مازندران یکی از رکوردداران طلاق در کشور است، این جمله‌ای است که چندین بار از سوی مسئولان کشور و استان در مصاحبه‌های مختلف خبری و مطبوعاتی به زبان آورده شد و بر عزم جدی برای رفع و یا کاهش این مشکل بزرگ تاکید کردند.
استان مازندران با بیش از ۳ میلیون و ۲۵۰ هزار نفر جمعیت، یکی از استان‌های پرجمعیت کشور و برخوردار از نعمت‌های الهی فراوان است، چندسالی است که با مشکل بزرگی چون طلاق دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و مسئولان مربوطه نیز علی‌رغم حرف‌های زیبا، تقریبا تاکنون اقدام موثری در این زمینه انجام نداده‌اند.
اگرچه نمی‌توان از برخی از فعالیت‌های مسئولان در زمینه کاهش آمار این حلال نامطلوب الهی چشمپوشی کرد، اما برخورد مقطعی و بدون تدوام مسئولان نه‌تنها فایده‌ای در بر نداشت، بلکه آثار سوئی نیز برجای گذاشت.
در مازندران دو شهرستان فریدونکنار و بابلسر به عنوان شهرهای پرخطر در این زمینه محسوب می‌شوند، چرا که آمار طلاق در مقایسه با ازدواج در این دو شهرستان بسیار نگران‌کننده است.
طلاق از سه‌منظر اجتماعی، اقتصادی و آماری قابل بررسی است
دکتر مجتبی توحیدی، قاضی سابق تجدیدنظر استان تهران با اشاره به اهمیت رابطه زناشوئی و ازدواج، گفت: ازدواج در عرف و شرع پیمان زناشوئی، که بر اساس آن برای مرد و زن در برابر هم تعهدات اخلاقی و حقوقی پدید می‌آید که سرپیچی از آنها سرانجام بدی در پی دارد.
وی تصریح کرد: در هر آیینی ازدواج با قوانین و مقررات ویژه‌ای صورت می‌گیرد و اسلام به آداب و رسوم دیگر اقوام احترام می‌گذارد.
قاضی سابق تجدیدنظر استان تهران همچنین با اشاره به اینکه طلاق نیز به معنی پایان قانونی ازدواج و جداشدن همسران از یکدیگر است، خاطرنشان کرد: طلاق وقتی اتفاق می‌افتد که استحکام رابطه زناشویی از بین می‌رود و میان زوجین ناسازگاری و تنش وجود دارد.
توحیدی افزود: طلاق در بسیاری از سرزمین‌های باستان از جمله در کشورهای یونان، ایران، مصر و چین وجود داشته است.
عدم‌توصیه دین به طلاق
وی با اشاره به اینکه در قرآن توصیه به طلاق نشده و تمام آیات برای محدود کردن افراد برای ترغیب آنها به رجوع و بازگشت است و اصل بر رفع اختلاف زناشویی گذاشته شده، اظهار کرد: چنانچه امید اصلاح و حفظ کانون زناشویی امکان‌پذیر نباشد، استفاده از طلاق به رسمیت شناخته شده، هر چند همواره جزو آخرین راه‌ها بوده است.
قاضی سابق تجدیدنظر تهران با بیان اینکه در قرآن به طور شفاف در مورد روش برخورد با زنان سخن گفته است و در آیه ۲۹۹ سوره بقره آورده است «یا زنان را به خوبی نگه دارید و یا به نیکویی رهایشان سازید»، تصریح کرد: برای پیشگیری از وقوع طلاق، قرآن موضوع را به حکمین ارجاع می‌دهد تا بلکه بتواند کانون خانواده را حفظ و از وقوع طلاق جلوگیری کند.
علل وقوع طلاق
وی گفت: از نگاه اجتماعی تغییر در فضای جامعه یکی از مهم‌ترین علت‌های طلاق است، آشنا شدن زنان با حقوق‌شان یکی از علت‌های اساسی رشد این حلال منحوس محسوب می‌شود.
