در دنیای امروز گردشگری به یکی از منابع اصلی درآمد کشورها تبدیل شده است و این صنعت پس از نفت و خودروسازی، سومین صنعت درآمدزا و اشتغال آفرین در دنیا محسوب می شود.
به عبارت دیگر چون اشتغال زایی در صنعت گردشگری به سرمایه گذاری کمتری نیاز دارد تردیدی نیست که همه کشورها در رقابتی تنگاتنگ در پی بهره گیری از مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و به ویژه دریافت سهم بیشتری از درآمد جهانی حاصل از گردشگری و همچنین بالابردن سطح اشتغال در کشور متبوع خود هستند.
طبق آمار سازمان جهانی گردشگری درآمدهای حاصل از این صنعت در مجموع حدود ۹درصد تولید ناخالص داخلی کشورهای جهان را به خود اختصاص داده است و گردش مالی این صنعت ۸۰۰ میلیارد دلار به صورت سالانه است، حال سوال مهم این است که در این بین ایران به عنوان یکی از زیباترین کشورهای جهان با آب و هوایی چهار فصل از بهترین شرایط برای سودآوری در صنعت گردشگری، چه سهمی از این درآمد میلیاردی دارد؟
شواهد امر موید این مطب است که با داشتن رتبه های ممتاز در عرصه گردشگری نتوانسته ایم از این بخشش خداوندی به کوشش خود سهم گیری مناسب داشته باشیم ، چراکه طبق آمارهاى رسمى، از گردش مالى بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار در سال در صنعت توریسم جهان حکایت می‌کنند، که سهم ایران از این گردش کمتر از یک‌دهم درصد است.
بر اساس آمار سازمان گردشگری، سهم صنعت گردشگری ایران از تولید ناخالص داخلی، حدود ۱۱۹ میلیون دلار (معادل ۲٫۴ درصد) است که پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۲، به چهار درصد افزایش یابد. همچنین در حال حاضر ۴۷۵ هزار ایرانی در صنعت گردشگری و صنایع مرتبط با آن مشغول به کارند که این میزان، ۱٫۲ درصد از کل نیروی کار فعال در ایران را تشکیل می‌دهد و بر اساس برنامه‌های دولت، باید تا سال ۱۴۰۲، به ۳٫۲ درصد افزایش پیدا کند.
مطابق آمارهای منتشره از سوی سازمان جهانی گردشگری، گردشگری ایران در سال (۱۳۹۵) ۱۲ درصد رشد داشته، درحالی‌که رشد جهانی گردشگری ۴ درصد بوده است. شاید به‌همین دلیل، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری طی سال ۹۵، رشدی ۲۰ تا ۳۰ درصدی را به‌همراه داشته است. بااین‌حال براساس اعلام رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، در طی سال ۹۵ و ۹۴آمار ورود گردشگران خارجی به کشور تنها ۴٫۶ دهم درصد گردشگران دنیا بوده است.
آمار ورودی گردشگران در سال ۹۶ نیز نشان می دهد گرچه میل سفر به ایران در برخی کشور ها کمتر شده اما سفرِ گردشگران برخی دیگر از کشورها نیز افزایش یافته است.
همچنین طبق آخرین پیش‌بینی سازمان جهانی گردشگری روند روبه‌رشد جذب گردشگر خارجی به ایران تا ۲۰۲۷ ادامه خواهد شد از همین رو لازم است با نگاهی عمیق تر راهکارهایی در کشور بکار گرفته شود که سهم ایران از صنعت پول آفرین توریسم را افزایش دهد؛ البته تحقق این امر مهم درآمد زا در استان چهار فصل و تاریخی که ییلاق ایران زمین لقب گرفته و شهر چشمه های بهشتی را در خود جای داده و روزانه میزبان تعداد زیادی گردشگران خارجی و داخلی است باید به صورت خاص و ویژه مورد توجه قرار بگیرد؛ کما اینکه گردشگری اکنون محور اصلی توسعه استان اردبیل قرار گرفته است و مسئولان استانی بر حضور اردبیل بر قله گردشگری ایران تا سال ۱۴۰۰ خبر می دهند.
اردبیل بر قله گردشگری ایران تا سال ۱۴۰۰
طبق اعلام بهنام جو استاندار اردبیل تلاش می شود تا افق ۱۴۰۰ گردشگری استان اردبیل با در نظر گرفتن سایر شاخص‌های توسعه‌ای از جمله راه‌آهن و راه‌سازی به شرایط مطلوبی برسد تا بتوان در توسعه اقتصادی استان و پیشرفت‌های عرصه‌های مختلف حرفی برای گفتن داشت.
