عبدالناصر همتی، رئیس کل جدید بانک مرکزی در برنامه گفتگوی ویژه خبری در پاسخ به این سوال که ما منتظر حضور شما به عنوان سفیر چین در ایران بودیم، گفت: نظام تکلیف کرد که مسئولیت بانک مرکزی را بپذیرم.
وی افزود:خوشحال هستم که در جایی خدمت می‌کنم که برای مردم می‌توان کاری کرد؛ ضمن اینکه امیدوارم به اعتماد رئیس جمهور پاسخ دهم.
تراز ارزی مثبت است
به گفته همتی، همه کالاها بر اساس نرخ ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی که اکنون به ۴۴۰۰ تومانی رسیده است، وارد کشور شده است، البته حاشیه سود بازار ثانویه نیز اندک بوده است و با توجه به اینکه خرید و فروش ارز ممنوع بود، در حاشیه این بازار نرخی شکل گرفته بود که بر کل اقتصاد ایران سایه افکنده بود، ضمن اینکه رانت هایی نیز در راستای ارز ۴۲۰۰ تومانی شکل گرفته بود، اما اقدامات حقوقی نیز در رابطه با تخلفات صورت گرفته در این بخش در حال انجام است.
وی تصریح کرد: شرایط اقتصادی ایران خوب است، از نظر تراز ارزی نیز تراز مثبت است و مشکلی برای اقتصاد کشور پیش نیامده است، پس اکنون که تراز ارزی خوب است اشکالی ندارد که بازار ارز را باز کرده و اجازه دهیم که فعالان اقتصادی با هم آزادانه کار کرده و بازار ارز را عمق بخشند و شفاف کنند.
رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: رئیس کل سه قوه ساعتها وقت گذاشته و بر روی گزارش کارشناسی بانک مرکزی تائید نهادند. این در حالی است که در جلسات شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه نیز این موضوعات مطرح شد و ارزیابی های لازم صورت گرفت، پس اکنون جواب مثبت به بانک مرکزی داده شده تا این طرح را در جامعه اجرا کند.
تثبیت قیمت کالاهای اساسی تا فروردین ۹۸
همتی گفت: دغدغه عمومی مقام معظم رهبری و رئیس جمهور و سایر مسئولان نظام این است که کالاهای اساسی و ضروری و دارو، تجهیزات پزشکی به قیمت ثابت و بدون افزایش نرخ، به دست مردم برسد که این یک دغدغه مهم رئیس جمهور هم بوده است که در این زمینه هم حساسیت کافی داشته‌اند، بنابراین وزارتخانه های صمت، جهاد و بهداشت مکلف شده اند که فهرست کالاهای ضروری یعنی حتی بالاتر از کالاهای اساسی را بازنگری کرده و در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی نیز که باید حتما در اختیار مردم قرار گیرد، در گروه اول قرار گرفته که این به معنای یک بازار نیست.
وی اظهار داشت: نرخ کالاهای اساسی تا پایان فروردین ۹۸ بدون تغییر باقی خواهد ماند و البته ارز هم تا همان زمان به نرخ ۴۲۰۰ تومانی در اختیار آنها قرار می‌گیرد؛ البته نظارت کافی نیز صورت می گیرد که انحراف در این زمینه وجود نداشته باشد. بر این اساس وزرا قول داده اند که این موضوع را به عنوان یک وظیفه اولیه و اصلی خود در دستور کار قرار دهند که نظارت کافی داشته باشند و رئیس جمهور نیز روزانه این موضوع را پیگیری خواهد کرد.
همتی با بیان اینکه عمق بازار ثانویه تعمیق خواهد شد، گفت: در گذشته قرار بر این بود که بیست درصد از صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را به بازار ثانویه ارایه کنند، که البته این بازار به صورت کامل شکل نگرفت، اما غیر از کالاهای اساسی، اکنون همه کالاها باید از این بازار تامین ارز شوند، بر این اساس تمامی واردکنندگان بر اساس برنامه ریزی که وزارت صمت خواهد داشت و بر مبنای ثبت سفارشی که برای کشور و کارخانجات ضروری است، از این بازار تامین خواهد شد.
