دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا که بسیار سعی دارد مذاکرات مستقیمی را با مقامات ایران انجام دهد در این راه با سران بسیاری از کشورهای دنیا مذاکره کرده است. تلاش و اصرار ترامپ برای اینکه فردی را میانجی میان ایران و آمریکا قرار دهد بسیار قابل تامل است. ترامپ سیاست خصمانه ای را علیه کشورمان در زمان ریاست جمهوری خود داشته است تا جایی که شدیدترین تحریم ها را علیه ایران وضع کرده و از قرارداد برجام خارج شده است.
اما بسیاری معتقدند که ترامپ بیش از اینکه نیاز به میانجی داشته باشد بایستی خود اعتماد سازی کند. بسیاری از کارشناسان آمریکایی بازگشت به برجام را راه این اعتمادسازی می دانند. ترامپ با خروج از برجام درواقع نشان داد که بسیار غیر قابل اعتماد است و آمریکا را با خود دچار یک بحران اعتماد عمیق کرد. هرچند که پیش از او نیز این عدم اعتماد وجود داشت اما وی آشکارا نشان داد ایالات متحده غیر قابل اعتماد است.
ترامپ به شدت با توجه به نزدیک بودن زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیاز دارد که به رای دهندگان این کشور ثابت کند که سیاست خارجی موفقی داشته است و توانسته با وجود فشار به کشورهایی مانند ایران به اهداف خود در سیاست خارجی دست پیدا کند. بنابراین هدف نهایی ترامپ تنها مذاکره برای مذاکره جهت مانور انتخاباتی در انتخابات ریاست جمهوری آتی آمریکاست.
البته ترامپ فکر می کند که می تواند با استفاده از اعتماد و اعتبار میانجی ها بی اعتباری خود را جبران کند اما به قولی این کار ترامپ آب در هاون کوبیدن است و بحران اعتمادسازی آمریکا با حضور میانجی های رنگارنگ از کشورهای مختلف جهان قابل جبران نیست.
اما سران کشورهایی که ترامپ از آنان خواهش کرد به عنوان میانجی میان ایران و آمریکا عمل کنند چه کسانی و از چه کشورهایی بودند؟
عمران خان: ترامپ از من خواست میانجی ایران و آمریکا باشمعمران خان که اخیرا به تهران سفر کرده است خود مطرح کرده است که هدف دیگری را نیز از این سفر در سر دارد. وی بیان می کند: در سفر نیویورک آقای ترامپ از من خواست تسهیل کننده گفتگو بین ایران و آمریکا باشم و من تلاشم را در این زمینه ادامه می دهم.
وزارت خارجه پاکستان هدف از این سفر را «ارتقای صلح و امنیت در منطقه» اعلام کرده است.
همچنین دو مقام پاکستانی که نامشان ذکر نشده به خبرگزاری رویترز گفته بودند، سفر عمران خان به تهران به دنبال درخواست دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا از او برای میانجیگری انجام می‌شود و هدف او در این سفر تلاش برای کاهش تنش بین ایران و عربستان است.
به نظر می رسد که سفر عمران خان تحت عنوان میانجی گری میان عربستان و ایران در حوزه اهداف امریکایی است.
با وجود این اصرارها رئیس‌جمهور آمریکا در عین حال به‌شدت تلاش می‌کند تا ایران را «مشتاق مذاکره» نشان دهد و این در حالی است که مقامات ایران بارها قاطعانه مذاکره با آمریکا را رد کرده‌اند. در ماههای اخیر رئیس‌جمهور آمریکا خود را به آب و آتش زده است تا نظر ایران را برای مذاکره جلب کند و با موفق جلوه دادن خود در عرصه سیاست خارجی، شانس بیشتری برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ کسب کند.
اصرار مقامات انگلیس و فرانسه برای مذاکره مستقیم
در حین سفر و دیدارهای مقامات ایرانی با همتایان خود در نشست عمومی سازمان ملل بود که «امانول ماکرون» به همراه «بوریس جانسون» مقامات بلندپایه فرانسه و انگلیس به طور اصرار گونه ای با رئیس جمهور ایران برای مذاکره با آمریکا صحبت می کردند. ترغیب و تشویق جهت مذاکره با ترامپ محتوای کلی صبحت های مقامات اروپایی با حسن روحانی بود که تنها با خنده های رئیس جمهور کشورمان روبرو شد.
ماکرون پیشتر هم سعی داشت به عنوان میانجی میان ایران و امریکا عمل کند اما همواره تلاش های وی به در بسته خورده است. آمریکا از این موقعیت هم ترفی نبست و روحانی نیویورک را بدون مذاکره با ترامپ ترک گفت.
پاسخ قاطع رهبر انقلاب به میانجی گری ژاپنی ها “شینزو آبه” نخست وزیر ژاپن روز چهارشنبه ۲۲ خرداد سال جاری با هدف میانجیگری بین تهران و واشنگتن به ایران سفر کرد. وی در دیدار با رهبری سعی کرد پیام ترامپ را به مقامات بلندپایه ایرانی برساند اما رهبر معظم انقلاب با قاطعیت فرمودند که «ما در حسن‌نیت و جدی بودن شما تردیدی نداریم اما درخصوص آنچه از رئیس‌جمهور آمریکا نقل کردید، من شخص ترامپ را شایسته‌ی مبادله‌ی هیچ پیامی نمیدانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد.»
