شکی نیست که مومنانی که به هر علت موجهی، از روزه داری معذورند، باز به خاطر اطاعت الهی، مأجورند؛ اما در همین ماه عزیزی که ابلیس در غل و زنجیر گرفتار شده است، ابلیسِ نفسِ عده‌ای، آنها را کشان کشان از بهشت روزه داری به دوزخ روزه خواری می‌برد.
تشنگی روزه
یک سوی روزه خواری، مخالفت با امر الهی و عصیان و گناه است، اما روی دیگر این سکه، محرومیت از هزار هزاران لطف و رحمت ویژه و ناب است که خدا وعده اش را فقط به روزه دارانش داده است. آنقدر خدا ناز روزه دارانش را می کشد که برای اثبات مهربانی و لطف بی نهایتش همین یک قلم، کافی است.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله میفرماید: خداوند تبارک و تعالى فرمود: “هر کارى که فرزند آدم مى کند، از آنِ اوست، مگر روزه که از من است و پاداش آن را من مى دهم. (خصال:۴۵/۴۲) این یعنی خریدار روزه، خود خداست.
درک این معنا، شیرینی و انگیزه ی روزه را صد چندان می کند و البته مرور روایاتی که فضیلت و پاداش روزه داران را بر می شمرد هم، در این روزهای گرم روزه داری، لطف خاصی دارد؛ برای روزه داران و روزه دوستان، تأیید و تشویق است و برای روزه گریزان و بهانه جویان، حسرت و محرومیت.
روزه ی ماه رمضان، فقط افتخار امت پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله
روزه، حکمت به ارث مى نهد و حکمت، معرفت و معرفت، یقین و چون بنده به یقین رسد، دیگر برایش اهمیتى ندارد که چگونه شب و روز خود را بگذراند؛ به سختى یا به آسانى
از حفص بن غیاث نقل شده است: از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمود روزه ماه رمضان را خداوند بر هیچ یک از امّت هاى پیش از ما واجب نکرد. عرض کردم: پس آیه «اى کسانى که ایمان آورده اید! روزه بر شما مقرّر شده است همچنان که بر پیشینیان شما مقرّر شده بود» (بقره : ۱۸۳) چه مى شود؟ حضرت فرمود: خداوند روزه ماه رمضان را فقط بر پیامبران واجب کرده بود، نه بر امّت ها؛ امّا به وسیله آن، این امّت را [بر امّت هاى گذشته] فضیلت داد و روزه آن را بر رسول خدا صلى الله علیه و آله و بر امّت او واجب فرمود. (من لا یحضره الفقیه: ۲/۹۹/۱۸۴۴)
امام زین العابدین علیه السلام در دعاى وداع با ماه رمضان می فرماید: سپس به وسیله این ماه، ما را بر سایر امّت ها برترى دادى و افتخار آن را نصیب ما، و نه پیروان دیگر آیین ها، کردى، پس به فرمان تو روز آن را روزه گرفتیم و به یارى تو، شبش را به عبادت گذرانیدیم. (صحیفه سجادیه، دعای ۴۵)
روزه، راز سلامتی جسم و جان
از الطافی که نصیب روزه دار میشود، سلامتی تن و روان است. اگر امروزه علم نوین با آزمایش و تجربه، فواید پزشکی روزه را دریافته است، اهل بیت عصمت علیهم السلام، قرن ها پیش از آن پرده برداشته اند.
از پیامبر خدا صلى الله علیه و آله روایت است: روزه بگیرید تا سالم بمانید. (میزان الحکمه، ج۶، ص۳۹۲ )
امام على علیه السلام فرمود: روزه، نیمى از تندرستى است. (غرر الحکم: ۱۶۸۳)
امام باقر علیه السلام تأثیر روزه داری را بر سلامت روان چنین بیان نموده اند: “روزه و حج، آرام بخش دلهاست.” (أمالی طوسی: ۲۹۶/۵۸۲)
امیرالمومنین علیه السلام نیز در روایتی فرمودند: ” خداوند بندگان مومن خود را به وسیله نمازها و زکات ها و جدّیت در روزه دارى روزهاى واجب [رمضان]، براى آرام کردن اعضا و جوارح آنان و خشوع دیدگانشان و فروتنى جانهایشان و خضوع دل هایشان حفظ مى کند.” (نهج البلاغه: خطبه۱۹۲)
جوایز ویژه، ویژه ی روزه داران
بنابر فرموده ی امام صادق علیه السلام، پاداش روزه های تابستانی، ویژه تر حساب می شود و گویی روزه داران تابستان، نزد خدا نازنین‌ترند:
“هر که در یک روز بسیار گرم براى خداوند عزّ و جلّ روزه بگیرد و تشنه شود، خداوند عزّ و جلّ هزار فرشته بر او بگمارد که بر چهره اش دست نوازش کشند و بشارتش دهند و چون افطار کند، خداوند عزّ و جلّ فرماید: وه ، چه خوش است بوى تو و شمیم تو. فرشتگان من! گواه باشید که من او را آمرزیدم.”
