رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور از استخدام جدید وزارت آموزش و پرورش در رشته شغلی مربی امور آموزش معلولین (کاردرمان و گفتاردرمان) خبر داد و گفت: روز جمعه ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ فراخوان ثبت‌نام از طریق مرکز آزمون جهاد دانشگاهی منتشر می‌شود.
امسال دستگاه تعلیم و تربیت دو آزمون استخدامی برگزار کرده است؛ آزمون استخدامی اول ویژه جذب آموزگار ابتدایی بود که ۸ اردیبهشت برگزار شد و آزمون دوم ویژه جذب دبیر و هنرآموز بود که ۱۲ مرداد برگزار شده است.
اکنون خبر رسیده است که قرار است در ماه مهر آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش ویژه رشته شغلی مربی امور آموزش معلولین (کاردرمان و گفتاردرمان) برگزار شود.
در خصوص برگزاری این آزمون با حمید طریفی حسینی معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور به گفت‌وگو نشستیم.
در ماده واحده قانون تشکیل سازمان آموزش و پرورش استثنایی آمده است: «با توجه به اهمیت و ویژگی‌های توان بخشی تعلیم و تربیت کودکان و دانش‌آموزان استثنایی اعم از آسیب دیده شنوایی، آسیب‌دیده بینایی، معلول جسمی ـ حرکتی، کم‌توان ذهنی، اختلال‌های رفتاری ـ هیجانی و چند معلولیتی به موجب این قانون مؤسسه دولتی به نام «سازمان آموزش و پرورش استثنایی» وابسته به وزارت آموزش و پرورش تشکیل می‌شود و رئیس سازمان، معاون وزیر خواهد بود.
اساسنامه سازمان آموزش و پرورش استثنایی پس از تصـویب مجلس شورای اسلامی و طی مراحل قانونی در تـاریخ ۲۷ شهریور ۱۳۷۰ از سوی رئیس‌جمهور برای اجرا به وزارت آموزش و پـرورش ابلاغ و سازمان آموزش و پرورش استثنایی در ششم بهمن ۱۳۷۰ افتتاح و رسما آغاز به کار کرد.
** استخدام در بخش کاردرمان و گفتاردرمان برای اولین بار در دو دهه اخیر
*فارس: شنیدیم قرار است آموزش و پرورش استخدام جدید در حوزه آموزش و پرورش استثنایی داشته باشد. درباره این آزمون توضیح می‌دهید؟
بله، این آزمون شبیه آزمون آموزگاری و آزمون دبیری و هنرآموز که مستقل گرفته می‌شود، برگزار می‌شود و قرار است نیروی کاردرمان و گفتار درمان جذب شود.
یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای کیفیت بخشی به فرایند آموزش و تعمیق یادگیری دانش‌آموزان استثنایی را در وجود نیروی توانبخشی در مدارس استثنایی و مراکز جامع سنجش، آموزش، توانبخشی و مداخله بهنگام می‌دانیم که این مراکز جدیداً ایجاد شده‌اند.
این مراکز به لحاظ کارکردی، حالت ارتقا یافته مراکز مشکلات ویژه یادگیری هستند که از قبل داشتیم و ارتقای کارکردی و مأموریتی پیدا کرده‌اند.
ما به گروه‌های مختلف دانش‌آموزان در دوره پیش‌از دبستان و دوره ابتدایی به صورت حضوری و مابقی دوره‌ها به صورت غیرحضوری خدمات توانبخشی می‌دهیم؛ به بچه‌هایی که اختلال یادگیری دارند، بچه‌هایی که نقص توجه و بیش‌فعالی دارند، بچه‌هایی که نقص زبان و گفتار دارند و بقیه دانش‌آموزان که در مدارس استثنایی نیاز به خدمات توانبخشی دارند.
سازمان آموزش و پرورش استثنایی، اتاق‌های توانبخشی خوبی دارد که مجهز به وسایل و تجهیزات توانبخشی هستند و در سال‌های گذشته هم یک تعداد نیروی توانبخشی داشته است که فعالیت می‌کردند اما اکثر آنها به سن بازنشستگی رسیده‌اند یا از سیستم خارج شده‌اند یا در یکی، دو سال آینده باید بازنشسته شوند و جایگزین کردن این نیروهای توانبخشی برای ما یک چالش بوده است.
برای اولین بار هست که در دو دهه اخیر، شرایطی برای وزارت آموزش و پرورش فراهم شده است که بتواند جذب نیروی توانبخشی متخصص برای این مدارس استثنایی و مراکز داشته باشد.
** آغاز ثبت‌نام آزمون استخدامی از ۱۷ شهریور
*فارس: قرار است چند نفر استخدام شوند؟
هزار ردیف استخدامی توسط سازمان اداری و استخدامی به ما تخصیص داده شده و مجوز آن گرفته شده است و هماهنگی‌ها انجام شده است.
