طی روزهای خبری در رسانه‌ها به نقل از پایگاه خبری یورو نیوز درباره میزان مصرف الکل ایران بر مبنای گزارش سازمان بهداشت جهانی منتشر شد، در این گزارش این پایگاه خبری مدعی شده بود که ایران رتبه نهم مصرف الکل در دنیا را دارد.
در گزارش سازمان بهداشت جهانی آمار و رتبه بندی در مورد میزان مصرف الکل در کشورها ذکر نشده و مشخص نیست نویسنده با چه قصد و نیتی گزارش این چنینی را منتشر کرده است. از طرفی باید توجه داشت که متاسفانه رسانه‌های داخلی به غلط و بدون توجه به درستی خبر آن را باز نشر دادند که این خبر کذب و مخدوش واکنش مسئولان وزارت بهداشت را به دنبال داشت.
آفرین رحیمی موقر در واکنش به این خبر، با تاکید بر اینکه آمار اعلام‌شده مبنی بر اینکه ایران در مصرف الکل در جهان رتبه نهم را دارد، نادرست و اشتباه است، گفت: بر اساس داده‌ها و نتایج تحقیقات ما، مصرف الکل در ایران بسیار کمتر از بسیاری از کشورهای جهان است. همچنین همان مقدار نیز در زنان که نیمی از جمعیت را تشکیل می‌دهند، حدود یک دهم مردان است.
وی در عین حال گفت که «بر اساس داده‌های موجود، به نظر می‌رسد مصرف الکل به ویژه در جوانان در سال‌های اخیر افزایش یافته است و باید اقدامات لازم برای آموزش و پیشگیری از مشکلات ناشی از آن انجام شود».
رحیمی موقر به این میزان اشاره کرد و افزود: اما اینکه ما رتبه نهم جهانی مصرف الکل را داشته باشیم به طور کلی غلط و اشتباه است. ما در این مورد مطالعات دقیقی انجام داده‌ایم که نشان داده است سالانه حدود پنج تا شش میلیون لیتر الکل در کشور مصرف می‌شود که معادل حدود ۰.۱ لیتر الکل خالص به ازای هر فرد بالغ است؛ این در حالی است که میانگین جهانی این شاخص به ازای هر فرد بالغ ۶.۴ لیتر است که عمده‌ترین علت کم بودن این میزان، تعداد کمتر میزان مصرف‌کنندگان الکل در ایران است.
وی همچنین تاکید کرد: مطالعات انجام شده در کشور نشان می‌دهد که بین ۹۰ تا ۹۵ درصد ایرانی‌های بزرگسال (بالای ۱۵ سال) الکل مصرف نمی‌کنند.
رئیس مرکز ملی مطالعات اعتیاد افزود: برخلاف آمارهایی که در این گزارش آمده در افرادی که مصرف‌کننده الکل هستند، به طور متوسط در مردان ۱.۵ لیتر در سال و در زنان به طور متوسط ۴۰۰ سی سی در سال الکل خالص مصرف می‌شود که این رقم تقریبا یک بیستم رقمی است که در گزارش سازمان جهانی بهداشت بیان شده است.
وی درباره دلایل وجود تفوت در ارقام نیز گفت: گاهی پیش می‌آید اسنادی که در کشور منتشر می‌شود به موقع دست کسانی که گزارشهای جهانی را تهیه می‌کنند، نمی‌رسد یا دیرتر از زمان تهیه گزارش به دست‌شان می‌رسد که این مورد می‌تواند خطای در نتیجه‌گیری به وجود آورد.
این مقام مسؤول ادامه داد: اگر داده‌های صحیح کشور در اختیار تهیه‌کنندگان گزارش جهانی نباشد یا در زمان تهیه گزارش، اطلاعات بروزی از یک کشور نداشته باشند، از روش مدل‌سازی استفاده می‌کنند. در این روش معمولا از داده‌های کشورهای همسایه یا شبیه‌ترین کشورها بر اساس الگوهای بیماری یا رفتاری‌شان به آن کشور استفاده می‌کنند و محاسباتی انجام می‌دهند که می‌تواند دقیق نباشد.
رحیمی موقر تاکید کرد: براین اساس، گزارشی که ایران را در جهان در مصرف الکل به عنوان رتبه نهم اعلام کرده، صحیح نیست. در این خبر آمده است که مصرف الکل در ایران، خیلی بیشتر از کشورهای اروپایی است و به عبارتی مصرف‌کننده‌های ما نسبت به کشورهای غربی زیاده‌روی می‌کنند که این اطلاعات صحیح نیستند.
وی افزود: داده‌های متنوع و مختلف از کشور ما تاکید دارد که میزان متوسط سالانه مصرف الکل خالص در مصرف‌کنندگان الکل در کشور ما به هیچ وجه بالای ۲ لیتر نیست؛ هرچند رقم مصرف همه کشورها را نداریم و نمی‌توان به طور دقیق گفت که ما رتبه چند را داریم، ولی به طور قطع ما در بین ۱۰۰ کشور اول دنیا نیستیم.
به گفته او در عین حال « اطلاعات تولید شده در کشور در مورد مصرف الکل، کم نیستند. مطالعات زیادی در مورد مصرف الکل در بین مردان، زنان، جوانان اعم از شهرها و روستاها انجام شده است و ما در این زمینه خلاء اطلاعاتی نداریم.»
رحیمی موقر همچنین گفت: این اطلاعات نشان می‌دهد که در کشور ما، مشکلات بهداشتی ناشی از مصرف الکل را که عمدتا شامل مسمومیت ناشی از متانول، وقوع حوادث و تصادفات، اعتیاد به الکل و مشکلات کبدی و حوادث قلبی و عروقی است باید جدی گرفت و جوانان را در مورد این خطرات آموزش داد.
از سوی دیگر ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت در این خصوص گفت: شیوع مصرف الکل در ایران یا میزان شیوع یا میزان الکل مصرفی نسبت به کشورهای دیگر بسیار پایین بوده و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی رتبه ایران در بین ۱۸۹ کشور دنیا ۱۷۳ است.
وی تصریح کرد: بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، رتبه ایران از نظر سرانه مصرف الکل یا همان مقدار مصرف به ازای هر نفر (جمعیت کل یا مصرف کنندگان) در بین کشورهای جهان بسیار پایین و در دنیا ۱۷۱ است.
*آمار وابستگی به الکل مصرف کنندگان ایران در جهان
معاون کل وزارت بهداشت با بیان اینکه میزان شیوع یا درصد وابستگی به الکل و مصرف مخاطره آمیز در این حوزه از شاخص‌های مهمی است که مطرح می‌شود، گفت: ایران در میزان شیوع یا درصد وابستگی به الکل و مصرف مخاطره آمیز آن در بین کشورهای جهان رتبه بسیار پایینی دارد و از بین ۱۸۹ کشور دنیا در جایگاه ۱۸۰ دنیا قرار گرفته است.
حریرچی بیان کرد: در حوزه مصرف الکل، عددی به عنوان سرانه مصرف الکل در افراد وابسته شدید به الکل و مصرف کننده مخاطره آمیز مطرح می‌شود که سازمان بهداشت جهانی در این زمینه رتبه‌ای اعلام نکرده است. البته در این حوزه باید به دو موضوع مهم توجه کرد، یکی اینکه میزان شیوع مصرف الکل در سال‌های اخیر در کشور افزایش یافته و دیگر اینکه میزان شیوع مصرف مواد مخدر در کشور بالا است.
