کشورهای مختلفی بعد از اینکه مواجهه ایران و آمریکا به تنش کشیده شد و ترامپ سعی کرد با تحریم‌های بیشتر کشورمان را به میز مذاکره بکاشند سعی کردند خود را به عنوان میانجی در این حوزه معرفی کنند اما آنچه مشخص است، سیاست های آمریکا اگرچه ظاهرا و به حرف برای مذاکره است اما کاخ سفید نیامده است تا مشکلات خود را با ایران برطرف کند. بسیاری از کارشناسان بین الملل خصوصا آمریکایی هایی مانند «وندی شرمن» به وضوح بی اعتمادی طرفین مانع جدی برای مذاکره قلمداد می کنند.
در این باره مطرح می شود که خروج آمریکا از برجام باعث این بی اعتمادی جدی شده است و اگر آمریکا می خواهد گامی موثر بردارد حداقل بایستی به برجام باز گردد. این در شرایطی است که آمریکا اتحادیه اروپا را هم از انجام تعهداتش در برجام منع می کند. بنابراین موضوع ایران و آمریکا پیدا کردن میانجی نیست و آنچه بایستی شکل بگیرد اعتماد است که به هیچ وجه با توجه به رفتار ترامپ اعتماد فی مابین شکل نمی گیرد.
از سوی دیگر آمریکایی ها در مذاکرات با کره شمالی نشان دادند که نه طرف قابل اعتمادی هستند و نه برای حل و فصل و حتی معامله به میز مذاکره آمده اند و به صورت جدی بن بست فی مابین شکل گرفت. بنابراین آمریکا فقط اهداف خود را در این راستا پیگیری می کند وخصوصا ترامپ با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری این کشور نگاه کاملا انتخاباتی و تبلیغاتی در حوزه دارد و برای حل مشکل بحث مذاکره با ایران را مطرح نمی کند.
اما تا به حال چه کشورهایی برای میانجی گری پا پیش گذاشته اند و چه نتایجی در این حوزه حاصل شده است.
ژاپن یکی دیگر از گاوهای شیرده آمریکا
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز دوشنبه از میانجیگری نخست‌وزیر ژاپن میان ایران و آمریکا استقبال کرد.
دونالد ترامپ در دیدار با شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن در توکیو گفت: من می‌دانم که هم ژاپن و هم نخست‌وزیرش روابط خوبی با ایران دارند. خواهیم دید که چه اتفاقی خواهد افتاد.
وی افزود: نخست وزیر در این رابطه با من صحبت کرده و من باور دارم که ایران خواهان مذاکره است. اگر آنها بخواهند مذاکره کنند، ما نیز مذاکره می‌کنیم. هیچ‌کس نمی‌خواهد اتفاقات بدی رخ دهد، خصوصاً خودم.
ترامپ در این هفته اعلام کرد امیدوار است جنگی روی ندهد و تمایل خود را به مذاکرات مستقیم با زمامداران تهران ابراز کرد. مقامات کاخ سفید در کنفرانس خبری روز جمعه اظهار داشتند که در کنار تلفن نشسته اند و در انتظار تماس مقامات ایران هستند.
رئیس‌جمهور آمریکا که در سفری چهار روزه در ژاپن به سر می‌برد، در نشست خبری با نخست‌وزیر این کشور اعلام کرد: توکیو با خرید ۱۰۵ فروند جنگنده اف ۳۵ از آمریکا موافقت کرده است. به نظر می رسد که ژاپن هم به یکی دیگر از گاوهای شیرده آمریکایی بدل شده است که در این راستا سفر ترامپ به این کشور بیشتر برای آمریکایی ها سود در برداشته است.
عراق، میانجی ایران و آمریکا می‌شود!
عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق درباره میانجی گری این کشور میان ایران و امریکا بیان کرد: «عراق اقدام به برقراری کانال‌های ارتباطی در سطح بالا با ایران و آمریکا کرده و در مرحله فرستادن نامه‌هایی به طرفین هستیم.»
وی افزود: «می‌خواهیم فتیله بحران را پایین بکشیم و دیدگاه ما برای حل بحران در منطقه به دیدگاه اروپایی‌ها بسیار نزدیک است.»
«یوسف بن علوی»، وزیر خارجه عراق درباره سفر اخیرش به تهران گفت: « ما نقش میانجی بین کشور ایران و آمریکا نداریم، ما از وضعیت فعلی به شدت نگران هستیم و فکر می‌کنیم که با کمک دیگران می‌توانیم تنش فعلی در منطقه را مهار کنیم. در عین حال فکر می‌کنیم دو طرف یعنی ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها هر دوی آنها با دوستانشان متوجه شده‌اند که تنش فعلی ممکن است به فاجعه منجر شود و البته شاید هم به توافق ختم شود.»
وی احتمال درگیری نظامی میان دو کشور را بسیار ضعیف دانست و گفت: « ایران و آمریکا هر دو از نظر نظامی و فرماندهی این توان را دارند که مانع این وضعیت شوند. در ۴۰ سال اخیر این را نشان داده‌اند. در خلیج فارس هم نیروی دریایی ایران و هم آمریکا خیلی خوب و کامل تثبیت شده‌اند.»
