امنیت سایبری، مقابله با هک، حفظ حریم شخصی در فضای مجازی، حضور یا عدم نظارت دولت شاید تا مدتی پیش یک بحث تخصصی در بین علاقمندان و تحصیل کردگان در این حوزه به شمار می آمد ولی امروزه این مسائل تبدیل به یک بحث عامه در بین همه مردم شده است چراکه کشورهای جهان هر روز بیش از قبل به اهمیت فضای مجازی و در عین حال به ضررهای عدم کنترل صحیح آن پی برده اند و اقداماتی را در این مورد به انجام می رسانند.

کشور های عربی از جمله نقاطی در دنیا هستند که اگرچه رشد شبکه های اجتماعی در میان آنها، کندتر از برخی کشورهای دیگر بوده اما در سالهای اخیر فضای مجازی نقش بسیار مهی در تحولات آن داشته و تلاش کرده اند با استفاده از این فضای جدید، به بهبود چهره خود و در عین حال، نظارت دقیق تر بر فعالیت های مردم و جوامع هدف خود، بپردازند.

امارات متحده عربی؛ جایی برای کنترل با دوربین ها

پلیس امارات متحده عربی را به جرات می توان پیشرفته ترین نیروی پلیس در بین کشورهای عربی در حوزه نظارت بر مردم خود دانست که در تست بسیاری از موضوعات، پیشگام بوده است. از بحث استفاده از جی پی اس برای رهگیری خودروها، انگشت نگاری دیجیتالی و داشتن شبکه بسیار پیشرفته از دوربین های نظارتی و حتی تلاش برای تبدیل ۲۵ درصد نیروهای پلیس در افق ۲۰۳۰ میلادی به نیروهای رباتیک همه بخش هایی از برنامه ها و آینده پلیس این کشور است.

امارات در سالهای اخیر هزینه های بسیار زیادی را در بحث های سایبری، امنیت سایبری و توسعه فناوری آی تی در کنار نظارت بر شبکه های اجتماعی انجام داده اند و بسیاری از شرکت های بزرگ فناوری در دنیا نیز با دریافت یارانه های مستقیم و غیرمستقیم، در این کشور حضور مستقیم دارند. پاول دورف مدیر اپلیکیشن تلگرام نیز در زمان اغتشاشات در ایران در دوبی به سر می برد از آنجا توییت می کرد؛ حال آن که این فرد خاص به دلیل سفر تفریحی به دوبی، در آن زمان در این کشور مستقر بوده یا اتفاقا حضورش با آشوب های اخیر در کشورمان همزمان شده بود، مسئله ای است که با کنار گذاشتن دیگر قطعات این پازل، تکمیل خواهد شد.

اما قبل از ورود به بحث سایبر و شرکتی اماراتی که اخیرا نامی برای خود مطرح کرده باید اشاره ای به سیستم دوربین ها در امارات کرد؛ شبکه بسیار پیچیده و گسترده دوربین های مدار بسته در امارات وجود دارد که کوچکترین تحرک و فعالیت در مناطق مختلف این کشور را رصد و در اختیار نهادهای امنیتی امارات قرار می دهد.

برای مثال به وضعیت شارجه در امارات می پردازیم. در این شهر ۱۰۴۸۶ دوربین مدار بسته توسط پلیس نصب شده است که از آن برای رصد کل شهر استفاده می شود. مقامات پلیس این شهر این طرح را بسیار موفق دانسته و اعتقاد دارند که با استفاده از این دوربین ها و سیستم های هوش مصنوعی که تصاویر را تفسیر می کنند، همانند بحث نرم افزارهای شناسایی چهره، توانسته اند نرخ جرم و جنایت، خصوصا موارد خشن آن را در مقدار قابل قبولی نگاه دارند. جرائم خشن در شارجه در سال ۲۰۱۷ در مقایسه با سال ۲۰۱۶ در حدود ۴۵ درصد کاهش داشته است که البته مستنداتی برای موجه جلوه دادن این رصد دقیق است.

