روز یک‌شنبه ۱۱ تیر ۹۶، شماری از خانواده‌های شهدای منا به نمایندگی از صدها خانواده شهید برای رساندن صدای خود به گوش مسئولین و تأکید بر پیگیری حقوق ملت ایران از جمله تشکیل کمیته حقیقت‌یاب بین‌المللی و افشا و اثبات بی‌کفایتی سعودی‌ها در شکل‌گیری فاجعه منا، مقابل ساختمان سازمان حج و زیارت گرد هم آمدند.
متأسفانه سازمان حج و زیارت، نه تنها با واکنش تند و نامناسب نیروهای انتظامات خود با این گردهمایی برخورد کرد، بلکه یک روز بعد، بیانیه‌ای را منتشر نمود که محتوای آن نه تنها غیرواقعی بلکه دون شأن خانواده‌های محترم شهدای منا بود. در حالی که به گفته این خانواده‌ها، حضور آن‌ها مقابل سازمان حج و زیارت با هدف تخریب وجهه سازمان نبوده، بلکه صرفاً نشان‌دهنده لب‌ریز شدن کاسه صبر این خانواده‌ها بعد از ۲ سال کوتاهی در رسیدگی شایسته به مطالبات بحق‌شان بوده است.
اطلاعات تکمیلی درباره تجمع روز یک‌شنبه مقابل سازمان حج و زیارت را از این‌جا بخوانید و برای خواندن گزارش‌ها و مصاحبه‌های قبلی مشرق درباره پیگیری حقوق خانواده‌های شهدای منا از لینک‌های زیر استفاده کنید:
دریافت هبه از شاه سعودی توهین به خانواده شهدای مناست/ عربستان به تعهدات خود عمل نکرده است
اظهارات ظریف نمک به زخم خانواده‌های شهدای منا بود/ دولت هیچ شکایتی از عربستان نکرده است
آقای روحانی! ما قربانی احترام به قانون شده‌ایم/ چگونه از این داغ وصف‌ناپذیر، سبک عبور می‌کنید؟
در همین رابطه، «حسین گودرزی» فرزند «غلام‌رضا گودرزی» از شهدای فاجعه منا در گفت‌وگو با مشرق ضمن یادآور شدن صبر و تحمل بی‌اندازه خانواده‌های شهدا، در خصوص تجمع روز یک‌شنبه و در پاسخ به این سؤال که آیا این تجمع با اطلاع قبلی سازمان حج و زیارت برگزار شده یا نه، تأکید می‌کند: «نماینده‌های خانواده‌ها از ماه‌ها قبل این تجمع را هماهنگ کرده بودند و تصمیم خود را به مسئولین حج و زیارت هم منتقل کرده بودند. حتی روز قبل از تجمع، چند نفر از نماینده‌ها حضوراً موضوع را با آقای محمدی رئیس سازمان حج و زیارت، در میان گذاشتند و ایشان هم گفتند که مشکلی نیست و حتی خبرنگاران هم می‌توانند حضور داشته باشند. با این وجود، روز تجمع گفتند رسانه‌ها باید بیرون از ساختمان با خانواده‌ها مصاحبه کنند و حق ورود به سازمان را ندارند.»
این در حالی بود که به‌رغم فاصله گرفتن خبرنگاران از ساختمان سازمان حج و زیارت و اقدام آن‌ها به مصاحبه با خانواده‌ها، چنان‌که آقای گودرزی توضیح می‌دهد باز هم «نیروهای حراست سازمان حج و زیارت وقتی دیدند یکی از خانواده‌ها دارد با خبرنگار ۲۰:۳۰ مصاحبه می‌کند، حمله کردند و اجازه ندادند این مصاحبه انجام شود و حتی دوربین ۲۰:۳۰ را هم شکستند.»