عرضه کنندگان ارز در بازار ثانویه چه کالاهایی هستند؟
وی اظهار داشت: پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها، گاز، میعانات گازی و فرآورده های نفتی مجموعا به عنوان عرضه کنندگان ارز در بازار ثانویه عمل خواهند کرد و قیمت هم بر اساس عرضه و تقاضا است، البته عرضه و تقاضا این طور نیست که رها باشد، اگرچه معتقدیم که بازار بهترین کار را خواهد کرد، اما ما در نرخ دخالت نمی کنیم، اما ارز پرقدرت بانک مرکزی نیز حضور خواهد شد و در مواقع ضروری، بازار را هدایت خواهد کرد، پس نرخ شناور مدیریت شده خواهد بود.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: صادرکنندگان اگر ارز خود را در مدت زمان تعیین شده به بازار ثانویه ارایه نکرده باشند، باید مابه التفاوت را با نرخ بازار آزادی که شکل خواهد گرفت، به حساب خزانه واریز کنند.
وی اظهار داشت: دولت راجع به نرخ دخالت نمی کند و این نرخ را اعلام نمی کند و نخواهد کرد، بنابراین بازار آزاد قیمت را شکل خواهد داد، ضمن اینکه مطمئن باشید که نرخی که در این بازار شکل می‌گیرد، به خاطر عمق زیاد بازار ثانویه جدید، حتما نرخ بهینه ای خواهد داشت.
هیچ نرخی را اعلام نخواهم کرد
همتی گفت: امیدواریم نیاز به دخالت ارز پرقدرت خود در بازار نداشته باشیم، اما معتقدیم که بازار باید خود را کنترل کرده، البته سیاست من هم اضافه کردن ذخایر ارزی بانک مرکزی است و امیدواریم که از این ارز مداخله ای استفاده نکنیم.
وی اظهار داشت: آن دسته از کالاهایی که در وزارت صمت ثبت سفارش خواهند شد، از بازار ثانویه تامین ارز خواهند کرد؛ پس اولویت بندی دو و سه نیز نخواهیم داشت.
همتی گفت: اگر از مصرف کنندگان حمایت کنیم، به طور خود به خودی تولیدکنندگان نیز حمایت خواهند شد. این در حالی است که نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی به دست تولیدکنندگان نمی‌رسید؛ این در حالی است که نرخ دستوری حتما رانت و فساد خواهد داشت.
رئیس کل بانک مرکزی در خصوص عملکرد صرافی‌ها در بسته جدید ارزی گفت: یکی از مشکلات کنونی ،عدم تامین ارز از سوی مردم در مصارف مسافری و پزشکی بود؛ بنابراین تصمیم دولت بر این شد که خرید و فروش ارز در صرافی ها مجاز باشد، همه صرافی ها خرید و فروش ارز را خواهند داشت و برای سفر خارجی و خدمات نیز تامین اسکناس خواهند کرد. امیدواریم صرافی‌ها که مدتی است فعالیتشان تعطیل بوده است، به دولت و مردم کمک کنند تا این بازار شفاف شود و نیازهای واقعی مردم را با نرخ ارزی که در بازار ثانویه شکل گرفته است، تامین کنیم.
وی اظهار داشت: بازار صرافی ها، خرید و فروش خرد انجام می دهند، خرید و فروش تا ده هزار دلار نیز مجاز است. باید در بازار ثانوی، تسویه ارز صرافی ها نیز صورت می گیرد. در این میان صادرات غیرنفتی غیر از پتروشیمی ها و مواردی از این دست، می توانند تامین کنندگان ارز صرافی ها باشند. اگر این روند صادرات پتروشیمی پیش رود، به ۴۰ میلیارد دلار در سال جاری خواهیم رسید؛ چراکه در ۴ ماهه ابتدای سال جاری، ۱۵ میلیارد دلار صادرات پتروشیمی داشتیم.
بر روی بازار ارز سوار خواهیم شد
همتی گفت: اختلاف اسکناس و حواله در بازار تا حد معقولی قابل قبول است؛ نرخ بازار از ادغام بازار ثانویه و سامانه نیما به دست می‌آید. ما مشکلی برای ارز نداریم حتی در دوره تحریم ها نیز مشکلی نخواهیم داشت.
وی افزود: انتظارات برای مردم بسیار مهم است، ما در سیستم دولتی و شما در رسانه باید انتظارات مردم را مثبت کنند؛ البته عواملی گرایش منفی در بازار ایجاد می کنند، در حالیکه واقعیت این طور نیست؛ وقتی که ما خرید و فروش ارز را محدود کرده بودیم، فشار بر روی معاملات سکه افتاد؛ اما با توجه به نرخ پیش روی دلار، بازار سکه نیز فرو خواهد ریخت.
رئیس کل بانک مرکزی، تغییرات نرخ ارز در این دوره، اثرات خود را بر روی تورم تخلیه کرده است؛ البته مسکن، خودرو و برخی کالاها، گران شده اند و تاثیر خود را بر روی تورم گذاشته است، اگر نرخی که در بازار شکل می‌گیرد که البته با نرخ قبلی بسیار تفاوت خواهد داشت، متعادل باشد، نرخ تورم متعادل خواهد بود. ما با این سیستم بر روی بازار ارز سوار خواهیم شد.