در سال ۲۰۱۰ میلادی نیز دوربین ها در دوبی به کمک پلیس این کشور آمدند تا پرده از ترور محمود المبحوح از اعضای سازمان حماس بردارند. این فعال رده بالای فلسطینی در هتل محل اقامت خود در دوبی توسط عوامل موساد که با اوراق هویت جعلی به این کشور وارد شده بودند ترور شد و پلیس دوبی توانست با استفاده از تصاویر دوربین های مدار بسته هویت واقعی تیم ترور موساد را آشکار کند. البته در آن زمان ۳۳ نفری که در این ماجرا دست داشته و توسط پلیس دوبی شناسایی شدند زمان کافی برای خروج از امارات را داشتند و بعد از آن، ماجرا به جز چند اظهار نظر ساده، پیگیری خاصی نشد ولی امارات تلاش کرد، تسلط اطلاعاتی خود را به رخ شنوندگان این ماجرا بکشاند؛ بدون آنکه تعرض خاصی به اسرائیل شود.

DarkMatter  قلب امنیت سایبری امارات

اما از سال ۲۰۱۵ میلادی، شرکت سایبری مخوفی در امارات به اسم DarkMatter ایجاد شده که حرف و حدیث های فراوانی درباره آن مطرح است. این شرکت توسط یک اماراتی به اسم فیصل البنایی تشکیل است و بزرگترین مشتری آن دولت امارات است که از آنالیز تصاویر دوربین های امنیتی در امارات تا هک کردن سیستم های برخی از مخالفین دولت به این شرکت نسبت داده می شود. مدیرعامل این شرکت در یکی از معدود گفتگوی خود، رسما اعلام کرده که مشاورین خود را از سازمان های CIA و NSA استخدام کرده و البته به نظر او در منطقه خاورمیانه تنها اسراییل است که حرفهایی برای گفتن در بحث سایبر دارد.

DarkMatter در پاسخ به منتقدان و کارشناسان، تاکید می کند که روابطشان با دولت امارات صرفا تجاری است ولی شواهد نشان می دهد سیستم اطلاعاتی امارات از این شرکت برای پروژه های امنیتی خود استفاده می کند.  برخی هکرها اعلام کردهند که از طرف این شرکت پیشنهادهای سنگین کاری دریافت کرده اند تا برای آنها – در اصل دولت امارات – عملیات های سایبری را به انجام برسانند.

فعالان حقوق بشر نیز این شرکت را به حملات سایبری علیه مخالفان دولت امارات متهم و شواهد مختلفی را در این خصوص ارائه می کنند. احمد منصور از فعالان اماراتی که آوریل سال گذشته میلادی بازداشت شده به نظر یکی از قربانیان این شرکت است.

منابع خبری، شرکت DarkMatter  را مسئول هک تلفن همراه مدل آیفون او می دانند که با استفاده از اطلاعات آن، این شخص محکوم به پخش اطلاعات غلط درباره امارات در شبکه های اجتماعی و بازداشت شده است. این عملیات باعث شد تا آیفون یک آپدیت امنیتی را برای تلفن های همراه خود ارائه کند.

با توجه به سرمایه گذاری های فراوان صورت گرفته، این شرکت حتی وارد بحث طراحی و ساخت تلفن همراهی به اسم Katim نیز شده و ادعا دارد که یکی از امن ترین تلفن های همراه جهان در برابر تهدیدات سایبری را ساخته است و تلاش دارد در حوزه سایبر و هوش مصنوعی از جمله بخش های پیشتاز در دنیا محسوب شود. شرکت هایی مثل DarkMatter شاید در نگاه اول یک شرکت امنیت سایبر به مانند هزاران شرکت دیگر در دنیا باشند اما با نگاهی به برخی از فعالیت ها و سابقه اماراتی ها و آنچه به این شرکت نسبت داده می شود باید انتظار ایجاد یک تهدید مهم سایبری و هوش مصنوعی در این همسایه کوچک جنوبی را داشته باشیم که حضور موسس تلگرام یا برخی دیگر از فعالان برجسته حوزه سایبر دنیا در این کشور را می توان بر این اساس، تفسیر و بررسی کرد.

هنگامی که کشوری چون امارات، با جمع آوری نیروهای بد نام و جنایتکار بلک واتر، در تلاش برای تمرین اشغال جزایر ۳ گانه ایرانی و تشکیل نیروهای مزدور علیه منافع کشورمان می افتد، تصور ایجاد شرکتی برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی در حوزه سایبری و فضای مجازی نیز نمی تواند دور از ذهن و توهم باشد؛ بویژه آنکه یافتن ردپای این ماجرا، بسیار سخت تر و ضربات آن بعضا سنگین تر از اتفاقات نظامی است.