خلق باز کند و به مردم خود خدمت کند، به طور قطع هیچ خبرنگاری آن لحظه را از یاد نمی‌برد و این همان شیرینی زندگی خبرنگاری است…همان شیرینی که بسیاری را در این حرفه ماندگار کرده است.
این در شرایطی است که هرگاه خبرنگار و یا زنجیره‌ای از خبرنگاران از شرافت کاری خود فاصله گرفته‌اند، تضییع حقوق مردم سرعت و وسعت یافته است، اینجاست که اهمیت فعالیت این قشر زحمت‌کش بیش از پیش نمایان می‌شود.
* قلم خبرنگار قداست دارد
خبرنگاران همواره دارای کمترین حمایت‌های مادی و معنوی هستند و زیر آماج بیشترین حملات تخریبی قرار دارند، هر گاه اتفاقی می‌افتد دیواری کوتاه‌تر از او نیست که یقه اش را بگیرند و به او انواع اتهامات را بزنند، اما خبرنگاری که عاشق مردم و کشورش باشد باز هم می‌ایستد و به کار خود ادامه می‌دهد، شاید برای همین است که می‌گویند قلم خبرنگار قداست دارد.
بعضی از مسئولان و مدیران هم به هر دلیلی یا از خبرنگاران خوششان نمی‌آید و یا با کراهت زیاد حاضر به صحبت با آنها هستند، البته این در صورتی است که کار یا خدمتی برای رسانه‌ای کردن نداشته باشند.
خاطرم هست روزی که فلان مسئول مشکل چند نفر را با نامه‌نگاری و برگزاری چند جلسه برطرف کرده بود، چندین بار تماس مکرر او با دفتر رسانه و خودم را فراموش نمی‌کنم که خواستار رسانه‌ای شدن آن اقدام به اسم خودش بود اما همین مسئول زمانی که برای پیگیری چند مشکل مردم با او تماس گرفتیم برای چند روز گوشی خود را خاموش کرد تا مبادا حتی جواب سلام ما را بدهد! حکایت بعضی هم این گونه است…
برخی مدیران و مسئولان، خبرنگار را تنها به رپرتاژ و آگهی می‌شناسند؛ عده‌ای ورود خبرنگار به حوزه مسئولیت خود را موجب مکافات و دردسر می‌دانند و معتقد هستند خبرنگار به دنبال شفافیت‌سازی است و این موضوع برای آنها جالب نیست، برخی نیز تنها استفاده ابزاری از خبرنگار را یاد گرفته‌اند، البته از حق نمی‌توان گذشت زیرا هستند افرادی که احترام بسیار زیادی برای جامعه خبری و اصحاب رسانه قائل هستند، گزارشات فعالیت‌های خود را در اختیار آنها قرار می‌دهند و اگر انتقاد سازنده‌ای هم می‌شود با جان و دل می‌پذیرند و در تمام شرایط آماده پاسخگویی هستند.
خبرنگار باید پل ارتباطی مردم و مسئولان باشد، مشکلات را بیان و نقد منصفانه کند، از طرفی در حوزه فعالیت و تخصص خود به ارائه راه حل و مشاوره بپردازد و کمک کند تا مشکلات جامعه به کمترین حد ممکن برسد و نقاط قوت را رسانه‌ای سازد، خبرنگاران فعال، جامعه فعال می‌سازند و شعور اجتماعی را افزایش می‌دهند و البته برعکس این موضوع هم صادق است.
پس اگر خبرنگار یا رسانه‌ای از عمکرد فلان اداره، سازمان یا شرکت انتقاد می‌کند قصد تخریب ندارد بلکه به دنبال انعکاس مشکلات و ایجاد تکاپو برای پیدا کردن راه حل است، حال یا خود راه حل می‌دهد و یا مردم و مسئولان را به این کار وا می‌دارد و اینگونه است که می‌توان به جامعه آرمانی و مدینه فاضله دست یافت.
این نکته را نباید فراموش ساخت که ممکن است گاهی قلم یک خبرنگار تلخ باشد، چون حقیقت را نگاشته و اهل معامله، ساخت و پاخت و مسائلی از این دست نیست و حقیقت نیز به گواه همگان تلخ است، تلخی که شاید تلنگری باشد تا فرد یا افرادی از خواب بیدار شوند، به طور قطع با همدلی و همراهی مردم، مسئولان و اصحاب رسانه می‌توان سرنوشت را به بهترین شکل رقم زد و تلخی را مقدمه‌ای برای رسیدن به بهترین شیرینی‌ها قرار داد.
*خبرنگار متعهد همواره مسئول است
خبرنگار متعهد همواره زیر فشار روحی و روانی قرار دارد زیرا اگر حقایق را ننویسد در پیشگاه خدا و مردم مسئول است و اگر بنویسد مورد کم‌مهری قرار می‌گیرد.
البته بگذریم از افرادی که برای اهدافی خاص یا به ناچار به میدان خبر و رسانه وارد شده‌اند و از قضا در چنین روزهایی در همین بزرگداشت‌ها، جشن‌ها و دریافت هدایای روز خبرنگار، صدها قدم از خبرنگاران واقعی جلوتر حرکت می‌کنند.
رفاه و آسایش مردم دغدغه خبرنگار است و او می‌کوشد در راه رسیدن به این هدف هرچه می‌تواند انجام دهد، برای همین در تمام دنیا احترام خاصی برای این قشر قائل هستند و خبرنگاری را جز سخت‌ترین مشاغل دنیا قرار داده‌اند، البته خبرنگاری بیش از آن‌که یک شغل باشد یک عشق است.
امروز بسیار داریم خبرنگارانی که با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشته‌اند و با تمام مشکلات زنگی دست و پنجه نرم کرده‌اند اما حاضر نیستند دست از خدمت به مردم بردارند و با عشق و علاقه به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند و تنها برای رضای خداوند در راه کشور و مردم قلم فرسایی می‌کنند.
*لزوم توجه ویژه به وضعیت صنفی و معیشتی خبرنگاران
در هر صورت، خبرنگار واقعی، باید به دور از جناح بازی‌ها و با رعایت تمامی مصالح نظام اسلامی، به رسالت خود بپردازد به گونه ای که موجب سوء استفاده دشمنان اسلام و انقلاب نشود.
البته ایجاد فضای مناسب برای تسهیل فعالیت خبرنگاران به نحوی که موجب گردش آسان اندیشه و تبادل اطلاعات و ارتقا سواد رسانه‌ای و فرهنگ عمومی در جامعه شود، از اهمیت برخوردار بوده و برای تحقق این امر باید وضعیت صنفی،معیشتی، استقلال صنفی و حرفه‌ای اصحاب رسانه از جهات گوناگون مورد توجه قرار گیرد.
به هر حال خارج ار تمامی این بحث‌ها امروز ۱۷ مرداد ماه است، روزی که شورای عالی انقلاب فرهنگی آن را روز خبرنگار نام نهاد و چه وجه تسمیه زیبایی، که روز شهادت محمود صارمی بنام خبرنگار آذین بسته شد.
شاید امروز بهترین جمله ای که می‌توان به یک خبرنگار گفت تنها همین باشد: «خبرنگار روزت مبارک»
*********************
یادداشت از: احمدرضا منزه
