طی ماه های گذشته موج مطالبات جامعه به سمتی پیش رفت که درخواست ها برای انتشار اسامی واردکنندگان در ماه های اخیر منتشر شود؛ شرکت هایی که با دریافت ارز دولتی اقدام به واردات برخی از کالاها کرده بودند اما به دلایلی این کالا ها به دست مردم نرسیده و منجر به تورم بی سابقه در طول چند ماه گذشته شد.
لیست وارد کنندگان خودرو از آخرین لیست هایی بود که منتشر شد و در ادامه جنجال های زیادی هم به راه افتاد؛ هنوز از خاطر کسی نرفته است که ناصر سراج، رئیس سازمان بازرسی کل کشور در خصوص خودروهای خارجی و گران شدن بیش از حد آن گفت: متاسفانه سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) هک شد و حدود ۵ هزار خودرو مدل بالا و گران قیمت وارد کشور شد که از این تعدا حدود ۴ هزار خودرو ترخیص و وارد بازار شده است و هزار خودرو همچنان در گمرک است که امیدواریم در این خصوص نیز تصمیم گیری شود.
ماجرا از انتشار یک کلیپ جنجالی در فضای مجازی شروع شد؛ فیلمی از ورود تعداد زیادی خودرو به کشور از یکی از گمرک ها، این فیلم در شرایطی منتشر شد که واردات خودرو ممنوع شده و سامانه ثبت سفارشات خودرو بسته شده بود.
شواهد حاکی از این بود که بیش از ۳۰ هزار دستگاه خودروی لاکچری (ارزش هر خودرو بیش از نیم میلیارد تومان) در زمانی که ثبت‌سفارش خودرو در سامانه ثبت سفارش مسدود بوده، ثبت‌سفارش و وارد گمرکات کشور شده است و با وجود اینکه قاچاق بودن ۶ هزار دستگاه از این خودروها به شکل قطعی محرز شده بود اما هزار و ۹۰۰ دستگاه از آنها در کشور توزیع شد.
مجتبی خسروتاج، رئیس سازمان توسعه تجارت و مسؤول مستقیم ثبت‌سفارش اولین کسی بود که باید پاسخ گوی این مساله بود وی در این خصوص گفته بود این خودروها را سازمان متبوع او ثبت‌سفارش نکرده و شاید تخلفی در سطح کارمندان انجام شده باشد.
اما حالا موضوع فراتر از یک هک شدن سایت بوده و آنطور که وزیر صنعت می گوید، ۱۰۰ نفر که غالبا از کارمندان وزارت صنعت هستند با دستکاری در چند آیتم هزاران خودرو وارد کشور کرده اند؛ شریعتمداری وزیر صنعت معدن و تجارت در یک برنامه تلویزیونی فهرست ۱۰۰ نفره شرکت‌ها و افرادی را که بنا به ادعای این وزارتخانه با اعمال تغییرات در سامانه ثبت سفارش، نسبت به واردات غیرقانونی خودرو اقدام کردند، منتشر کرد.
وی خاطر نشان کرد: این ۱۰۰ شرکت یا شخص، با بکارگیری متخصصان خبره فناوری اطلاعات وارد سامانه ثبت سفارش واردات کالا (ثبتارش) شدند و با اعمال تغییراتی در نام کالاها، تاریخ ثبت سفارش، تاریخ مجوزها، تاریخ تمدید ثبت سفارش‌ها و غیره، آنها را تبدیل به «واردات خودرو» کردند. این تخلف با همکاری عده‌ای واردکننده، کاربران رایانه و کارمندانی متخلف در دولت‌های دهم و یازدهم اتفاق افتاده است.
این روزها اخبار قوه قضاییه حاکی از دستگیری خسروتاج و چند نفر از معاونان وی است چرا که این حجم از واردات خودرو با دستکاری یک سامانه در طول تاریخ ایران بی سابقه بوده و شواهد حاکی از اطلاع این افراد از این تخلف گسترده است.