نادر فلاحی مدیر کل میراث فرهنگی اردبیل نیز از برنامه ریزی این استان برای حضور در قله گردشگری ۱۴۰۰ کشور خبر داد وتصریح داشت:دستگاه های اجرایی در کنار بخش خصوصی برنامه ریزی کرده اند براساس ظرفیت های گردشگری در سال ۱۴۰۰استان اربیل بتواند درقله گردشگری کشور حضور یابد.
استاندار اردبیل:رونق گردشگری استان با ورود گردشگران خارجی
اکبر بهنامجو در خصوص اولویت قرار گرفتن صنعت توریسم در استان اردبیل بهمن ماه گدشته در جمع مسئولان گردشگری اردبیل بر این مهم تاکید و گفت :رونق گردشگری استان اردبیل در گرو توجه به گردشگران خارجی به دست می‌آید که در این زمینه نیاز است ظرفیت‌های بالقوه استان را به خوبی به گردشگران معرفی کنیم.
وی اعتقاد دارد به همان اندازه که اهمیت به توسعه زیرساخت‌های گردشگری در استان حائز اهمیت است باید در معرفی و شناساندن ظرفیت‌های گردشگری استان به نحو احسن عمل کنیم و با بهره‌مندی ازظرفیت بخش خصوصی مشکلات موجود در این زمینه را به حداقل برسانیم.
استاندار اردبیل به خارج شدن استان اردبیل از گردشگری فصلی تاکید و اذعان دارد: در این زمینه بهره‌مندی از این فرصت‌ها لازمه اساسی است و تلاش ما این است تا تمام شهرستان‌های استان به شکل مناسب و قابل قبول معرفی شود و بتوانیم به تمامی اهداف خود در ارتباط با توسعه استان دست یابیم.
وی با اشاره به اهمیت برپایی جشنواره ها معتقد است: اجرای جشنواره هایی همچون جشنواره زمستانی به نوبه خود شکل قابل قبولی در استان گرفته که امیدواریم خروجی‌های مورد انتظاری را به دنبال داشته باشد و همان گونه اردبیل در فصول گرم سال میزبان میلیون‌ها گردشگر و میهمان داخلی و خارجی است در فصول سرد سال نیز به همین شکل بتوانیم آمار مسافران را در شرایط ایده‌آل نگهداریم.
جشنواره‌ها فرصتی برای جذب گردشگر
در این بین اما برخی کارشناسان معتقدندچون جشنواره‌ها فرصتی برای جذب گردشگرند پس باید در روند اجرای جشنواره ها تغییراتی داده شده و با برنامه ریزی دقیقتر جلو رفت تا نتیجه بهتری کسب شود کمااینکه امام جمعه اردبیل از متولیان برپایی جشنواره عشایر در اردبیل خواست تا با گنجاندن برنامه هایی خاص، جشنواره ای مطلوب و در شان نام و تاریخ عشایر برگزار کنند.
به گفته امام جمعه اردبیل جشنواره کوچ عشایر امسال باید به صورت واحد و قدرتمندتر از سال های قبل و برنامه ای مطلوب و در شان نام و تاریخ عشایربرگزار شود؛ وی معتقد است استفاده از ظرفیت های فرهنگی برای برگزاری برنامه های آیینی نیز باید مورد استفاده قرار گیرد.
البته نحوه برپایی جشنواره های گردشگری در برخی نقاط استان اردبیل از جمله جشنواره زمستانی سرعین با انتقاد عده ای مواجه شده است و این عده معتقدند گرچه این جشنواره با مبلغ آنچنانی برگزار می شود،اما جشنواره امسال سرعین بیشتر تبدیل به یک دورهمی داخل استانی شد و از هدف اصلی برپایی دور ماند.
توریسم سلامت در اردبیل رونق می یابد
البته وجود بیش از ۱۱۰ چشمه آب گرم و سرد معدنی در شهرستان های سرعین، مشگین شهر، نیر ، کوثر و اردبیل ، این استان را به عنوان مهم ترین کانون آب های معدنی و درمانی کشور مطرح کرده و استفاده بهینه از این فرصت می تواند منطقه را به قطب گردشگری سلامت (توریسم درمانی) در خاورمیانه تبدیل کند.