این فرزند شهید در خصوص تعداد خانواده‌ها هم یادآور می‌شود که بر خلاف بیانیه سازمان حج و زیارت، اگرچه تعداد خانواده‌های تجمع‌کننده زیاد نبود، اما آن‌ها نماینده شمار بسیار زیادی از خانواده‌های شهدای منا بودند. وی در عین حال تصریح می‌کند: «ما برای شلوغ‌کاری مقابل سازمان حج و زیارت جمع نشده بودیم، بلکه اقدام ما در راستای بیانات مقام معظم رهبری بود که فرموده‌اند «حادثه منا نباید فراموش شود.» هدف ما هم این بود که تأکید کنیم باید کمیته حقیقت‌یاب تشکیل شود و مسببین فاجعه منا مشخص شوند. ضمناً باید افرادی که در داخل کشور هم در این زمینه کوتاهی کرده‌اند، شناسایی و محکوم شوند.»
در حالی که در بیانیه سازمان حج و زیارت، موضوع انتقال خانواده‌های شهدا به داخل سازمان تحت عنوان «دعوت» مورد اشاره قرار گرفته، گودرزی می‌گوید رفتن نمایندگان خانواده‌های شهدای منا به داخل سازمان حج و زیارت برای آن بوده که از درگیری‌های بیش‌تر و افزایش تنش‌ها جلوگیری شود. وی ادامه می‌دهد: «در جلسه‌ای که داخل سازمان با آقای قاضی‌عسکر هم داشتیم، باز هم همان جواب‌های تکراری را شنیدیم، اما ایشان تأکید کردند که شما حق دارید اعتراض کنید.»
آقای گودرزی تأکید می‌کند که «خانواده‌ها بعد از اطلاع از این‌که خبر برخورد خشن نیروهای انتظامات با خبرنگاران حاشیه‌ساز شده است، اقدام دیگری نکردند و کوتاه آمدند، اما روز بعد سازمان حج بیانیه داد که «ما بیش‌تر از وظیفه و مسئولیت خودمان به خانواده‌های شهدای منا کمک کرده‌ایم» در صورتی که به هیچ وجه این‌گونه نبوده است. آن‌چه انجام شده، حداقلی بوده و بر خلاف آن‌چه که در بیانیه آمده، اصلاً رضایت خانواده‌ها را جلب نکرده‌اند. تنها نتیجه‌ای که صدور این بیانیه داشته، شکسته شدن دل خانواده‌های شهدا بوده است.»
وی ضمن تأکید بر این‌که انتشار این بیانیه و محتوای آن به شدت خانواده‌های شهدای منا را ناراحت و عصبانی کرده است، با انتقاد از این‌که سازمان حج و زیارت مطالبه خانواده‌های شهدا را صرفاً دریافت مبلغی پول از سعودی‌ها می‌داند، تصریح می‌کند: «یکی از خواسته‌های مهم ما تأمین امنیت حجاج در سفرهای آینده به عربستان است. آیا امسال که قرار است زائرین به مکه بروند، امنیت آن‌ها تضمین شده است؟ آیا این‌ها می‌خواهند امتحان کنند و ببینند اگر حج تمتع را برگزار کردند و کسی اعتراضی نکرد، حج عمره را راه‌اندازی کنند؟ البته ما اصراری نداریم که حج برگزار بشود یا نشود، فقط می‌خواهیم اگر حج را هم راه می‌اندازند، دست‌کم در حج‌های بعدی، خانواده‌ای مثل خانواده‌های ما عزادار نشود.»
در ادامه، متن بیانیه سازمان حج و زیارت مورخ دوشنبه ۱۲ تیر ۹۶ درباره تجمع خانواده‌های شهدای منا مقابل این سازمان آمده است.
به اطلاع ملت شریف ایران و رسانه‌های جمعی می‌رساند: همان‌گونه که خانواده معزز شهدا مطلع می‌باشند بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت از اولین لحظات وقوع فاجعه منا تا به امروز، در موضوع شهدای منا و رسیدگی به امور و دغدغه‌های خانواده‌های شهدا نه تنها اهتمام جدی داشته‌اند، بلکه فراتر از وظایف قانونی و سازمانی خود با به کارگیری تمامی ظرفیت‌های درون و برون‌سازمانی تلاش کرده‌اند.