یکی از شرکت های وارد کننده خودرو که در لیست ۱۰۰ نفره تخلفات خودرو نیز نام آن به کرات به چشم می خورد «ایرتویا» است؛ این شرکت اگرچه مدعی شده است که هیچ تخلفی نداشته اما نام آن میان واردکنندگان خودرو دیده می شود.
در لیست های منتشر شده از سوی وزیر صنعت بیش از ۶۸ مورد از واردات غیر قانونی مربوط به شرکت ایرتویا است؛ شرکتی که با نمایندگی های گسترده وارد کننده خودروی تویوتا در کشور است.
نکته قابل توجه این است که این شرکت مدت های زیادی بود که در ایران نمایندگی نداشت و نمایندگی های آن در سراسر کشور غیر فعال شده بودند اما با تخلفات گشترده اقدام به واردات خوردو کرده اند و شرایط بحرانی قیمت را برای خودرو به وجود آورده اند.
تویوتا و تجربه های ناموفق حضور در ایران
همه ما پژو را به عنوان بدعهد ترین خودرو ساز خارجی می شناسیم اما بررسی سابقه حضور تویوتا در ایران نشان می دهد که این شرکت نیز در بدعهدی دست کمی از پژو ندارد؛ پس از اعلام خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم های این کشور علیه ایران در مدت ۹۰ روز و ۱۸۰ روز، بسیاری از شرکت های خارجی که در ایران حضور داشتند و یا قرارداد همکاری با ایران امضا کرده بودند، برای در امان ماندن از تحریم های آمریکا اعلام کردند که همکاری خود با ایران را قطع می کنند و یا قراردادهای خود را لغو خواهند کرد.
در این میان، شرکت خودروسازی تویوتا فضا را برای جنجال فراهم دید و با وجود این که مدت‌ها است در ایران حضور فعالی نداشت، طی بیانیه ای رسمی اعلام کرد ایران را تحریم می‌کند.
تویوتا حتی پیش از لغو برجام توسط دونالد ترامپ نیز در سایت رسمی خود اعلام کرده بود نمایندگی رسمی و فعالی در ایران ندارد و در آن زمان، حرف و حدیث‌های زیادی هم در مورد معاملات تجاری این خودروساز ژاپنی با شرکت ایرتویا شنیده شد. آنچه که مشخص بود تویوتا از یک طرف نمی خواست بازار ایران را از دست بدهد و نمایندگی خود را در ایران با نام ایرتویا فعال کرده بود و از طرف دیگر هراز چند گاهی از تحریم های آمریکا علیه ایران حمایت می کرد.
عذرخواهی شرکت تویوتا به خاطر فروش یک ماشین به سفارت ایران
تویوتا در آبان‌ماه ۱۳۹۶ به دلیل فروش یک دستگاه خودرو توسط شعبه هندی به سفارت ایران در هند از آمریکا عذرخواهی کرده بود. طبق قوانین آمریکا از فوریه سال ۲۰۱۳ به بعد، شرکت‌هایی که با کمیسیون بورس اوراق بهادار آمریکا همکاری دارند باید هرگونه قرارداد و معامله با شرکت‌ها و مسئولان ایرانی را لغو می کردند.
در همین راستا تویوتا موتور در جلسه‌ای که با مسئولان کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا داشته، اعلام کرده بود که فروش یک دستگاه تویوتا به سفارت ایران توسط یکی از شرکت‌های هندی تابعه خود این کمپانی انجام گرفته است. تویوتا معتقد است که مقدار مبلغ جابجا شده توسط این معامله ناچیز بوده و نمی‌تواند بر روی تحریم‌های اعمال شده توسط آمریکا تاثیر گذار باشد اما در هر حال به خاطر فروش یک خودرو عذرخواهی کرده بود.
اگرچه برخورد با همه واردکنندگان غیر قانونی خودرو اولین انتظار مردم از دستگاه قضایی کشور است اما برخورد شرکت هایی که با ریختن آب به آسیاب دشمن از یک طرف مشکلاتی را برای کشور به وجود آورده اند و از طرف دیگر از سوی نمایندگی های خود اقدام به واردات خودرو می کنند از درجه اهمیت بالاتری برخوردار است.