توحیدی افزود: گسترش سازمان‌های حمایت از حقوق زنان مطلقه نیز از دیگر عوامل طلاق محسوب می‌شود، قانون به‌روز شدن مهریه نیز در واقع یکی از موانع اقدام به جدایی زن و شوهر را در بردارد.
این قاضی با بیان اینکه نوع دیگری از جدایی‌ها، طلاق‌های عاطفی است که تبدیل به طلاق واقعی شد، اظهار کرد: در مجموع شاید بتوان چنین گفت که این پدیده شوم افزایش پیدا نکرده بلکه بیشتر نمود اجتماعی داشته است.
سطحی‌نگری جوانان در ازدواج موجب طلاق در آینده می‌شود
وی خاطرنشان کرد: سطحی‌نگری جوانان نیز در امر ازدواج منجر به بروز طلاق در آینده می‌شود، گذر از جامعه سنتی به مدرن از یک‌سو بنیان خانواده را سست می‌کند و از طرفی دیگر رشد ازدواج را به خطر می‌اندازد.
توحیدی ادامه داد: در جامعه مدرن تساوی حقوق زن و مرد در تمامی عرصه‌های زندگی مطرح می‌شود، در بستر این تحول وظایف و تکالیف زن و مرد تغییر می‌کند، در صورتی که بسیاری از افراد جامعه به‌ویژه مردان برای قبول این تحول آماده نباشند، رشد و میزان طلاق اجتناب‌ناپذیر می‌شود.
وی تصریح کرد: عوامل مهم دیگری نیز همانند بیکاری، اعتیاد، دخالت خانواده‌ها و تاثیرهای منفی برخی وسایل ارتباط جمعی نیز از عوامل مهم بروز این پدیده شوم است.
ناآشنایی به وظایف جنسی
توحیدی گفت: نکته بسیارمهمی که کمتر در این زمینه به آن توجه می‌شود، روابط زناشویی ناموفق در بحث ارتباط جنسی است، حجم بالایی از طلاق‌ها به ناآگاهی‌های زناشویی از سوی مردان و زنان در دادگاه‌ها محسوب می‌شود که با کمی تامل در این موضوع می‌توانیم مانع بروز بسیاری از طلاق‌ها شویم.
قاضی سابق تجدیدنظر استان تهران در پایان بیان کرد: دین‌داری و معنویت به همراه خداجویی در زندگی، موجب کاهش کشمکش و اختلاف‌های خانوادگی می‌شود و در بلندمدت نیز شاهد کاهش آمار طلاق و رشد نرخ ازدواج هستیم، همچنین پیاده کردن سبک زندگی اسلامی و پایبندی زوجین به مسائل دینی به طور قطع می‌تواند نقش موثری در کاهش رشد فزاینده پدیده طلاق داشته باشد.
مبارزه با افزایش طلاق در مازندران یک طرح ملی است
عیسی قاسمی‌طوسی؛ مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری مازندران اظهار کرد: هر فعالیتی که بتواند نرخ طلاق را در استان و کشور کاهش دهد، به سود جامعه است.
وی با بیان اینکه باید از ظرفیت اساتید دانشگاهی نهایت بهره را ببریم، گفت: برای مقابله با این پدیده شوم جلسات مختلفی برگزار کردیم و تلاش می‌کنیم تا از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد نیز در این زمینه استفاده کنیم.
مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری مازندران با اشاره به اینکه مبارزه با افزایش میزان طلاق در مازندران یک فعالیت ملی است، تصریح کرد: به‌دنبال آمار بودن مشکلی را برطرف نمی‌کند، بلکه باید در این زمینه فرهنگ‌سازی کنیم و رسانه‌ها باید به کمک مسئولان بیایند.
این مسئول با بیان اینکه بسیاری از جوانان کشور در آغاز زندگی کم‌تحمل شده‌اند، خاطرنشان کرد: مسائل مختلفی مانند موادمخدر با طلاق در ارتباط است و در نهایت فردی که مبتلا به اعتیاد باشد آثار خروجی آن چیزی جز طلاق نیست.
