حسین شهبازی مدیر واحد مدل‌سازی و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گفت‌وگویی درباره تأثیر اجرای طرح ترافیک بر کنترل آلودگی هوا اظهارداشت: شرکت کنترل کیفیت هوا با در اختیار داشتن ۲۱ ایستگاه سنجش کیفیت هوا غلظت همه آلاینده‌های معیار در هوای شهر را اندازه‌گیری می‌کند و برای سنجش هر آلاینده از پیشرفته‌ترین تجهیزات روز دنیا که دقت بالایی در اندازه‌گیری غلظت‌ها دارند، استفاده می‌شود.
وی افزود: صحت عملکرد این تجهیزات دائم تحت نظارت بوده و فرآیند کالیبراسیون پیچیده و دقیقی بر روی آنها انجام می‌شود تا اطلاع‌رسانی صحیحی در خصوص کیفیت هوای شهر به شهروندان و مسئولان انجام گیرد.
مدیر واحد مدل‌سازی و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ادامه داد: به توجه به اینکه هدف‌گذاری اصلی در اجرای طرح کاهش آلودگی هوا در گام اول، مدیریت تردد خودروهای سواری بوده، برای بررسی تأثیر اجرای طرح بر کاهش آلودگی هوا بهتر است غلظت آلاینده‌هایی موردبررسی قرار گیرد که خودروهای سواری تا حدی در تولید آنها نقش دارند.
خودروهای سواری مقصر اصلی تولید گاز مونوکسیدکربن
شهبازی گفت: مطالعات سیاهه انتشار شهر تهران نشان می‌دهد که حدود ۹۷ درصد از تولید و انتشار گاز مونوکسیدکربن (CO) در شهر تهران ناشی از ناوگان حمل‌ونقل شهر و عمدتاً خودروهای سواری است. در نتیجه اگر اجرای طرح ترافیک جدید منجر به کاهش ترافیک خودروهای سواری ازیک‌طرف و افزایش اخذ گواهی معاینه فنی آنها از طرف دیگر شده باشد، باید منجر به کاهش غلظت مونوکسید کربن حداقل در محدوده و ساعات اجرای طرح شود.
وی بیان داشت: از طرف دیگر عمده تولید ذرات معلق PM2.5 در محدوده‌های پرترافیک مرکز شهر نیز ناشی از وسایل نقلیه ازجمله موتورسیکلت‌ها، وسایل حمل‌ونقل عمومی و خودروهای سواری است؛ البته گردوغبار و ذرات معلق ثانویه نیز تا حدودی بر غلظت PM2.5 تاثیرگذار است. در نتیجه کاهش تردد خودروهای سواری نیز باید تا حدودی تأثیر مستقیم بر کاهش غلظت PM2.5 در محدوده طرح کاهش داشته باشد.
مدیر واحد مدل‌سازی و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران عنوان کرد: البته کاهش غلظت PM2.5 از کاهش غلظت آلاینده مونوکسیدکربن کمتر خواهد بود، چرا که منابع تاثیرگذار بر غلظت PM2.5 دیگری نیز در محدوده طرح کاهش وجود دارند.
بررسی اثربخشی طرح جدید در آلودگی هوا
شهبازی اضافه کرد: برای بررسی اثربخشی طرح کاهش در آلودگی هوای شهر، غلظت آلاینده‌های مونوکسیدکربن CO و ذرات معلق PM2.5در سه‌ماهه تابستان سال جاری با مدت مشابه سال گذشته مقایسه شد و همان‌طور که انتظار می‌رفت با کاهش تردد، غلظت آلاینده مونوکسیدکربن در طی ساعات اجرای طرح و در ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوای واقع در داخل محدوده طرح در حدود ۱۳ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش داشته است.
وی گفت: غلظت این آلاینده در کل شهر نیز نسبت به دوره مشابه سال ۱۳۹۷ در حدود ۷ درصد کاهش داشته و این امر نشان می‌دهد که با توجه به اینکه محدوده اجرای طرح در منطقه مرکزی شهر بوده، ترافیک و آلودگی در این محدوده بیشتر کاهش پیدا کرده اما تأثیرش را بر کیفیت هوای کل شهر نیز گذاشته است.
مدیر واحد مدل‌سازی و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اضافه کرد: غلظت آلاینده ذرات معلق PM2.5 نیز طی مدت موردبررسی و در محدوده و ساعات اجرای طرح نسبت به مدت مشابه در سال ۱۳۹۷، ۱۴ درصد کاهش داشته است.
کاهش آلودگی هوا در ساعات پیک با طرح‌های تشویقی
شهبازی یادآور شد: یک نکته مهم دیگر در خصوص طرح ترافیک جدید این است که در نظر گرفتن مبالغ عوارض متفاوت براساس ساعات ورود و خروج از طرح منجر به این می‌شود که شهروندان ساعت ورود به طرح یا خروجی از طرح خود را مدیریت کرده و در ساعات با ترافیک کمتر و با پرداخت عوارض کمتر تردد کنند.
وی عنوان کرد: این مسأله سبب می‌شود از ترافیک ساعت اوج صبح و عصر کاسته شده و بخشی از ترافیک به ساعات دیگر منتقل شود که باعث افزایش سرعت متوسط حرکت خودروها در معابر می‌شود.
گام نخست طرح جدید مؤثر بود
شهبازی خاطرنشان کرد: مطالعات اندازه‌گیری آلاینده‌های خروجی اگزوز خودروها توسط شرکت کنترل کیفیت هوا نشان می‌دهد افزایش سرعت متوسط خودرو در ساعات اوج ترافیک تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای در کاهش مصرف سوخت و آلایندگی آن دارد. در نتیجه با روان‌سازی ترافیک بر مبنای ساعت ورود و خروج از محدوده طرح می‌توان بار ترافیک و میزان انتشار آلاینده‌ها را در شهر کاهش داد.
وی گفت: به نظر می‌رسد با توجه به اینکه گام اول اجرای طرح تأثیر محسوسی در کاهش ترافیک و آلودگی هوا، به ویژه در محدوده اجرای طرح داشته است، می‌توان امیدوار بود در گام‌های بعدی و با تحت پوشش قرار دادن سایر ناوگان‌های مؤثر بر کیفیت هوا از جمله موتورسیکلت و ناوگان‌های سنگین دیزلی کیفیت هوای شهر تهران بیش‌ازپیش بهبود یابد.