در طول این مدت، سازمان و بعثه همواره و با افتخار پذیرای خانواده‌های عزیز شهدای منا و استماع مطالب آن‌ها و پیگیری دغدغه‌ها و مطالبات ایشان بوده‌اند. رضایتمندی بخش عمده‌ای از خانواده‌های شهدای منا از تلاش‌های پیدا و پنهان انجام گرفته، مؤید این امر است.
در چنین شرایطی و در حالی که درب سازمان همیشه به روی این عزیزان باز بوده است، جای شگفتی است که چرا حضور نامتعارف تعداد اندکی از عزیزان در مدخل سازمان (که بلافاصله به داخل سازمان دعوت شدند) در اقدامی تعجب‌برانگیز توسط بخشی از صدا و سیما به گونه‌ای غیرمنصفانه منتشر می‌شود و ضمن نادیده گرفتن همه اقدامات و تلاش‌های قبلی, حتی نشست طولانی ایشان با نماینده محترم ولی فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست حجاج به محض ورود به سازمان، کاملاً نادیده انگاشته می‌شود و حتی در خبر مذکور کوچک‌ترین اشاره‌ای به آن نمی‌شود؟!
ضمن احترام به همه خانواده‌های معظم شهدا، مجدداً تأکید می‌کند سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری تا کنون نقش خود را در رسیدگی به امور خانواده‌های معزز شهدا فراتر از وظایف قانونی ایفا نموده‌اند و هم‌چنین در کنار اقدامات دیگر دستگاه‌ها، علی‌رغم محدودیت‌های ناشی از قطع روابط، با ارائه مستندات جمع‌آوری‌شده توسط بعثه مقام معظم رهبری، موضوع اخذ دیه از عربستان به عنوان مطالبه اصلی تعدادی از عزیزان با جدیت در مذاکرات مطرح شده است. بدیهی است تشرف حجاج در سال جاری تدبیر و تصمیم نظام بوده و سازمان مجری تصمیمات می‌باشد.
هم‌چنین با اشاره به وجود فضای همکاری بسیار خوب میان سازمان و رسانه‌ها و حضور مستمر و برنامه‌ریزی‌شده خبرنگاران محترم در سازمان، تأکید می‌شود نسبت به رفتار خودسرانه، نامتعارف و نسنجیده یکی از عوامل انتظامات در مواجه با یکی از خبرنگاران، سریعاً و قاطعانه رسیدگی شد.
برخی از نکات غیرقابل‌درکی که در این بیانیه به چشم می‌خورد، اولاً لحن طلب‌کارانه و منت‌آمیز خطاب به خانواده‌های محترم شهدای منا، دوماً انتقاد از رسانه‌ها به خاطر انعکاس صدای این خانواده‌ها، و سوماً تلاش غافلانه (یا خدای‌ناکرده مغرضانه) در جهت تنزیل مطالبات خانواده‌ها تا حد دریافت غرامت از رژیم سعودی است.
به‌رغم آن‌که در این بیانیه به برخورد «نسنجیده» عوامل انتظامات با خبرنگاران نیز اعتراف شده، اما متأسفانه نسنجیده عمل کردن خود سازمان حج و زیارت در انتشار همین بیانیه مورد غفلت قرار گرفته است؛ بیانیه‌ای که انتشار آن به شکل‌های مختلف موجب آزردگی خانواده‌های معزز شهدای منا شد.
بر همین اساس، مجمع حداکثری نمایندگان شهدای مکه و منا، جوابیه‌ای را نسبت به بیانیه سازمان حج و زیارت نوشته که متن کامل آن به شرح زیر در اختیار مشرق قرار گرفته و برای اولین بار منتشر می‌شود:
بسم رب الکعبه
سلام بر روح پر فتوح شهدا، آنان که در هجوم دست‌آوردهای فانی دنیوی، پرچم بقای خود را بر ستیغ آزادگی استوار نمودند.