وی با اشاره به اینکه مسائل اجتماعی به هم پیوسته هستند، اظهار کرد: از رسانه‌ها و مطبوعات برای فرهنگ‌سازی کمک می‌خواهیم و به دنبال آن هستیم تا از تجربه استان‌هایی که در این زمینه موفق بودند استفاده کنیم.
مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری مازندران گفت: تقویت مراکز مشاوره، آموزش زوج‌ها پیش از ازدواج، افزایش تحمل زوج‌ها، استفاده از اساتید دانشگاهی، فعالیت‌های پژوهشی در حوزه طلاق و راهکارهای عملی می‌تواند در کاهش این روند موثر باشد.
ریشه بسیاری از طلاق‌ها تفاوت‌های فرهنگی است
محمد قنبرنیا کارشناس جامعه‌شناسی اظهار کرد: از نگاه اجتماعی ریشه بسیاری ازطلاق‌ها تفاوت‌های فرهنگی است که برای کاهش این اثر دو راهکار در سطح خرد و فردی و کلان پیش‌بینی می‌شود.
وی تصریح کرد: در سطح خرد شباهت‌های سبک زندگی زوج‌ها که شامل نگرش‌ها، عادت‌ها و سلیقه‌های مختلف است، بسیار اهمیت دارد و لازم است تا این شناخت‌ها قبل از ازدواج به‌دست آید.
این کارشناس جامعه‌شناسی افزود: میزان تحصیلات، روابط خانوادگی و تعامل فرد با اطرافیان به‌ویژه دوستان از مهم‌ترین شاخص‌هایی هستند که تصویر درستی از کیفیت سبک زندگی اشخاص به دست می‌دهند.
قنبرنیا تصریح کرد: در سطح کلان مسئولان وظیفه دارند ساختار جامعه را به گونه‌ای هدایت کنند که عواقب تغییرات فرهنگی مانند آنومی و کاهش وجدان مشترک در جامعه به پایین‌ترین سطح خود برسد.
وی با بیان اینکه مازندران از جمله استان‌هایی است که به دلیل بافت جغرافیایی همچنان بخش قابل توجه‌ای از مردمان آن به شغل کشاورزی و سبک زندگی سنتی مشغول هستند، گفت: مازندران به دلیل توریست‌پذیر بودن، در معرض مواجه با فرهنگ کلان شهرها قرار دارد که همین امر موجب افزایش چشم‌گیر سرعت «گذار فرهنگی» است.
وی در پایان گفت: اجباری کردن مشاوره‌های اجتماعی پیش از ازدواج نیز می‌تواند درک صحیح و واقع‌بینانه‌ای در زوج‌ها نسبت به سرعت تغییرات فرهنگی در جامعه ایجاد کند و به نسبت، راهکارهای مواجه درست با آن را ارائه دهند.
عده‌ای از مردم در نظرخواهی معتقد بودند که با حلوا حلوا گفتن دهان‌ها شیرین نمی‌شود و مسئولان باید جلسه‌ها و سخنرانی‌های حاشیه‌ای را کنار گذاشته و به صورت عملی وارد میدان شوند.
آنچه که غیرقابل انکار است، این واقعیت تلخ که چند سالی است مازندران در معرض تهدید جدی طلاق قرار دارد و این معضل هم‌اکنون به یک بحران در این استانی که به مذهبی و ولایی‌بودن شهره دارد، تبدیل شده و طرفه آنکه مسئولان این استان همچنان به دنبال ریشه‌یابی این معضل بزرگ هستند، درحالیکه همه می‌دانند مشکل چیست و از کجاست، طبیعی است تا زمانی‌که از مرحله مطالعه و تشخیص عبور نشود و به چاره‌اندیشی واقعی پرداخته نشود، این بحران فروکش نخواهد کرد و حتی علی‌رغم خواست مردم و مسئولان، بنیان جامعه را از ریشه برخواهد کند.
آنچه مهم‌تر از هر عاملی می‌تواند در کاهش این امر در جامعه به‌ویژه در مازندران موثر باشد فرهنگ‌سازی است که امیدواریم مسئولان و دستگاه‌های فرهنگی در استان با راهکارهای میدانی وارد صحنه شوند و به مبارزه با این پدیده شوم بپردازند.
