بشر در قرن حاضر وارد عصر نوینی از فناوری شد که به سرعت زندگی اجتماعی او را دست خوش تغییر و تحوّل نموده است. این ابزارهای نوین ارتباطی، اطلاع رسانی و نیز فرایندهای نوین در عرصه علم و فناوری، که کل ساحت های زندگی بشری را احاطه نموده اند، از یک سو، موجب افتخار و غرور بشرند و از سوی دیگر و با نگاهی عمیق تر، اگر در خدمت فرهنگ ملّی قرار نگیرند، زنگ خطری هستند برای بشر و آینده حیات او را تهدید می کنند.
بی شک، در هیچ دوره ای از تاریخ بشر جریان اطلاع رسانی همانند امروز سریع و گسترده نبوده است. به همین دلیل، برخی از مهم ترین ویژگی های این دوره تاریخی را سرعت، گسترش و اهمیت فوق العاده اطلاعات دانسته و دوره معاصر را «عصر انفجار اطلاعات» نامیده اند.
امروزه در پرتو توسعه فرایند اطلاع رسانی، اطلاعات نه تنها در مراکز معیّنی قابل دسترسی هستند، بلکه حتی از درهای بسته و دیوارهای ضخیم خانه ها نیز به داخل آن ها نفوذ می کنند.
اطلاعاتی که از طریق رسانه های جمعی به دست مردم می رسند، آن ها را با دنیای اطرافشان آشنا می سازد، بر دانش و آگاهی آن ها می افزاید و آن ها را با آداب، رسوم و فرهنگ ملت های دیگر آشنا می کند. رسانه های گروهی انسان ها را به سرعت، در جریان مسائل عمده روز قرار می دهند.
اتفاقات و رویدادهای سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و هنری و مانند آن ها … . علاوه بر خبررسانی، رسانه های گروهی از طریق ارائه تفسیر رویدادها و حوادث و پخش مطالب دلخواه، می توانند به روشنگری مردم بپردازند و آن ها را به تصمیم گیری های مطلوب هدایت نمایند و رسانه ها می توانند در خدمت رشد و شکوفایی دینی و فرهنگی ملت ها قرار گیرند و به بالندگی معنوی آن ها کمک نمایند.
از این رو با توجه بر اینکه استان مازندران بنا بر اعلام رسمی مسئولین وزارت ارشاد بعنوان یکی از استان هایی محسوب می شود که بیشترین مجوز رسانه در مازندران صادر شده است به سراغ “سینا قربانی پژوهشگر حوزه رسانه و دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات رسانه” رفته ایم تا برخی از مشکلات حرفه روزنامه نگاری را بررسی کنیم.

مدیرمسئول نشریه سیاسی،اجتماعی بیداری اندیشه با اشاره بر اینکه ما هنوز تعریف اساسی از خبرنگار در مازندران نداریم،اظهار داشت:یکی از معضلات اصلی صنف روزنامه نگاری در مازندران نبود لیستی مشخص بعنوان خبرنگار رسمی است.
وی ادامه داد:هر ساله به لیست خانه مطبوعات افرادی توسط مدیران رسانه معرفی و اضافه می شوند ولی آیا این افراد خبرنگار هستند و یا به مقاصد دیگری عضو این خانه شده اند همچنان در هاله ای از ابهام است و متاسفانه فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز عزمی برای ساماندهی این افراد به دلایل سیاسی ندارد.
سینا قربانی،افزود:ماهیت اصلی خانه مطبوعات در اساسنامه این خانه مشخص است و با یک بررسی ساده اداره کل ارشاد می توان به این موضوع پی برد که آیا این خانه به تمامی وظایف خود عمل می کند یا خیر‍؟

قربانی آملی با بیان اینکه وظیفه خانه مطبوعات فقط برگزاری یک جشنواره و یا اعزام خبرنگاران به مشهد مقدس نیست،بیان کرد:به تازگی بیش از ۱۰ وظیفه وزارت ارشاد به خانه مطبوعات تفویض شد و این خانه موظف است نسبت به تکالیف قانونی خود اقدام کند.
این فعال رسانه ای استان مازندران تصریح کرد:طی سال های اخیر در هیچ کجا دیده نشده است که مسئولین اداره کل ارشاد پیگیر ارتقاء سطح روزنامه نگاری باشند و یا اگر هم بودند فقط به برگزاری دوره هایی بسنده کردند که هیچ خروجی نداشته است.
وی گفت:هم اکنون در این استان مدیرکلی بعنوان متولی فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می کند که یک چهره ملی در عرصه فرهنگ و هنر است ولی مسائل سیاسی و دخالت افراد سیاسی در حرفه رسانه موجب این شده است تا هیچ برنامه ای توسط ایشان را نمی توان اجرا کرد.
قربانی آملی با تاکید بر اینکه اغلب متقاضیان تاسیس رسانه در مازندران با اهدافی غیر مطبوعاتی وارد این حرفه می شوند،اظهار داشت:متقاضیان را در مازندران می توان به ۳ دسته تقسیم کرد: گروه اول که تعداد آن ها در این استان از انگشتان دست تجاوز نخواهد کرد با هدف اصلی رسانه یعنی ایجاد بنگاه رسانه ای،تولید محتوا،شکل دهی افکار عمومی برابر قوانین و فروش خبر وارد

