هم اندیشی علمی «اسلام و جوان غربی: چالش‌ها و چشم‌اندازها (بررسی و بازخوانی دو نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی به جوانان غرب)» صبح امروز (دوشنبه ۱۷ اسفند) با حضور حجت‌الاسلام علی ذوعلم دبیر علمی این هم‌اندیشی، آیت‌الله علی‌اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام ابراهیم کلانتری رئیس نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه تهران و حجت‌الاسلام رضا غلامی رئیس موسسه پژوهشی علوم انسانی اسلامی با مشارکت جمعی از دستگاه‌های علمی و فرهنگی کشور و اساتید حوزه و دانشگاه و مراسم اختتامیه نیز عصر امروز با حضور محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه در تالار استاد شهیدی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد.
محمد جواد لاریجانی در این مراسم طی سخنانی با بررسی نامه بنیان گذار انقلاب اسلامی به گورباچف، آخرین رییس جمهور اتحاد جماهیر شوروی و نامه مقام معظم رهبری به جوانان غربی گفت: امام خمینی (ره) تیزهوش بود و احتمال می‌داد که پس از فروپاشی شوروی کشورهای اقماری این اتحادیه دنباله رو غرب شوند.
وی با اشاره به اینکه امام خمینی (ره) در راه خداپرستی نیز تیزهوش بود و متوجه شد که فلاسفه غربی انسان‌ها را به عالم مادی تنزل دادند، گفت: ایشان از همین زاویه نیز به نظریات عالمان غربی حمله کرده است. بنابراین ایشان فهمید که نقطه کلیدی در چالش با غرب سکولاریسم است البته سکولاریسم تبعات گوناگونی نیز دارد.
لاریجانی در ادامه اظهار داشت: فلاسفه غربی علت هر پدیده را در همان موجود بررسی می‌کنند، این نظر از دوره یونان باستان با چند خدایی که وجود داشت، آغاز شد. سقراط در این مسیر تئوری چند خدایی را مورد انتقاد قرار داده است. در آن زمان فیلسوفی با طرح نظریه‌ای که در حوزه علوم مادی باید علت هر پدیده را در همان پدیده بررسی کرد، به نقد نظرات فلاسفه دوران خود پرداخت. البته این امر در عالم ماده امر موفقی است اما مشکل اینجاست که در عالم متافیزیک پدیده‌ها باید به گونه دیگری بررسی شوند.
وی با بیان اینکه سکولاریسم مبنای تنزلی فلسفه را پایه قرار داد، گفت: در مبنای تحلیلی فلسفه سکولاریسم امر مهمی اتفاق افتاده است که امام خمینی (ره) آن امر را مورد نقد قرار داده‌اند مانند علم ما به نفس که نمی‌تواند امر مادی تعبیر شود، ابن سینا می‌گوید که دست من می‌تواند از من جدا شود اما تصور نمی‌کنم که من آدم دیگری هستم.
*امر حکومتی، مورد تأکید امام خمینی (ره) بود
دبیر حقوق بشر قوه قضائیه در بخش دیگری از سخنانش گفت: در فلسفه جهان معاصر عدم قطعیت کوآنتومی مسئله مهمی است و امام خمینی (ره) نیز از همین تکنیک استفاده کرده و می‌گویند که انسان نمی تواند تنها با عنوان رباط عمل کند چرا که یک رباط نمی‌تواند ذهن داشته و خود را بشناسد، اما انسان قادر به شناخت خود است.
وی با بیان اینکه انسان نمی‌تواند فهم فوق ذهنی به رایانه بدهد، گفت: امام با امر سوپرمدرن به نقد مدرنیته رفت همانگونه که ابن سینا می‌گفت: نفس ما جدا از جسم ما است. ابن سینا ابتکاری در علم النفس دارد که کمتر بدان توجه شده است. ابن سینا اراده را به اراده رویه‌ای (روتین) و غیر رویه‌ای (روتین) تقسیم کرد، اراده رویه‌ای (روتین) مانند رایانه است.
لاریجانی اظهار داشت: هدف دیگری که امام خمینی (ره) داشتند امر حکومتی بود، ایشان قصد داشتند رابطه ایران را با روسیه پسا مارکسیسم مشخص کنند.
*۴ نکته در نامه رهبری به جوانان غربی
وی نامه مقام معظم رهبری به جوانان غربی را با ادبیات و مطالب مدرن و مهمی مرتبط دانست و گفت: بنده چهار محور از این امر استنباط کردم محور نخست این است که رهبر انقلاب فضای عمومی جهان را برای گفت وگو با مردم انتخاب کرده است که این انتخاب خوش سلیقه و زیبا بود. اولین چیزی که مقصود امام است این است که جوان امروز را از زندان نامرئی که بر ذهن آنها سلطه پیدا کرده است، رها کند.
لاریجانی با اشاره به اینکه پس از گسترش اینترنت احساس دسترسی به اطلاعات در بسیاری از جوامع از جمله ایران به وجود آمد که این احساس خطرناکی است، توضیح داد: البته من موضعی نسبت به اینترنت ندارم، اینترنت در دنیای علم ، امر بسیار زیبا و جذابی است و باعث می‌شود پدیده‌های علمی در دنیا با اشتراک گذاری در میان عالمان چکش بخورد و صیقل پیدا کند اما در پدیده‌های اجتماعی ، همین اینترنت پیچیده و خطرناک می‌شود.