پیشتر «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در سفری به ژاپن از نخست‌وزیر این کشور درخواستی را درباره ایران مطرح کرده بود.
یکی از مقامات دولتی ژاپن اعلام کرد که ترامپ از «شینزو آبه»، نخست‌وزیر ژاپن درخواست کرد که به زودی زمینه برگزاری دیداری میان مقامات ایران و آمریکا را فراهم کند.
ترامپ گفته بود: می‌دانم که شینزو آبه و کشور ژاپن روابط بسیار خوبی با رهبران ایران دارد، پس منتظر می‌مانیم تا ببینیم چه اتفاقی خواهد افتاد.
رئیس جمهور آمریکا همچنین در مورد سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران نیز گفت: آقای نخست‌وزیر درباره آن با من صحبت کرده و من معتقدم که ایران خواهان گفتگو خواهد شد. اگر آنها بخواهند صحبت کنند، ما نیز خواستار گفتگو هستیم. خواهیم دید که چه می‌شود. کسی نمی‌خواهد شاهد وقوع اتفاقات بد باشد، به ویژه من.
درخواست ترامپ از رئیس‌جمهور سوئیس برای میانجیگری بین تهران و واشنگتنروزنامه صهیونیستی «هاآرتص» در پی سفر مائورر به کاخ سفید گزارش کرد که دولت ترامپ از سوئیس درخواست کرده تا از جانب آمریکا، پیام‌هایی را به ایران ابلاغ کند.
در همین رابطه، رسانه‌ها و مقام‌های آمریکایی، از جمله به انتشار شایعه احتمال اعزام ده‌ها هزار نیروی آمریکایی به منطقه، تلاش کرده‌اند فضایی تنش‌آلود در قبال ایران ایجاد کنند.
با این وجود، رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش به انتقادهای گسترده از گرایش‌های جنگ‌طلبانه برخی مقام‌های ارشد دولت او، گزارش مربوط به اعزام نظامیان آمریکایی به منطقه را رد کرده و بار دیگر مدعی شده که اطمینان دارد که ایران با آمریکا مذاکره می‌کند.
از طرف دیگر، روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست درباره سفر اخیر وزیر خارجه آمریکا به عراق نوشت که سفر پامپئو به بغداد در راستای تمایل واشنگتن از دیپلماسی به جای جنگ با ایران بوده است.
درخواست ترامپ از مرکل برای مذاکره با ایرانپس از واسطه قراردادن نخست وزیر ژاپن برای انجام مذاکره با ایران، رئیس جمهور آمریکا در حاشیه نشست گروه ۲۰ از آنجلا مرکل صدر اعظم آلمان خواسته است تا برایش در این زمینه کاری انجام دهد.
بنابر گزارش نیکی ژاپن، ترامپ در این دیدار از صدر اعظم آلمان خواسته است به ایران فشار بیاورد تا تهران را وادار به مذاکره با واشنگتن کند.
«دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا پیش از این دیدار در حضور خبرنگاران از مرکل به عنوان «دوست بزرگ من» یاد کرد و روابط تجاری بین دو کشور را ستود.
«آنکلا مرکل» صدر اعظم آلمان هم گفته بود که طیف وسیعی از موضوعات از جمله تجارت، سرمایه گذاری، مساله آفریقا، ایران و مبارزه با تروریسم را در این دیدار مطرح می کند.
در همین رابطه، روزنامه “زوددویچه سایتونگ” از تلاش های آلمان برای میانجی گری برای حفظ برجام خبر داده و نوشت: دولت آلمان برای میانجی گری در تنش ها بر سر مسئله هسته ای ایران میانجی گری می کند.
بر اساس اطلاعات روزنامه “زوددویچه سایتونگ”، در همین راستا “ینس پلوتنر”، مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه آلمان به ایران سفر کرد و با عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران که از مذاکره کنندگان ارشد در جریان توافق هسته ای میان ایران و ۱+۵ بوده است گفتگو کرد.
درخواست پمپئو از عراق برای میانجیگری و گفتگوی آمریکا با ایراندر اردیبهشت ماه سال جاری «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا بعد از لغو ناگهانی سفرش به آلمان در سفری سرزده وارد بغداد شد و با «عادل عبدالمهدی» نخست‌وزیر و «برهم صالح» رئیس‌جمهور این کشور دیدار کرد.
این سفر سؤالات بسیاری را درباره اهداف پامپئو از این تصمیم ناگهانی مطرح کرد؛ به گونه‌ای که منابع اروپایی تأکید کردند که «پامپئو به این دو نشست اکتفا نکرد، بلکه با مسئولان بلندپایه دیگر نیز دیدار کرد».
وبگاه شبکه العهد یکی از اهداف سفر سرزده وزیر خا رجه امریکا را درخواست این کشور از عراق توصیف کرد.
آمریکا از دولت عراق خواسته است که میانجی این کشور و ایران باشد تا در معرض خطر قرار نگرفتن نیروهای آمریکایی، تضمین شود و در مقابل، عراق از تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران مستثنی باشد.
همچنین محمد مهدی البیاتی عضو ائتلاف فتح عنوان کرد که هدف از سفر مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا به عراق درخواست میانجی گری عراق به منظور فراهم کردن فضای گفتگوی ایرانی-آمریکایی بود.