* فارس: ثبت‌نام آزمون چه زمانی آغاز می‌شود؟
از روز جمعه ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ فراخوان ثبت‌نام از طریق مرکز آزمون جهاد دانشگاهی به آدرس https://hrtc.ir منتشر می‌شود و به مدت دو هفته متقاضیان می‌توانند در این آزمون ثبت‌نام کنند. یعنی مهلت ثبت‌نام تا ۳۱ شهریور است.
تحت عنوان مربی امور آموزش معلولین این افراد را استخدام می‌کنیم و اینها کاردرمان و گفتاردرمان هستند که قرار است کار توانبخشی را انجام دهند.
*فارس: در کجا کار می‌کنند؛ مراکز یا مدارس؟
هم در مدارس فرصت خدمت برای آنها فراهم است و هم در مراکز جامعی که ایجاد کردیم. کار انفرادی کاردرمانی و گفتار درمانی را با دانش‌آموزان با نیازهای ویژه انجام می‌دهند. یعنی دانش‌آموزانی که دارای اختلالات یادگیری هستند، دانش‌آموزانی که دارای نقص توجه و بیش‌فعالی هستند، دانش‌آموزان با آسیب گفتار و زبان و بچه‌های دیرآموز.
این بچه‌ها در مراکز جامع نیاز به خدمات کار درمانی و گفتار درمانی دارند که بخشی از آنها در مراکز ما سازماندهی می‌شوند.
* فارس: آزمون سراسری است؟
بله، دقیقا هزار نفر ردیف استخدامی داریم که اینها در همه شهرستان‌های کشور توزیع شده‌اند. یعنی بر اساس نیازی که شهرستان‌ها به ما اعلام کرده‌اند این نیروها توزیع شده‌اند.
**آزمون استخدامی جدید ۲۰ یا ۲۱ مهر برگزار می‌شود
* فارس: آزمون چه زمانی برگزار می‌شود؟
روز آزمون ۲۰ یا ۲۱ مهر هست که سه روز قبل آن یعنی ۱۷ مهر که کارت ورود به جلسه آزمون منتشر می‌شود، مکان و ساعت دقیق برگزاری و حوزه امتحانی در کارت ورود به جلسه متقاضیان مشخص می‌شود. آزمون به صورت متمرکز در مراکز استان‌ها برگزار می‌شود.
**محدودیتی برای شرکت خانم‌ها و آقایان در آزمون استخدامی جدید آموزش و پرورش وجود ندارد
* فارس: توزیع جنسیتی آزمون چگونه است؟
از نظر توزیع جنسیتی در این آزمون، زن یا مرد را تفکیک نکردیم و هم آقایان و هم خانم‌ها به یک نسبت می‌توانند در این آزمون شرکت کنند و ما محدودیت از باب اینکه حتما آقا یا خانم باشند، نداریم.
*فارس: یعنی هرکس امتیازش بالاتر باشد، انتخاب می‌شود؟
بله، هر کسی که امتیازش بالاتر باشد به مرحله مصاحبه می‌رود؛ شبیه آموزگار ابتدایی نبود که آنجا نیروهای خانم و آقا را تفکیک کرده‌ایم. در این آزمون، تفکیک برداشته شده است و ملاک ، نمره علمی افراد است.
در آزمون کتبی که ۲۰ یا ۲۱ مهر ۱۴۰۲ برگزار می‌شود، ۴۰ درصد نمره آزمون است که شرط ورود به مرحله ارزیابی تکمیلی است و ۶۰ درصد هم از طریق ارزیابی تکمیلی است که نمره متقاضیان تعیین می‌شود. همچنین حداقل سه برابر ظرفیت برای مرحله دوم معرفی می‌شوند.
* فارس: پذیرفته‌شدگان هم مثل آزمون‌های استخدامی آموزش و پرورش باید دوره یکساله در دانشگاه فرهنگیان بگذرانند؟
این افراد وقتی پذیرفته می‌شوند در عین اینکه مشغول به کار می‌شوند، دوره یکساله مهارت‌آموزی را در دانشگاه فرهنگیان متناسب با حوزه کاری‌شان می‌گذرانند؛ یعنی پودمان‌های آموزشی دوره توانبخشی را با هماهنگی دانشگاه فرهنگیان تنظیم می‌کنیم و آموزش‌ها ارائه می‌شود.
سپس این افراد به استخدام پیمانی وزارت آموزش و پرورش در می‌آیند و می‌توانند مسیر جذب را کامل کنند.
