فضاهای شهری گرهها و مسیرهایی هستند که ضمن محصور بودن، باید از فعالیت و سرزندگی نسبی نیز برخوردار باشند. چنین فضاهایی باید شامل ویژگیهای خاص فیزیکی و ادراکی باشد تا بتوانند سرزندگی را در خود پدید آورده و حفظ کنند.
در واقع فضای شهری پدیدهای است که خود را به صورت عینیتی باورپذیر به استفاده کنندگانش مینمایاند. برای زیباسازی شهری تمامی هنرمندان خلاق باید دست به کار شوند تا فضای شهر محیطی آرامش برای مردم شود.
باید با طراحی شهری کیفیت محیط را بر اساس ادراک و رفتار مردم، کارشناسان و مدیران برنامهریزی و ارتقا داد.
آفرینش و ساخت یک فضای شهری باید با عملکردها و فعالیتهای انسانی هماهنگ باشد و از لحاظ فیزیکی همه شرایط لازم برای حضور انسانی را دارا باشد.
کارشناس ارشد برنامهریزی شهری در گفتوگو با بلاغ، با بیان اینکه برای رسیدن به شهری زیبا باید ارائه مدل و برنامه داشته باشیم، اظهار کرد: ژاپنیها ۷۵ سال پیش با برنامهریزی و اجرای برنامه برای توکیو به این موفقیت رسیدند، پس سیمای شهری باید خوانا باشد تا حس رضایت روحی و روانی را برای شهروندان فراهم کند.
مسعود آبآذری افزود: کالبد فیزیکی شهر نباید سرد و خشک قلمداد شود بلکه باید گرم، پویا و معنادار باشد.
آبآذری با اشاره به اینکه سیمای شهری از طریق قدم زدن در فضاهای شهری احساس میشود، مثل کیفیت پیادهروها، تصریح کرد: نباید عملکردهای شهر عقیم بماند، برنامهریزیهای شهر باید مناسب و درست اجرا شود، بنابراین درب شهرداریها را به سوی هنرمندان باز کنیم.
وی با بیان اینکه در اکثر شهرها با اغتشاش در رنگ و فضای شهری مواجه هستیم، یادآور شد: رنگهای زشت موجب افسردگی و روانپریشی افراد شده و نماهای ساختمانها نباید سلیقهای انتخاب شود.
این کارشناس افزود: استفاده از سنگهای گرانیتی طوسی و برفکی، رنگ خشن و بیروحی دارد و فضای روحی بدی برای شهروندان به وجود میآورد.
وی با بیان اینکه در زیباسازی شهر باید زشتیها را شناخت و در از بین بردن آن همت گماشت تا شهر زیبا شود، گفت: در شهرها معمولا ساماندهی تبلیغات نداریم و هرکسی هرجا دلش خواست از در و دیوار گرفته تا تیر برقها و کف پیادهروها تبلیغات کار میکند و تابلوهای کثیف و آگهیهای چسبیده به دیوار نیز سیمای شهری را به شدت ناهنجار میکند.
آبآذری با اشاره به اینکه شهرها باید خاطره خوشی را در ذهنها تداعی کند و در حقیقت آشفتگی بصری نداشته باشد، تصریح کرد: همانطور که جسم آدمی به غذا نیازمند است، روح آدم به آرامش نیاز دارد و شهر باید خاطره خوش را در ذهن شهروندان تداعی کند و خاطرهها در حقیقت پل رسیدن بشر به جاودانگی است.
وی گفت: برای ماندگار شدن یک شهر در ذهن و خاطرهانگیز شدن نیاز است که اثاث شهری که شامل چراغ روشنایی، علائم راهنمایی، یادمانها و درختان، فوارهها و اندازه و جابهجایی این وسایل باید به نحوی باشد که بیشترین لذت بصری را ایجاد کند.
کارشناس ارشد برنامهریزی شهری با اشاره به اینکه اگر فضاهای شهری یا سیمای شهری شور و نشاط و سرزندگی خود را از دست دهد دچار آسیبهای اجتماعی و وندالیسم شده و رفتارهای ناسالم را در شهروندان افزایش میدهد، افزود: برای حفظ ارزشهای انسانی و ارتقای مفاهیم کیفیت زندگی در فضای شهری طرحی نو را در زیرساختهای شهرها فراهم کنیم.
وی با بیان اینکه تحلیل فضاهای شهری کنونی از جنبه طراحی و چیدمان به هر فردی چنین القا میکند که فضاهای شهری پذیرای چه تیپ ذهنیتهایی است، عنوان کرد: فضاهای شهری آن است که بیشتر فرد را از فردیتش تهی و از جمعیت سرشارش کند.
آبآذری گفت: روح خسته انسانها در عصر تکنولوژی نیازمند آرامش است و آب چه در حالت سکون و چه در حالت حرکت نوازشدهنده روح انسانی بوده و وجود آب در منظر باعث ایجاد خاطرههای جمعی مشترک میشود و کیفیت رومانیک و نوستالژیک آن در حالت گوناگون تأثیرات متفاوتی بر انسان دارد.
وی یادآور شد: متاسفانه امروزه مسؤولان در طراحی فضای شهری پرداختن به مولفههای زیبا شناختی را در اولویت پایانی قرار میدهند.
آنچه سیمای فضاهای شهری را کامل میکند، حضور افراد از قشرها و ردههای سنی گوناگون موجب پیدایش منظر دیگری از شهر میشود، این در حالی است که عوامل فیزیکی تنها میتوانند فضا را برای حضور افراد مطلوب کنند.
وجود یک اثر ارزشمند میتواند موجب حضور شمار زیادی گردشگر و جهانگرد در محل شود که درپی آن فعالیتهای گوناگونی شکل میگیرد، بنابراین افزون بر عوامل زیبایی شناختی کالبد، وجود عملکردهایی که باعث سرزندگی و حضور افراد در فضاهای شهری و حیطه عمومی میشوند.