مدیرکل اسبق آموزش و پرورش و دکترای تخصصی برنامه‌ریزی درسی در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس درباره ویژگی‌های وزیر آینده آموزش و پرورش و مشکلات پیش‌روی این وزارتخانه، اظهار کرد: وضعیت کنونی آموزش و پرورش کشور به دلیل تغییر و تحولات و همچنین عدم ثبات مدیران در این وزارتخانه حالت افت پیدا کرده است و نوعی بلاتکلیفی در آن وجود دارد؛ این موضوع همچنین سبب شده است تا برنامه‌های مدون به نحو مطلوب اجرایی نشوند و در بخشنامه‌ها و مصوبات مشکلاتی ایجاد شود.
وی با بیان اینکه باید برنامه‌ها با جدیت بیشتری پیگیری می‌شد ولی این کار صورت نگرفت، افزود: معلمان و فرهنگیان با اهتمام مجدانه و تلاش‌های صادقانه‌ای که داشتند، توانستند تا حدود زیادی نواقص و خلأها را برطرف کنند ولی متاسفانه تاکنون کمبود بودجه در معیشت مناسب، آسایش و آرامش خاطر این معلمان و فرهنگیان تأثیرگذار بوده و همچنان وجود دارد؛ همچنین اکنون نبود بودجه کافی و اختصاص بدموقع همان مقدار اندک، زندگی، آسایش و آرامش خاطر معلمان حق التدریس و گروه‌های آموزشی امثال آنان را بیش از سایرین تحت‌الشعاع قرار داده است.
مدیرکل اسبق آموزش و پرورش ادامه داد: باید فکری شود تا رفاه مناسب برای همه معلمان به ویژه بازنشستگان فراهم شود و شاهد نباشیم پاداش پایان خدمت آنان را بدین شکل پرداخت می‌کنند؛ زیرا برای اینکه کشور بخواهد توسعه پیدا کند و منابع انسانی درخوری تربیت شود، باید به آموزش و پرورش و به مطالبات فرهنگیان و معلمان توجه بیشتری شود.
بنائیان سفید با اشاره به اینکه تاکنون اراده کافی و جدی که باید در تحقق سند تحول بنیادین وجود می داشت را به صورت ملموس و مشهود شاهد نبوده‌ایم، خاطرنشان کرد: به همین دلایل در زمینه مسائل علمی دانش‌آموزان، المپیادها و… نسبت به سال‌های گذشته دچار افت شده‌ایم و باید تلاش کنیم که مشکل برطرف شود؛ لذا توقع ما بر این است که دولت به عنوان حامی نگرش و نگاهش را نسبت به نظام تعلیم و تربیت تغییر دهد.
وی اضافه کرد: بخشی از این نابسامانی‌ها که در نظام تعلیم و تربیت وجود دارد و به قوت خود باقی است، در نتیجه عدم حمایت لازم از ناحیه مسؤولان بالادستی است که به همین دلیل می‌بینیم وضعیت فعلی آموزش و پرورش این طور می‌شود و این شرایط قابل قیاس نیست.
فعال حوزه تعلیم و تربیت کشور در زمینه ویژگی‌های مورد نیاز وزیر آموزش و پرورش گفت: این شخص حتماً باید با استفاده از خرد جمعی، بهره از اطلاعات و علوم روز و همچنین تلاش و کوشش نسبت به نظام تعلیم و تربیت کشور، تفکر جهادی، انقلابی و علمی مبنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی داشته باشد و ارتقای علمی که هدف اصلی نظام تعلیم و تربیت محسوب می‌شود، مورد توجهش باشد.
بنائیان سفید با اشاره به اینکه وزیر منتخب آموزش و پرورش باید شناخت کامل از فلسفه نظام تعلیم و تربیت داشته باشد، خاطرنشان کرد: هر شخصی که سکان نظام تعلیم و تربیت کشور را به دست می‌گیرد، حتما باید فلسفه نظام تعلیم و تربیت به ویژه اسناد بالادستی مرتبط با آن و همچنین مسأله تحول نظام آموزش و پرورش را به خوبی بشناسد؛ این شخص باید ادراک کلی و شناخت کامل از وضعیت آموزش و پرورش کشور داشته باشد و از وضعیت موجود در تعلیم و تربیت بداند.