*فارس: یعنی برای چه زمانی جذب آموزش و پرورش می‌شوند؟
همین امسال قبل از عید این افراد جذب می‌شوند. برنامه‌ریزی می‌کنیم تا اگر بتوانیم با همکاران‌مان در امور اداری و منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش هماهنگی را انجام دهیم تا بتوانیم این افراد را جذب کنیم. یعنی اگر شرایطش فراهم باشد، همزمان با مشغول کار شدن در مدارس، دوره‌شان را هم داشته باشند.
* فارس: درباره سن و تحصیلات شرکت در این آزمون بگویید؟
کسانی می‌توانند در این آزمون شرکت کنند که لیسانس، فوق لیسانس و یا دکترای کاردرمانی یا گفتار درمانی داشته باشند و هیچ رشته دیگری اجازه شرکت ندارد یعنی مختص کاردرمانی و گفتاردرمان‌هاست.
از نظر سنی هم آزمون‌های استخدامی حداقل ۲۰ سال تا ۴۰ سال است. البته استثنائاتی برای خانواده شهدا و ایثارگر و همینطور خانم‌هایی که فرزند دارند، پیش‌بینی شده است که شرایطش در دفترچه تشریح شده است.
همچنین دانشجویانی که اکنون ترم آخر رشته کاردرمانی و رشته گفتار درمانی هستند و حداکثر تا سه ماه بعد از آخرین روز ثبت‌نام، گواهینامه فارغ‌التحصیلی‌شان را می‌گیرند، می‌توانند در این آزمون شرکت کنند.
آخرین روز ثبت‌نام ۳۱ شهریور ۱۴۰۲ هست و تا سه ماه بعد از آن، کسانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند می‌توانند ثبت‌نام کنند. همینطور آنهایی که در دوره نظام وظیفه مشغول خدمت سربازی هستند. اگر تا سه ماه بعد از آخرین روز ثبت‌نام، سربازی‌شان تمام شود، می‌توانند ثبت‌نام انجام دهند.
** فقط فارغ‌التحصیلان کاردرمانی و گفتاردرمانی/ هیچ استثنایی وجود ندارد
* فارس: ملاک محاسبه سن در این آزمون چیست؟
محاسبه سن، اولین روز ثبت‌نام یعنی ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ است که ملاک محاسبه حداکثر سنی است که اعلام شده است.
*فارس: رشته‌های معادل می‌توانند در این آزمون شرکت کنند؟
حتما باید رشته‌های کاردرمانی و گفتار درمانی باشند. به لحاظ تخصصی بودن این حوزه، درخواست خود ما این بود که کاردرمان‌ها و گفتاردرمان‌ها بیایند که بتوانیم نیاز واقعی‌مان را تأمین کنیم.
**عنوان شغلی افراد جذب شده «مربی امور توانبخشی کودکان و دانش‌آموزان بانیازهای ویژه» می‌شود
* فارس: آیا کسی که تجربه داشته باشد مثلا در مراکز توانبخشی کار کرده باشد می‌تواند در آزمون شرکت کند؟
هیچ شرط و شروط دیگر شبیه آزمونی که در دوره ابتدایی داشتیم، نداریم. اینجا هیچ استثنایی وجود ندارد فقط فارغ‌التحصیلان رشته کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌توانند در این آزمون شرکت کنند.
*فارس: دقیقا عنوان شغلی در آزمون استخدامی جدید آموزش و پرورش، چیست؟
استخدامی وزارت آموزش و پرورش ویژه رشته شغلی مربی امور آموزش معلولین (کاردرمان و گفتاردرمان) است. البته سازمان آموزش و پرورش استثنایی برگزار کننده این آزمون نیست بلکه جهاد دانشگاهی است.
عرض کردم تجهیزات توانبخشی بسیار مدرن در مدارس و مراکز داریم اما تاکنون نیروی زیادی نداشتیم و اکنون شرایطی فراهم شده است تا نیروی دائمی جذب کنیم.
قبلا برای توانبخشی مجبور بودیم که بچه‌ها را به کلینیک‌های خصوصی بفرستیم و بعضا یک جاهایی کمک هزینه پرداخت می‌شد ولی اکنون بنا داریم که از طریق نیروهای متخصص، خدمت باکیفیت توانبخشی را ارائه دهیم.
این افراد بیشتر در مدارس ابتدایی ما مشغول به خدمت خواهند شد و کار با بچه‌های پیش‌دبستانی و ابتدایی را انجام می‌دهند.
* فارس: آیا این تعداد مجوزی که گرفته‌اید، نیاز شما را برآورده می‌کنند؟
نسبت به این موضوع، نیازمان بیشتر هست ولی به صورت تدریجی فضایی باز شده است که نیروی جدید بگیریم. در طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان، متأسفانه نیروهای توانبخشی تاکنون تعریف نشده بودند و این موضوع علی‌رغم این بود که یک تعدادی همکار داشتیم.