جلوی خروج سرمایه از کشور را می گیریم
همتی گفت: با کنترلی که خواهیم داشت اجازه خروج سرمایه را نخواهیم داشت، ما ورود ارز به کشور را از سوی صرافی ها مجاز اعلام کرده ایم که هم طلا و هم اسکناس می توانند وارد کنند.البته اشخاص حقیقی نیز می توانند ارز و طلا وارد کنند؛ این در حالی است که این کار البته در تخصص صرافی ها است.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: به هر کسی که توانایی واردات طلا داشته باشد، دولت به او اجازه می دهد. این در حالی است که با رئیس سازمان بورس نیز صحبت کرده ایم که می خواهیم کنترل بازارهای ثانویه را از طریق بازار باز و بازارهای موازی خواهیم کرد.
یعنی بازار مالی را در کنار بازار ثانویه قرار خواهیم داد و از ابزارهای بازارهای مالی استفاده بهینه خواهیم کرد؛ ضمن اینکه برای استفاده از بازارهای مالی نیز ظرف دو هفته آینده تصمیمات خوبی را اعلام خواهیم کرد.
اجرای سیاستهای جدید ارزی از سه شنبه
وی اظهار داشت: فردا به صورت جدی با صادرکنندگان و صرافی ها جلسه برگزار خواهیم کرد و اجرای بسته را به روز سه شنبه پیش رو موکول خواهیم کرد.
همتی گفت: بانک مرکزی مجاز شده است که سپرده های ارزی مردم را جذب کند و بانکهای عامل نیز مجاز شده اند که سپرده های ارزی را به عنوان عامل بانک مرکزی جذب کنند و البته نرخ سود را نیز ابلاغ خواهیم کرد. برخی از بانکها در مورد سپرده های ارزی به مردم جفا کردند. ما این اطمینان را به مردم می دهیم که از سپرده های ارزی سود بگیرند و ارزش روز دارایی خود را حفظ کنند.
وی افزود: مردم هم باید دولت را کمک کنند؛ چراکه تلاش دولت برای رفاه مردم است و باید مشکلات و فشارهای بین المللی را حل و فصل کند. ما هم باید به دولت کمک کنیم. در ترکیه نیز این اتفاق رخ داده است.
بازار کوچه و پس کوچه را کنترل می کنیم
همتی گفت: در همه کشورهای پیشرفته حتی بازار کوچه و پس کوچه وجود دارد، اما کنترل خواهیم کرد. رئیس بانک مرکزی نباید معمولا حرف بزند، بالاخره همه جای دنیا بیانیه می دهد و خود زیاد حرف نمی زند، اما جاهایی که ضروری باشد حتما به مردم توضیح می دهم. شخصا در این شرایط سخت، این مسئولیت را قبول کردم و تمام داشته های علمی خود را به کار خواهم بست و اعتماد عمومی به بانک مرکزی را باز خواهم گرداند.
ارز مسافرتی از این به بعد آزاد است
رئیس کل بانک مرکزی گفت: افرادی که بلیت تهیه کرده اند برای روزهای پیش رو، حتما ارز خود را به نرخ قبلی دریافت خواهند کرد. این در حالی است که از این پس ارز مسافرتی معنا نخواهد داشت.
وی افزود: بازار پول باید در خدمت کوتاه مدت بوده و بازارهای سرمایه به سمت تامین مالی بلندمدت باشد. من راجع به بازار سرمایه ایده دارم و البته سهامداران بازار سرمایه مطمئن باشند که بنده در کنار آنها هستم. من ۱۵ سال در این سمت بوده ام که تعلق خاطر دارم.
نرخ سود بانکی را هنوز تعیین تکلیف نکرده ایم
همتی با بیان اینکه تنها ده روز است که به بانک مرکزی آمده ام گفت: روابطم با بانکی ها خوب است و با بانکها رفاقت دارم، البته نظارت حرفه ای را نیز اعمال خواهم کرد و اگر تخلف کنند، حتما برخورد خواهم کرد، اما در رابطه با سود و اضافه برداشت با بانکها به زودی صحبت خواهم کرد. بانک مرکزی وظیفه دارد تا ارزش پول ملی را حفظ کرده و تورم را کنترل نماید. این در حالی است که بانکها باید ضوابط جدی را رعایت کرده و از خلق پول جلوگیری کنند. پس از ساماندهی بازار ارز، به بانکها خواهیم پرداخت.