وی ادامه داد: این وزیر باید بداند کجا بر اساس هدف پیش می‌رویم و کجا نتوانستیم به هدف خودمان برسیم؛ مسأله بعدی شناخت ظرفیت‌ها، پتانسیل‌ها و داشته های موجود در وزارت آموزش و پرورش کشور است که وزیر باید نسبت به ظرفیت‌ها و داشته‌ها اعم از آشکار و پنهان موجود در بدنه وزارت آموزش و پرورش و به کار گرفتن آن در جهت ارتقای نظام تعلیم و تربیت واقف باشد.
مدیرکل اسبق آموزش و پرورش افزود: مسأله بعدی شناخت راهبردها و مباحث تربیتی است که مبتنی بر تحول بنیادین آموزش و پرورش قرار دارد، یعنی وزیر منتخب باید اقدامات مبانی، اصول، ارزش‌ها و مسائل مربوط به حوزه تعلیم و تربیت را خوب بشناسد و شیوه‌های عملیاتی و اجرایی کردن آن را بداند.
بنائیان سفید اظهار کرد: استفاده از ظرفیت‌ها و اراده ملی برای تحقق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و رفع موانع این تحول موضوع دیگری است که وزیر باید نسبت به آن اهتمام ویژه داشته باشد و از این فرصت به نحو مطلوب برنامه‌ریزی کرده و خوب استفاده کند؛ یکی از بزرگترین سرمایه های اجتماعی کشور، معلمان و فرهنگیان هستند که برای تحقق سند بنیادین آموزش و پرورش باید شناخته و به کار گرفته شوند.
وی اذعان داشت: نکته بعدی مهم برنامه‌ریزی منطبق با واقعیت ها در تحقق اهداف آموزش و پرورش است یعنی باید برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای تدوین شوند که داشته‌ها و پیش بینی‌ها با اهداف نظام تعلیم و تربیت منطبق باشند.
این فعال حوزه تعلیم و تربیت کشور ضمن اعلام لزوم تقویت دانشگاه فرهنگیان گفت: برای جذب و حفظ نیروها باید تنها از افرادی استفاده کنیم که فرآیند علمی را طی کرده باشند و بر اساس اساسنامه دانشگاه فرهنگیان آن را به منصه ظهور برسانیم؛ باید دقیقا نیازها را بشناسیم و بر اساس آن نیازها و رشته‌های تحصیلی بتوانیم نیرو تربیت کنیم.
بنائیان سفید عنوان کرد: مسأله بعدی ساماندهی و استفاده از ظرفیت های مدیریتی منابع انسانی اعم از به کار گرفته شدگان در سیستم اداری و آموزشی است که باید تجربه، مهارت و تخصص آنان را مورد استفاده قرار دهیم و آنان نیز باید نسبت به فعالیت‌های محوله احساس مسؤولیت داشته باشند تا بتوانند کار را به نحو مطلوب انجام دهند.
وی افزود: یکی از توقعاتی که از وزیر می‌رود پرهیز از گرایش‌های سیاسی در نظام تعلیم و تربیت است که واقعا سمی مهلک به حساب می آید. هر وزیری که می‌آید خواسته‌ها نگرش و اعتقاداتش برای خودش قابل احترام است ولی نباید به مسله آموزش و پرورش و پرسنل آن تعمیم داده شود؛ همچنین پرهیز از رابطه‌بازی و جدیت در استقرار عدالت آموزشی موضوعی دیگر است که باید توجه شود تا همه مردم در همه روستاها و شهرها از امکانات یکسانی برخوردار شوند و این طور نباشد که در جایی به دانش آموزان توجه بیشتر و در جایی دیگر توجه کمتری کنند.
مدیرکل اسبق آموزش و پرورش اضافه کرد: استفاده از ظرفیت‌های بازنشستگان، انجمن اولیا و مربیان و همچنین بهره از خرد جمعی و هم افزایی آنان در اعتلای نظام تعلیم و تربیت موضوعی بسیار مهم است که برای آن باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم و همه چیز را مشخص و روشن کنیم.