۶۵۰ نفر نیروی توانبخشی در حال حاضر در مدارس ما مشغول به خدمت هستند که بیشتر آنها در شرف بازنشستگی هستند. خیلی از این افراد تحت عناوین شغلی دیگری، به کارگیری شدند ولی کار توانبخشی انجام می‌دهند.
البته در حال حاضر با عنوان شغلی تحت عنوان مربی امور معلولین جذب نیرو می‌کنیم ولی بعدا عنوان آن را هم تغییر می‌دهیم و مربی امور توانبخشی کودکان و دانش‌آموزان بانیازهای ویژه می‌شود که در واقع با شرح شغلی مشخص‌شان در حوزه کاردرمانی و یا گفتار درمانی ادامه خدمت می‌دهند.
** نتایج آزمون سریعا اعلام می‌شود
*فارس: مصاحبه افراد پذیرفته شده در مرحله اول، چگونه است؛ آیا با همان روشی است که در آزمون آموزگاری و آزمون دبیری و هنرآموزی انجام می‌شود؟
بله، با همان مکانیزم است. ۶۰ درصد نمره افراد از طریق ارزیابی تکمیلی در کانون‌های ارزیابی مشخص می‌شود و افراد در موقعیت عملی و شبیه‌سازی شده‌ای قرار می‌گیرند.
متناسب با نوع شرح وظایفی که دارند، موقعیت‌هایی برایشان طراحی می‌شود که باید به صورت عملی، توانمندی و مهارت خودشان را نشان دهند. البته بعدا برای جزئیاتش تصمیم‌گیری شده و ابزارهایش تهیه می‌شود.
*فارس: سؤالات آزمون را جهاد دانشگاهی تعیین می‌کند؟
بله.مرکز آزمون جهاد دانشگاهی آزمون را برگزار می‌کند.
* فارس: نتایج آزمون چه زمانی اعلام می‌شود؟
خیلی سریع اعلام می‌شود؛ با توجه به اینکه تعداد سه برابر ظرفیت، عدد بالایی نیست؛ می‌توانیم مصاحبه را زود انجام دهیم و کار جذب آنها سریع انجام شود.
*فارس: وضعیت حقوقی این افراد چگونه است؟
از نظر ساعت کاری، مزایا و رتبه‌بندی مثل معلمان هستند یعنی همه آن مواردی که شامل معلم می‌شود، شامل آنها نیز می‌شود.
خیلی از فارغ التحصیلان کاردرمانی و گفتاردرمانی در آزمون آموزگاری استثنایی متقاضی استخدام بودند و می‌گفتند چرا رشته‌های آنان جزو رشته‌های شرکت کننده در آزمون آموزگاری نیست.
آن موقع عرض کردیم که عمدا نیاوردیم تا بتوانیم آنها را در حوزه تخصصی خودشان به کاربگیریم که اکنون شرایطش فراهم شود.
* فارس: افراد معلول می‌توانند در این آزمون شرکت کنند؟
ببینید ۳ درصد سهمیه معلولان جزو قوانین است و الان هم در دفترچه آمده است. ولی ما شروطی را گذاشتیم و فردی که می‌خواهد در حوزه توانبخشی کار کند، باید توانایی ارائه خدمت به حداقل ۱۰ گروه دانش‌آموزان استثنایی که تحت پوشش سازمان هستند را دارا باشد.
اگر کسی متقاضی است باید شرایطش احراز شود یعنی آیا شرایط و شایستگی‌های لازم برای ارائه خدمت به آن ۱۰ گروه را داسشته باشد. یعنی فرد متقاضی باید بتواند با کودکی که مشکلاتی از نظر رفتاری و شناختی دارد، ارتباط بگیرد و کارهای توانبخشی، جسمی، حرکتی یا ذهنی با او انجام دهد؛ توانبخشی فقط صحبت کردن نیست و باید کارهای عملی انجام شود.
کل کار توانبخشی کار عملی و مهارتی است و از آن طرف، گفتاردرمان هم باید توان ارتباط با دانش‌آموز را داشته باشد حتی آنجا هم یک بخش کارهای جسمی و حرکتی است که باید بتواند با گروه‌های مختلف نابینا، ناشنوا، معلول جسمی ـ حرکتی، چند معلولیتی، اختلال یادگیری، نقص توجه و بیش فعال ارتباط برقرار کند.
ولی اگر کسی باشد که معلولیت جزئی داشته باشد و معلولیتش خدشه‌ای در عملکرد کاری‌اش نداشته باشد و سایر ویژگی‌های معلمی و مربی‌گری را در او احراز کنیم، جذب می‌شود.
