به نقل از وبلاگ کتابخانه مرکزی میاندوآب /
المراقبات/تألیف: عارف کامل میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، ترجمه: رضا رجب‌زاده/ انتشارات: رسالت قلم/ تعداد صفحات: ۵۴۴
کتاب شریف المراقبات، تألیف عالم ربّانی و عارف گرانقدر مرحوم آیت الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی است. این عالم بزرگوار در تبریز زاده شد و برای پیمودن راه علم و کمال به نجف اشرف مهاجرت کرد. آن جا علاوه بر کسب درجه اجتهاد در علوم حوزوی، در اخلاق و عرفان نیز تحت تربیت نادره دوران و عارف عظیم الشأن آیت الله ملاحسینقلی همدانی درجات عالی را طی کرد که نوشتار او گوشه ای از این روحیه لطیف معنوی اش را به نمایش می گذارد. آن عارف بزرگوار، تألیفات متعددی در اخلاق و عرفان دارد که از جمله کتاب شریف المراقبات است.
آیت الله میرزا آقا جواد ملکی در این کتاب احادیث صحیح و گهر بار ائمه علیهم السلام، ادعیه و اوراد مخصوص به ایام و لیالی و ماه و سال را از منابع موثّق در آن گردآوری نموده است.
این کتاب که به منظور مراقبت از اوقات شریف و قابل استفاده در طول سال نوشته شده است، همراه نکات مفید دیگر و تذکرات اخلاقی مؤلف که از ضمیر روشن و پاک او برمی خیزد، حلاوتی به کام خواننده می چشاند که در سایر کتب، کمتر تجربه می کند. مرحوم مؤلف، پس از مقدمه ای، در دوازده فصل به هر کدام از ماه های قمری (از محرم تا ذیحجه) می پردازد و در خاتمه با تذکراتی اخلاقی کتاب را به پایان می برد.
کتاب “المراقبات” به زبان عربی تالیف شده است که ترجمه‌های متعددی از آن در دسترس مشتاقان و طالبین هست. این کتاب با مقدمه مولف گرانقدر شروع شده و سپس بر اساس ماههای سال ابوابی به خود گرفته و مطالب به ترتیب ماههای سال آورده شده‌اند به این ترتیب که فصل اول به مراقبات و دستورات ماه محرم اختصاص یافته و سپس مراقبات ماه صفر، ربیع الاول، ربیع الثانی و … در پی آمده و کتاب به مراقبات ماه ذی الاحجه و یک خاتمه از مولف ختم می شود. حجیم ترین فصل کتاب به مراقبات وو وظایف سالکین الی الله در ماه مبارک رمضان اختصاص دارد که در آن مولف ارجمند به تفصیل و از سر شوق و گاها خوف الهی به سخن پرداخته که حقا در نورانیت و صفا بخشیدن به دل خواننده مشتاق، نوشتاری اثر بخش است.
در بخشی از مقدمه مولف بر کتاب، می‌خوانیم: “و ای نفس! بدان که می‌توانی نزدیکی و رضایت او را در مدت یک روز بلکه در یک ساعت و یک لحظه بدست آوری. بشرط اینکه بدانی نیت تو در ترک غیر خدا و قصد دیدار او صادقانه و پاک است. زیرا او حاضر است نه غایب، رو آورنده است نه رو گردان و مشتاق است نه غیر آن… و اگر چنین همتی نداری، با کوشش و با نرمی و مدارا یا نفس و سخت نگرفتن به خود از ضایع شدن و بیهوده گذشتن اوقات جلوگیری کن تا بدین ترتیب به انجام خیرات عادت کنی. زیرا خیر عادت است و از شر بپرهیز که پرهیز از آن عبادت است. و مبادا که همیشه در غفلت از خداوند بسر بری که در این صورت از حیوانات و از پست ترین مردم پست‌تر خواهی بود. به آسانی می‌توانی از روزهای سال مراقبت کرده و برای یک بار بعضی از اعمال سال را انجام بدهی. و من در این کتاب بطور اختصار مهمترین اعمال وارده و لازمترین مراقبات را می‌نویسم.”
جایگاه کتاب المراقبات در نزد ارباب باطن بسیار رفیع است. علامه طباطبائی مفسر کبیر قرآن، درباره این کتاب تقریظی دارند که در آن به‌شان و جایگاه این اثر گرانمایه اشاره می کنند. سطوری از تقریظ ایشان بر این کتاب اینگونه است: “این چند سطر که بر کتاب “اعمال السنه” تالیف حجت و آیت الهی، مرحوم حاج میرزا جواد آقا ملکی تبریزی –قدس الله روحه – می نویسم، قصد ستایش این کتاب گرانسنگ و گرانقدر یا تعریف و توصیف مولف بزرگوار آنرا ندارم. چرا که این کتاب دریایی است پر از مروارید که در پیمانه نگنجد