رسول خدا صلى الله علیه و آله می فرماید: “روزه دار گر چه در بستر خویش خفته باشد، تا زمانى که غیبت مسلمانى را نکند، در حال عبادت خداست.” (ثواب الأعمال: ۷۵/۱)
در جایی دیگر فرمودند: “خواب روزه دار، عبادت است و نفَس کشیدن او، تسبیح.” (قرب الإسناد: ۹۵/۳۲۴)
و فرمود: هیچ روزه دارى نیست که بر عده اى در حال غذا خوردن وارد شود، مگر این که اندام هایش تسبیح گویند و فرشتگان بر او درود فرستند و درود فرشتگان، آمرزش خواهى است. (ثواب الأعمال: ۷۷/۱)
در روایت دیگری از پیامبر رحمت آمده است: “هر که روزه، او را از خوردنِ غذایى که هوس آن را کند باز دارد، بر خداست که وى را از غذاى بهشت سیر کند و از شراب بهشتى به او بنوشاند.” (بحار الأنوار: ۴۰/۳۳۱/۱۳- میزان الحکمه، ج ۶، ص ۳۹۳ )
امام على علیه السلام می فرمایند: “خوابِ روزه دار، عبادت است و خاموشى او، تسبیح و دعایش پذیرفته و عملش دو چندان. براستى که براى روزه دار به هنگام افطار دعایى است که در درگاه خدا ردّ نمى شود.” (الدعوات: ۲۷/۴۵، ۴۶)
امام صادق علیه السلام فرمودند: “روزه دار دو شادى دارد: یک شادى هنگام گشودن روزه اش و شادى دیگر هنگام دیدار با پروردگارش.” (کافی : ۴/۶۵/۱۵٫ میزان الحکمه، ج ۶، ص ۳۹۴)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: “هر کس یک روز داوطلبانه روزه بگیرد، اگر به اندازه زمین، طلا به او داده شود، اجر خود را کامل دریافت نکرده است و فقط در روز حساب (قیامت) اجر کاملش را دریافت مى کند.” (معانی الأخبار: ۴۰۹/۹۱٫ میزان الحکمه، ج ۶، ص ۳۹۵)
پاداش روزه های گرم تابستانی
و بنابر فرموده‌ی امام صادق علیه السلام، پاداش روزه های تابستانی، ویژه تر حساب می شود و گویی روزه داران تابستان، نزد خدا نازنین ترند: “هر که در یک روز بسیار گرم براى خداوند عزّ و جلّ روزه بگیرد و تشنه شود، خداوند عزّ و جلّ هزار فرشته بر او بگمارد که بر چهره اش دست نوازش کشند و بشارتش دهند و چون افطار کند، خداوند عزّ و جلّ فرماید: وه، چه خوش است بوى تو و شمیم تو. فرشتگان من! گواه باشید که من او را آمرزیدم.” (الکافی: ۴/۶۵/۱۷)
میراثی ماندگار برای روزه داران
“خوابِ روزه دار، عبادت است و خاموشى او، تسبیح و دعایش پذیرفته و عملش دو چندان. براستى که براى روزه دار به هنگام افطار دعایى است که در درگاه خدا ردّ نمى شود.”
و در آخر، یک میراث ماندگار برای روزه داران می ماند که پیامبر مهربانی ها آن را در معراج خویش از خدای متعال پرسیدند: “پروردگارا! میراث روزه چیست؟ خداوند فرمود: روزه، حکمت به ارث مى نهد و حکمت، معرفت و معرفت، یقین و چون بنده به یقین رسد، دیگر برایش اهمیتى ندارد که چگونه شب و روز خود را بگذراند؛ به سختى یا به آسانى.” (میزان الحکمه، ج ۶، ص ۴۰۱)
راستی مگر این چند ساعت نخوردن و امساک کردن، که اغلب، مقداری از آن را هم در خواب نیمروزی سپری می‌کنیم، چه کار مهمی است که شایسته‌ی این همه محبت و جایزه و تشویق باشد؟ این همه لطف و برکت برای یک قدم حرکت؟ روزه چیز عجیبی است!
کلام آخر:
با این اوصاف، که اندکی بود از هزاران پاداش روزه داری، کسی که بدون عذر موجه، خود را از دایره ی نورانی روزه داران بیرون می کشد، خسارتی بزرگ را بر خود تحمیل کرده است. آن صحت و سلامتی که دستاورد روزه داری است، هیچ غذا و دارویی نمی تواند به بدن آدمی برساند. و این همه میراث دنیوی و اخروی روزه داری، از هیچ معبر دیگری نصیب انسان نمی شود.