آب های گرم موجود در پنج شهرستان از ۱۰ شهرستان استان دارای ویژگی های موثر درمانی از جمله در زمینه درمان بیماری های اعصاب، روماتیسم ، هیپاتیت، بیماری های جلدی، بیماری های چشم ، بیماری های عضلانی و استخوانی و توانبخشی است که وجود این ویژگی خاص ، ایجاد کلینیک های درمانی در مجتمع های آبگرم منطقه و استقرار پزشکان متخصص در این مجتمع ها، ایجاد کلینیک های درمانی ویژه اتباع خارجی و فعالیت تورهای گردشگری در کنار فراهم کردن امکانات رفاهی لازم برای گردشگران خارجی را ضروری کرده است.
گرچه از سال های گذشته روزانه حدود سه هزار تبعه جمهوری آذربایجان عمدتا برای استفاده از امکانات درمانی و نیز آب های گرم منطقه وارد استان اردبیل می شدندو سرعین میزبان ۷ میلیون مسافر است اما تا چند ماه قبل نهایت فعالیتی که از آب های درمانی موجود در استان اردبیل می شد، تنها محدود به ایجاد مجتمع های نسبتا پیشرفته برای شنا و آب تنی بود و این منبع مهم ارز آور بدون استفاده از کارکرد درمانیش رها شده بود.
در این بین اواخر سال گذشته بود که ۱۲پزشک اردبیلی برای سپری دوره‌های تخصصی آبدرمانی به استانبول اعزام شد تا یک گام اساسی و مهم برای توسعه گردشگری سلامت استان برداشته شود؛ مدیر کل میراث فرهنگی اردبیل در این خصوص گفت در فاز نخست ۱۲ پزشک عمومی به دانشگاه استانبول اعزام می‌شوند تا از دوره‌های تخصصی آبدرمانی بهره‌مند شوند و با بخش خصوصی نیز قرارداد خواهیم داشت.
به گفته وی استانداری اردبیل این هزینه را عهده‌دار شده و در این زمینه برنامه‌ریزی‌های لازم برای آموزش پزشکان ایرانی در دانشگاه استانبول پایه‌ریزی شده است و طبق این برنامه آموزش پزشکان با هدف پایه‌ریزی آبدرمانی در اردبیل عملیاتی می‌شود.
فلاحی با اشاره به این که با مشارکت دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل رشته تخصصی آبدرمانی پزشکی دایر شده و نسبت به فعال‌سازی آن اقدام می‌شود تصریح کرد: بهره‌گیری از آب‌های گرم معدنی استان با رویکرد فنی و استاندارد اولویت اساسی است که در این زمینه برنامه‌ریزی‌های لازم انجام یافته است.
به گفته میر کل میراث فرهنگی استان اردبیل استفاده از آب‌های گرم به عنوان استخر در استان اردبیل قابل قبول نیست و لحاظ کردن استانداردهای جهانی که شامل مجتمع‌های آبدرمانی است باید در اردبیل پایه‌گذاری شود که در این زمینه با همکاری سرمایه‌گذاران درصدد هستیم این مهم را هر چه سریع‌تر محقق کنیم؛ البته با تمام این تلاش ها باید توجه داشت که توسعه حمل‌ونقل ریلی و هوایی زیر ساخت مهمی در توسعه گردشگری است که باید برای آن فکر اساسی کرد.
افزایش ورودی مسافران خارجی به اردبیل
طبق گفته نادر فلاحی، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل با تاکید بر استفاده از طرفیت مرز بیله‌سوار برای توسعه گردشگری ، اعلام کرده است در این خصوص نیز برای سال جدید برنامه‌های ویژه‌ای داریم.
طبق اعلام این مسئول میزان مسافران خارجی که از آغاز طرح نوروزی امسال از مرز بیله سوار تردد کردند نسبت به سال قبل ۲۰ درصد افزایش داشت.
به گفته فلاحی در این مدت بیش از ۱۳ هزار و ۳۰۰ نفر از مرز بیله‌سوار وارد استان اردبیل شده‌اند که این میزان در سال گذشته حدود ۱۱ هزار و ۱۴۰ نفر بوده است.
طبق اعلام مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل در تعطیلات عید و تا ۱۱ فروردین در مجموع بیش از ۴۲ هزار و ۴۶۳ نفر در این مدت از مرز‌های بیله سوار تردد داشته‌اند.
باید اذعان داشت که صنعت گردشگری در ۷۰ سال اخیر رشد چشمگیری دارد و پیش‌بینی می‌شود شمار گردشگران تا سال ۲۰۳۰ به ۱.۸ میلیارد نفر برسد فلذا انتظار می رود دولت ها از این درآمد میلیاردی غفلت نکرده و با برنامه ریزی دقیقتر در این مسیر گام بر دارند.