بنائیان سفید افزود: توجه به مطالبات به حق فرهنگیان و معلمان از قبیل تحقق رتبه بندی بر اساس اساسنامه باید به مفهوم واقعی مدنظر باشد، نه اینکه مبلغی را اضافه کنیم و سپس بگوییم رتبه‌بندی انجام گرفته است؛ این رتبه بندی درست نیست و توجه به معیشت فرهنگیان و به ویژه بازنشستگان از بُعد آسایش و رفاه و معیشت باید از موضوعات مهم و اساسی کشور به حساب آید.
وی بیان کرد: استقرار نظام پایش ارزیابی مناسب و مستمر در تحقق برنامه‌ها و سیاست‌گذاری هایی که مطرح می شود امری ضروری است و در وجود وزیر باید حس مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی، تعهد، تقوا، تدین و اخلاق در دو بعد عمومی یا فضیلت محور و حرفه‌ای یا مسئله محور دیده شود و بتواند آن را به عنوان الگو به زیر مجموعه خود انتقال دهد؛ همچنین با به روز کردن تکنولوژی و استفاده از فناوری‌های نوین برای معلمان بستر مناسبی در روش‌های تدریس ایجاد کند و تغییر و نگرش در روش‌های تدریس منطبق با نیاز زمان ایجاد شود.
فعال حوزه تعلیم و تربیت کشور ادامه داد: وزیر باید ضمن ارزیابی مدارس غیردولتی، معلمان و مربیان آن را از نظر کیفی بر آنان نظارت کامل داشته باشد و معلمان این مدارس باید حتماً صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمی را داشته باشند؛ همچنین باید ضمن نظارت بر همه بخش‌ها، ارتقای جایگاه اجتماعی و شغلی معلمان در سطح کشور را مورد توجه جدی قرار دهد تا از حرمت و جایگاه اصلی خود برخوردار شوند و میزان حقوق مناسب با معیشت خود دریافت کنند.
بنائیان سفید با اشاره به اینکه حتماً باید معلمان مورد توجه مالی قرار گیرند تا دو یا سه شغله نشوند و به کار در خارج از مجموعه آموزشی روی نیاورند، گفت: وزیر باید در راهبردها و سیاست‌گذاری‌ها، اتاق فکر تشکیل دهد و مطالعه‌ای دقیق بر اسناد بالادستی، بیانیه گام دوم انقلاب و سیاست های کلی مرتبط با آموزش و پرورش که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ می‌شود، داشته باشد و راهکارهای اجرایی برای پیاده کردن آنها را ارائه و همچنین بتواند مشخص کند که سهم نظام تعلیم و تربیت از اسناد ۲۲گانه چقدر است.
وی با اشاره به اینکه باید برنامه‌ها، تقاضای بودجه و ارزیابی عملکردمان طبق تحقق میزان مسؤولیت‌هایی باشد که در اسناد بالادستی ذکر شده است، اضافه کرد: جلب اعتماد و اطمینان و حمایت از عناصر سهیم و موثر در نظام تعلیم و تربیت از جمله حاکمیت موضوعی مهم است که وزیر برای پذیرفته شدن باید نظر آنان را جلب کند؛ وقتی در نظام می‌گوییم حاکمیت منظور از آن قوای مقننه، مجریه، قضائیه و همچنین نهادهای مردمی و انجمن اولیایی است که وزیر می‌تواند از این ظرفیت به نحو مطلوب استفاده کند؛ اینها شاخص‌هایی هستند که وزیر باید به آن توجه کند.
مدیرکل اسبق آموزش و پرورش افزود: وزیر باید از بعد بین‌المللی شناخت دقیقی از موضوعات تربیتی و علمی که در جهان رخ می‌دهد داشته باشد تا کشور بتواند همکاری نزدیک بین‌المللی در تبادل فرهنگ داشته باشد و از لحاظ اینکه مدعی هستیم برای الگوی پیشرفت باید به تمدن نوین اسلامی برسیم باید آن را فرهنگ‌سازی کنیم و در زمینه ارتباطات و تعاملات بین‌المللی از جمله تبادل دانشجو، تبادل اطلاعات و تجربیات، تبادل دستاوردها و تولیدات علمی و تبدیل آن به ثروت و… حرکت دقیقی انجام دهیم.