وی در ادامه گفت:یک مسئله که در ذهن ایجاد می‌شود این است که انسان می‌تواند هر چیز را در فضای مجازی جستجو کرده و صدها مقاله پیدا کرده و این احساس در انسان ایجاد می‌شود که وی کاملا به این مباحث مسلط است. به طور مثال در جنگ عراق تمام رسانه‌ها و شبکه‌های اینترنتی غرب خبر می دادند که غرب به پیروزی دست یافته است یک فیلسوف پست مدرن فرانسوی بنام بوردیو مقاله‌ای نوشت به این مضمون که چگونه مردم فرانسه متوجه می‌شود اتفاقی افتاده است درحالیکه تمام اطلاعات به آنها داده شده و امکان رهایی از این اطلاعات وجود ندارد البته به اعتقاد من امکان پذیر و خیلی هم سخت است.
*جوانان باید تلقی درستی از اسلام داشته باشند
لاریجانی با اشاره به اینکه اصل نخستی که رهبری می‌خواهند دیگران را توجه بدهند احساس دسترسی به اطلاعات بود، توضیح داد: محور دوم مسئله اسلام است باید جوانان امروز تلقی درستی از اسلام داشته باشند ، حق یک کلمه مظلوم در دنیا است استاد حسن زاده آملی یک رساله به نام «النهار حق» دارند که در آن می‌فرمایند در قرآن کریم بیش از ۲۰۰ بار کلمه حق آمده است بنابراین رهبری می‌خواهند دیگران را توجه بدهند که سبک زندگی اسلامی یک راهی برای زندگی اسلامی است و حداقل باید بدان توجه شود.
وی سومین مسئله را کفر مدرن که همان لیبرالیسم و سکولاریسم است، به شمار آورد و گفت: کفر مدرن مانند سرطان است خودش را نابود می‌کند. چهارمین نکته نیز تعامل ما با غرب است اینکه ما چه نوع تعاملی با غرب باید داشته باشیم این نوع تعامل مسئله مهمی است.
لاریجانی در بخش دیگری از صحبت‌هایش اظهار داشت:غربی‌ها یک حق بزرگی را از ما طلب می‌کنند در مقابل می‌خواهند حقوق ناچیز به ما بدهند البته ما حق داریم که براساس عقلانیت اسلامی زندگی خود را شکل دهیم اما غرب آن را نمی‌پذیرد و می‌خواهد که این حق سبک زندگی اسلامی ایرانی را از ما بگیرند و به جایش حق آزادی در مسائل جزئی را به ما بدهند. تنها کشوری که در جهان اسلام نمی‌خواهد سبک زندگی غرب را بپذیرد، ایران اسلامی است.
وی همچنین گفت: برای مکتب اهل بیت (ع) هیچگونه تجربه‌ای که امروز در ایران اسلامی شکل گرفته، ایجاد نشده است که بتوانیم براساس عقلانیت اسلامی زندگی خود را تشکیل دهیم. انقلاب اسلامی ایران دو حادثه بزرگ ایجاد کرد نخست اینکه نظام مدنی و سیاسی براساس عقلانیت اسلامی را شکل داد که مبنای روشنی نیز دارد و تجربه دوم در حوزه عمل سیاسی است.
لاریجانی با اشاره به اینکه همیشه شیعه باید بپرسد که حاکم مشروع است یا خیر، گفت:اگر حاکم مشروع باشد درحد کفایت باید به او کمک کرد و اگر نامشروع باشد کمک به او حرام است. دومین نکته نیز این است که ملاک مشروعیت باید فهم شود، سومین نکته مصداق است یعنی شیعه باید دغدغه مصداق داشته باشد و ما در عدم تشخیص مصداق گرفتاری های زیادی کشیده‌ایم. چهارمین مسئله تولی و تبری است.
وی اظهار داشت: زمانی که ما مصداق را پیدا کردیم به طور مثال فهمیدیم که «سیدعلی خامنه‌ای» بهترین مصداق برای ولایت است وظیفه داریم از او حمایت کنیم ، تبری کار مهمی است ولایت در عمل باید کار سیاسی باشد، دغدغه مشروعیت یک نوع بیداری سیاسی و کلیدی ترین دغدغه امروز ماست.
لاریجانی درباره مسئله سکولاریسم لیبرال گفت: این مسئله عین مارکسیسم است که زمانی بهترین بچه‌های ما را شکار می‌کرد امروز هم لیبرالیسم در پی جذب بچه‌های تحصیل کرده ما است، مقابله با آن با زور نمی‌شود و باید با حرف حساب به مقابله با آن برخواست.
وی در پایان به چهار چالش عصر ما اشاره کرد و گفت: چالش نخست دسترسی به اطلاعات است، چالش دوم بردگی آزادمنشانه ، چالش سوم سیطره سیاسی و نظامی و چالش آخر نیز چالش اقتصادی است.