آلمان هم سودای میانجی گری داشت
متحدان امریکا در بسیاری از ابتکارات مهم ترامپ در سیاست خارجی – از کره شمالی گرفته تا ونزوئلا- در کنار او قرار داشته اند، ولی افزیش تنش ها با ایران در این هفته، نشان داد که رئیس جمهور امریکا در این مسیر تنهاست.
دولت انگلیس نگران وقوع مناقشه در اثر تشدید تنش های ناخواسته است و نسبت به قرار گرفتن دوباره ایران در مسیر هسته هشدار داد. معاون وزارت خارجه آلمان نیز اقدامات امریکا را نمونه ای ناخوشایند از یک جانبه گرایی امریکایی توصیف کرد.
در آلمان، حزب سبز از وزیر امور خارجه این کشور خواسته تا سریعا به ایران سفر کرده و در این رابطه میانجی گری کند. اما بعید به نظر می رسد در مقایسه با آمریکا، نظر و تلاش های آلمان و اروپا برای ایران از اهمیت چندانی برخوردار باشد.
در همین رابطه، وزیر خارجه آلمان که برای دیدار با همتای بلغار خود به صوفیه سفر کرده، از تلاش‌های دیپلماتیک برای رفع بحران بین آمریکا و ایران خبر داد. البته آلمان از جمله کشورهایی است که در مذاکرات ۱+۵ حضور داشت و خود با توجه به فشار آمریکایی ها به تعهداتش در برجام عمل نکرد و بیشتر به سمت آمریکایی ها در این حوزه غش کرده است.
دولت «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان در جریان سفر «مایک پامپئو»، وزیر خارجه آمریکا به برلین خواستار حل و فصل مسالمت‌آمیز مسائل پیرامون ایران شده بود.
نگران اشتباهاتی هستم که کل منطقه را شعله‌ور کند
یوسف بن‌علوی، وزیر امور خارجه عمان، گفته است که کشورش به شدت نگران تنش میان ایران و آمریکا است و تلاش می‌کند با کمک دیگران تنش فعلی را مهار کند.
بن‌علوی در پاسخ به این سوال بی‌بی‌سی عربی که آیا عمان نقشی به عنوان میانجی میان ایران و آمریکا ایفا می‌کند، گفت: “نه واقعا. ما آن طور که شما فکر می‌کنید نقش میانجی نداریم.”
عمانی ها هم مانند سایر کشورهای منطقه و حتی جهان چون کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیشتر اینکه با آمریکا همراهی کنند به عواقب این تنش می اندیشند. اقتدار نظامی ایران قطعا مانع جنگ خواهد شد اما همین تنش ها نیز در بسیاری از موارد تاثیرگذار است و یکی از همین حوزه ها قیمت نفت است که حالا در برخی از گزارش ها به بالای ۷۰ دلار نیز رسیده است. بنابراین عمانی ها هم با موضوع جلوگیری از تنش های پر ضرر برای خاورمیانه و کل جهان برای کم کردن این مشکلات اعلام آمادگی کرده اند.
ترامپ برای میانجی گری دست به دامان سوئیس شد
بعد از انتشار گزارش‌هایی مبنی بر نگرانی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا از سیاست‌های جنگ‌طلبانه مشاوران ارشد وی از جمله «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در قبال ایران، روزنامه انگلیسی سان گزارش کرد که ترامپ در دیدار با «اولی مائورر» رئیس‌جمهور سوئیس، از او خواسته تا در خصوص تنش‌های اخیر در منطقه با ایران میانجیگری کند.
سی‌ان‌ان به نقل از منابع آگاه می‌گوید کاخ سفید روز پنجشنبه شماره تلفنی را در اختیار سوئیس گذاشته تا چنانچه ایرانی‌ها قصد تماس با دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا را داشته باشند، همه چیز مهیا باشد!
این اقدام پس از آن انجام می‌گیرد که در شامگاه پنجشنبه ترامپ در ادامه خیال‌پردازی‌های خود، ابراز امیدواری کرد که مقامات ایرانی به وی زنگ بزنند.
این در حالی است که سی‌ان‌ان می‌گوید سوئیس این شماره را در اختیار ایران قرار نخواهد داد مگر آنکه بر فرض محال، آنها برای برقراری تماس با ترامپ تمایل نشان دهند.
ماجرای سوئیس به طور چشمگیری نشان داد که آمریکایی ها چقدر تشنه مذاکره با ایران هستند. خصوصا ترامپ در این حوزه بی پرده نشان داد که مذاکره برای آینده سیاسی وی حیاتی است. وی حتی جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا را متهم کرد که از تماس ایرانی ها به او ممانعت می کند.
شاید بتوان به این فهرست کشورهای دیگر از جمله انگلیس را نیز افزود که البته از سوی آمریکایی‌ها برای مذاکره با ایران اقدام می کنند اما آنچه درا ین میان مشخص است آمریکا نمی تواند با خروج از یک معاهده بین المللی مانند برجام بدون هیچ تعهدی سودای مذاکره دیگر با ایران را در سر بپرواند. به هر جهت آمریکا یک سیاست کودکانه را در پیش گرفته که محکوم به شکست است و کشورهای مختلف دنیا نیز در این خصوص سعی می کنند در بهترین حالت نقش میانجی و نه طرفدار ظاهری آمریکا را ایفا کنند.