بنائیان سفید ادامه داد: باید تعامل ما با افرادی که در سایر وزارتخانه‌ها نظیر وزارت علوم، بهداشت، فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین موسسات آموزشی بیرونی قرار دارند، تعاملی خوب و مستمر باشد و ناظر بر همسویی باشیم. همچنین تعامل با رسانه ملی و رسانه‌های گروهی می‌تواند در فرهنگ سازی بسیار موثر باشد تا برای جلب اعتماد بتوانیم آموزش و پرورش را در مدار رسانه‌ای قرار دهیم و در رابطه با آن فرهنگ سازی کنیم.
وی درباره گزینه پیشنهادی رئیس جمهور به مجلس گفت: زمانی که آقای حاجی‌میرزایی مدیر سازمان بهره وری ملی بود، به اقتضای کار چند مرتبه‌ای با وی در جلسات حضور داشتم و همانطور که می‌دانم، سوابق کاری این شخص در ارتباط با مسائل مدیریتی و شیوه‌های بهره‌وری بوده و تحصیلاتشان در زمینه نظام تعلیم و تربیت است. همچنین در سلسله مراتب سازمانی وزارت آموزش و پرورش حضور داشته و سمت هایی از جمله مشاور وزیر، قائم مقام وزیر، ریاست سازمان سواد آموزی کشور را عهده‌دار بوده است.
این فعال حوزه تعلیم و تربیت ادامه داد: حضور در کمیسیون‌های مختلف از جمله در کمیسیون‌های بین‌الملل در سوابق آقای حاجی‌میرزایی دیده می‌شود؛ چون این شخص فرهنگی است بنده احساس می‌کنم این توانمندی را دارد تا بتواند توقعاتی که بنده مطرح کردم را برآورده کند. توقع ما از مجلس این است که به هر طریق آموزش و پرورش را دریابند و آموزش و پرورش حتماً باید برای سازماندهی و برنامه ریزی و همچنین ایجاد الزامات لازم برای سال تحصیلی وزیر داشته باشد.
بنائیان سفید تصریح کرد: توقع ما از دولت این است که وزارت آموزش و پرورش را حمایت کند و اگر می خواهد به الگوی پیشرفت و هرآنچه در سیاست‌هایش از نظر خرد جمعی، تولید علم، تولید ثروت و… وجود دارد، برسد باید به این وزارتخانه توجه ویژه داشته باشد. همچنین باید همکاری آموزش و پرورش با وزارت علوم به صورت یک تفکر سیستمی مورد توجه قرار گیرد تا بتوانیم محتوای کتب درسی را با توجه به نیازهای جامعه تدوین کنیم.
وی ادامه داد: به نظر بنده با توجه به تحولاتی که به سرعت در جامعه از لحاظ تکنولوژی و فناوری اطلاعات رخ می‌دهد، در محتوای کتاب های درسی نیاز به بازنگری دقیقی وجود دارد و باید بتوانیم زمینه‌ای فراهم کنیم تا محتوا و برنامه‌های درسی چه از لحاظ برنامه آشکار که در تدوین کتاب های درسی تاثیرگذار است و چه از نظر برنامه درسی پنهان که شیوه تدریس معلم، شیوه پوشش و ارتباط بین وی با سایر معلمان و همچنین تعامل با دانش آموزان و انجمن اولیا و مربیان و سایرین تاثیرگذار است، شکل بگیرد.
مدیرکل اسبق آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: برنامه درسی مغفول مانده موضوعی مهم است که باید مورد توجه واقع شود؛ این برنامه مغفول مانده، شامل هر آنچه که باید با توجه به نیاز در برنامه درسی دیده می‌شد، ولی مورد توجه نبود، می‌شود؛ چون احتمال دارد فاصله زمانی وجود داشته باشد، شاید نیازهای مستحدثه در کتاب‌های درسی نیامده باشد و معلمان هستند که باید این نقیصه را جبران کنند.