به استحضار ملت شریف ایران می‌رساند:
خانواده شهدای مکه و منا، پیرو فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر این‌که «فاجعه بسیار تلخ و حیرت‌انگیز منا نباید فراموش شود» و در امتداد مطالبات خود در زمینه رسواسازی عاملین فاجعه دردناک منا و صیانت از خون به ناحق ریخته شهدایشان و هم‌چنین به منظور جلوگیری از تکرار تعدی مجدد عربستان سعودی به جان حجاج، با سازمان‌ها و نهادهای مختلف در ارتباط بوده و برای طی گام‌های مؤثر لحظه‌ای از پای ننشستند.
در این میان نهادهایی بودند که در کوران درد و رنج بازماندگان این فاجعه، ما را تنها نگذاردند و از طرفی برخی نهادهای دیگر چنان‌چه شایسته بود، به اجرای اقدام عملی در جهت رمزگشایی ابعاد فاجعه منا نپرداختند و به حمایت لازم از خانواده‌ها مبادرت نورزیدند و فراموش کردند که این بی‌توجهی، قطعاً با تأمین امکان سوءاستفاده فرصت‌طلبان، می‌تواند در درجه اول نهاد مربوطه را متضرر نماید.
سازمان حج و زیارت نیز گرچه در کنار نهادهای مؤثر دیگر، به حل و فصل بخشی از مطالبات خانواده‌ها من‌جمله احراز شهادت برای سفرکردگان ملکوت در منا، مبادرت ورزید، اما متأسفانه در زمینه ایستادگی در برابر عُمال بروز این جنایت و مطالبه‌گری از آنان برای رقم زدن چنین جنایت هولناکی، قصور داشته و هم‌اکنون نیز بسیاری از پرسش‌ها نظیر روند تشکیل کمیته حقیقت‌یاب را بی‌پاسخ گذارده است.
مراجعات مکرر خانواده‌ها به سازمان مزبور، مرتبط با روشن شدن روند پیگیری فاجعه بوده و تأکید می‌گردد هیچ‌گاه دریافت دیه به عنوان اولویت برای قاطبه بازماندگان مطرح نبوده است.
جای تأسف دارد که در مراجعه جمعی از خانواده شهدا در تاریخ ۱۱ تیر۱۳۹۶، که رسالت ابلاغ مطالبات کل خانواده‌ها را به عهده داشتند، این سازمان واکنشی غیرمترقبه نشان داد و در رفتاری شتاب‌زده، اولاً هویت مراجعان را زیر سؤال برده و ثانیاً آن‌ها را به برگزاری تجمع بی‌مجوز و انگیزه‌های پشت پرده متهم نمود.
مجمع نمایندگان خانواده‌های شهدا برخود فرض می‌داند ضمن اعلام حمایت و تشکر از مراجعه جمع مزبور به سازمان حج و علاوه بر قدردانی از اقدامات متفرقه مسئولان سازمان حج و بعثه در مورد پاره‌ای مطالبات، تأکید کند که خواسته اصلی خانواده شهدای منا چیزی فراتر از تشکیل کمیته حقیقت‌یاب، علنی شدن ابعاد فاجعه منا، تعیین سرنوشت مفقودین این فاجعه و حفظ امنیت و عزت برای هم‌وطنانی که عازم حج هستند، نبوده و نخواهد بود و برای این مطالبه از هیچ‌گونه اقدام مؤثر و قانونمند فروگذار نخواهد کرد.
امید است که در رویکرد مأخوذه از طرف سازمان حج و سایر نهادهای ذی‌ربط، در اقدامات پیش رو، زمینه تعدی به ساحت خانواده شهدا، ایجاد نگشته و زمینه نیل به اهداف خانواده‌ها که اهداف قاطبه ملت شریف ایران است فراهم گردد.
مجمع حداکثری نمایندگان شهدای مکه و منا
۱۳۹۶/۴/۱۲