این عرصه می شوند؛گروه دوم نیز که غالبا در یک جریان سیاسی،اجتماعی قرار دارند برای معرفی جریان خود به اجتماع پیرامون خود متقاضی تاسیس رسانه می شوند تا از این طریق به گمان خود شاید به جریانات قدرتمند سیاسی وصل بشوند،گروه سوم نیز افرادی هستند که بدون داشتن هیچگونه آگاهی و دانایی فقط برای جو سازی و برهم ریختن افکار عمومی و به دنبال مقاصدی همچون ایجادسوء جریان، وارد حرفه رسانه می شوند تا بتوانند به ظن خود از آب گل آلود ماهی بگیرند.
این مدیر رسانه ادامه داد:وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره اول دولت دکتر روحانی درب های هیات نظارت بر مطبوعات را باز نمود تا به اسم آزادی بیان هر کس که دارای شرایط بسیار ساده ای هستند وارد عرصه رسانه بشوند و برای اهدای مجوزی با اهمیت بسیار بالا، هیچگونه تخصصی را در نظر نگرفت.
وی خاطرنشان کرد:از زمان حضور دکتر سلطانی فر بعنوان یک دانش آموخته دکتری علوم ارتباطات در قامت معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد کمی اوضاح از لحاظ تخصص گرایی بهتر شد،ولی نفوذ گروهای قدرت برای اخذ مجوز رسانه همچنان ادامه دارد و سلطانی فر به تنهایی نیز قدرت مقابله با گروه های قدرت را ندارد.
قربانی آملی با اشاره بر اینکه اگر یک بررسی ساده در مازندران صورت بگیرد می توان به راحتی یافت که چند رسانه در مازندران تولید محتوا می کنند،تاکید کرد:خانه مطبوعات باید تلاش کند و با برنامه های تشویقی رسانه های حرفه ای را از غیر حرفه ای جدا سازد.
مدیرمسئول پایگاه خبر کاسپین۲۴،با بیان اینکه امروزه با پیدایش پیام رسان هایی همچون تلگرام یک معضل جدی به دیگر مشکلات حرفه روزنامه نگاری اضافه شده است،تصریح کرد:متاسفانه دیده می شود افرادی که با مقاصد سیاسی اقدام به راه اندازی یک کانال تلگرامی نموده اند،ادعا خبرنگار بودن می کنند و از آن بدتر برخی از مسئولین این دست افراد را در جلسات رسمی دستگاه های دولتی دعوت و تجلیل می کنند.

وی ادامه داد:به دلیل نبود بستر فرهنگی مناسب به جای اینکه از یک پیام رسان ها استفاده درست انجام شود،به کرار دیده می شود، مدیران نیز با حمایت از برخی کانال های تلگرامی در سطح شهرستان ها اقدام به تخریب پنهان دیگر مسئولین می کنند.
سینا قربانی،تصریح کرد:اداره کل ارشاد اسلامی می تواند بسیاری از مشکلات خبرنگاران و ساماندهی آنان را به راحتی حل کند،اما به دلایلی که هیچ وقت اعلام نشده است و به نظر بنده این دلایل سیاسی می باشد حاضر نیست این اقدام مهم را انجام بدهد.
وی در پایان،خاطرنشان کرد:رسانه ها همانطور که در شکل دهی افکار عمومی موثر هستند به همان اندازه درتخریب افکار عمومی و گمراهی جامعه نیز موثراند،لذا باید هر چه سریع تر نسبت به ساماندهی رسانه ها اقدام و در راستای آموزش سواد رسانه ای مخاطبان تلاش کرد تا از گمراهی جامعه و کج کاری های فرهنگی جلوگیری شود.
این روزنامه نگار‌مازندرانی یکی دیگر از معضلات افزایش بی ضابطه رسانه ها را باج گیر رسانی عنوان کرد و افزود:متاسفانه گروهی از رسانه ها که فقط اهداف سیاسی دارند و قصد دارند از طریق رسانه وارد دستگاه ها شوند با تخریب و نقد های غیر منصفانه اقدام به نوعی باج گیری می کنند که این موضوع در حال حاضر با رشد قارچگونه رسانه ها به یک آفت تبدیل شده است.
قربانی آملی،اظهار داشت:روزنامه نگاران حرفه ای مازندران باید منسجم تر عمل کنند و برای نظام مند شدن این حرفه تلاش کنند.
سینا قربانی با اشاره بر اینکه روندی که هم اکنون وزارت ارشاد در صدور مجوزهای رسانه پیش گرفته، یک معضل جدی و خطرناک را ایجاد کرده و رسانه‌ ها را از مهم ‌ترین هدف خود یعنی شکل ‌دهی افکار عمومی و تبیین اندیشه‌ های ملی و مذهبی دور کرده است،اظهار کرد:مسئولان وزارت ارشاد بر این باورند که هر چه تعداد رسانه‌ ها بیشتر باشد، آزادی بیان نیز بیشتر خواهد شد و در این رقابت رسانه‌ های غیر متخصص در نبرد با حرفه ‌ای ‌ها حذف می ‌شوند؛ اما این موضوع فقط یک روی سکه است که وزارت ارشاد آن را دید؛ روی دیگر سکه که عمیق ‌تر هم است، این است که نبود بسترهای فرهنگی مناسب و نداشتن سواد رسانه ای مخاطبان در کشور دقیقاً اثر عکس روی این تاکتیک خواهد گذاشت و با افزایش بی ‌ضابطه رسانه‌ ها، افکار عمومی گمراه می ‌شوند و منابع اصلی خود را شبکه ‌های خارج از کشور قرار می‌دهند.

فرشته عالی/روزنامه کرانه شمال