بیستم فروردین ماه سال جاری بود که بعد از یک دوره افزایش ناگهانی قیمت ارز،ارز از سوی دولت تک نرخی و ۴۲۰۰ تومان اعلام شد؛ در همین راستا معاون اول رئیس جمهور اعلام کرد، “نرخ دلار برای تمام فعالان اقتصادی و برای رفع همه نیازهای قانونی و اداری آنان، نیازهای خدماتی مسافران، دانشجویان، محققین و دانشمندانی که برای کارهای تحقیقاتی خودشان به ارز نیاز دارند، ۴هزار و ۲۰۰ تومان خواهد بود.”
به فاصله کمتر از یک ماه بازار حاشیه ای برای ارز به وجود آمده و ارزهایی که با نرخ دولتی توزیع شده بودند با رقمی بیشتر از ۹ هزار تومان خرید و فروش شدند.
به غیر از ارائه ارز دولتی به واردکنندگان کالاها، در برخی موارد دیگر هم ارز دولتی تخصیص داده شد که یکی از آنها ارائه ارز دولتی به مسافران بود.
مسافران در سال‌های گذشته عادت کرده بودند تا از ارز مبادله‌ای برای سفرهای خارجی خود استفاده کنند؛ به طوری که می‌توانستند حدود ۳۰۰ دلار بر مبنای نرخی که بانک مرکزی آن را اعلام می‌کرد و تا ۳۸۰۰ تومان می‌رسید و با بازار آزاد متفاوت بود، دریافت کنند. از شهریورماه سال گذشته ارز مبادله‌ای حذف شد ولی آنها بازهم می‌توانستند با ارائه بلیت و یا ویزا به صرافی بانک‌ها تا ۵۰۰۰ دلار را یک بار در سال و با قیمتی مناسب‌تر از بازار دریافت کنند. با این حال در سیاست‌های جدید ارزی که از فروردین ماه سال جاری به اجرا درآمد روال ارز مسافرتی تغییر کرد و مسافران فقط تا حداکثر ۱۰۰۰ یورو می‌توانند ارز با نرخ بانک مرکزی دریافت کنند و البته این میزان برای سفر به کشورهای هم مرز و مشترک‌المنافع به حدود ۵۰۰ یورو می‌رسد.
در شرایط بحران ارزی کشور مسافران خارجی هم با ترفند های خاص خود از آب گل آلود ارز ماهی مورد نظرشان را گرفتند به این ترتیب که مسافران بعد از دریافت ارز با نرخ دولتی، ارز مخصوص کشور مبدا را هم تهیه کرده و در سفر ارز دولتی را خرج نمی کنند و بلافاصله بعد از آن این ارز را در بازار آزاد و با نرخ آزاد به فروش می رسانند.
به عبارت دیگر اگر کسی که ۱۰۰۰ یورو با حدود پنج میلیون تومان و به صورت دولتی دریافت کرده، بعد از سفر می تواند در بازار آزاد آن را با قیمتی حدود ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش برساند که چهارمیلیون و ۵۰۰ هزار تومان سود دارد.
حال اگر یک خانواده سه نفره به مقصد پاتایا کشور را ترک کندبا توجه به اینکه برای مسافرتهای دور ۱۰۰۰ دلار به قیمت ۴۲۰۰ تومان داده میشود، این خانواده صاحب ۳ هزار دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی می شود که قیمت آن در بازار سیاه بیشتر از ۹ هزار تومان است و در این شرایط این خانواده حدود ۱۴ میلیون و نیم یارانه دریافت کرده و در صورت فروش ارز خود سود آن ۱۴ و نیم میلیون تومان می شود.
عده ای از مسافران سودجو از این شرایط استفاده کرده و با گرفتن ویزای ترکیه حداقل مبلغ ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ یورو ارز دولتی دریافت می کنند که بعد از رسیدن به مرز بدون اسکان در ترکیه دوباره به کشور باز می گردند که در این صورت رقمی بین ۳ تا ۵ میلیون تومان برای هر سفر سود می کنند.
در این میان آژانس های مسافرتی هم فضا را مناسب دیده و برخی از آژانس ها جدیدا می گویند به شما بلیط مجانی میدهند به شرطی که حواله ارز را به آژانس تحویل دهید! سود آژانس همین اختلاف ارز است خصوصا وقتی آژانس بلیط ها را بصورت چارتر خریده باشد.
نگاهی به آمار مسافرت های برون مرزی در ماه های اخیر نشان می دهد که چه میزان ارز از بانک مرکزی صرف سودجویی مسافران سودجو و آژانس های مسافرتی شده است و از همین جهت آمار خروج مسافران از کشور و سفرهای خارجی در سه ماه گذشته به شدت افزایش داشته است.
یک نظارت ساده بر روی تخصیص ارز به مسافران می تواند تا حد زیادی جلوی خروج ۱۳۹۰ میلیارد تومان ارز را از کشور بگیرد؛ در شرایطی که بازی دلالان با ارز می تواند کشور را به وضعیت بحران اقتصادی دچار کند شاید ضرورتی برای تخصیص ارز دولتی به مسافران وجود نداشته باشد.
