دیابت بیماری مزمن و متابولیک است که بر اثر آن قند خون افزایش یافته و در طول زمان به قلب و عروق، چشم، کلیه و اعصاب آسیب جدی وارد می‌کند.
شیوع این بیماری طی دهه اخیر به ویژه در کشورهایی با درآمد متوسط و کم، روندی رو به افزایش داشته است و بر اساس آمار وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، در کشور ما تقریبا از هر ۱۰ نفر بالغ بر ۲ نفر مبتلا به دیابت یا اختلال قند خون ناشتا هستند.
این بیماری خطرناک علامتی ندارد، اما به تدریج اثرات مخرب زیادی ایجاد می‌کند، متاسفانه حدود ۵۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت هیچ اطلاعی از بیماری خود ندارند.
ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین رشد دیابت را دارد، بر اساس آمار وزارت بهداشت در کشور ما ۴/۳ میلیون نفر دیابتی وجود دارد، که پیش‌بینی می‌شود با این روند این رقم در سال ۲۰۳۵ به ۸/۴ میلیون نفر برسد، البته این درحالی است که میانگین هزینه بهداشتی درمانی برای هر فرد دیابتی در ایران بیش از یک میلیون تومان در سال است.
استان مازندران از نظر دیابت مقام سوم و از نظر چاقی مقام اول را در کشور دارد و در حال حاضر بیش از ۴۲ هزار دیابتی در جمعیت روستایی و تقریبا ۷۰ هزار بیمار دیابتی در جمعیت شهری استان وجود دارد که ۷۵ درصد آنان را زنان تشکیل می‌دهند.
سکته قلبی یکی از مهم‌ترین عوارض دیابت است، هر چند عوارض دیگری مانند سکته مغزی، نابینایی، نارسایی کلیه، قطع اندام‌های تحتانی و عفونت‌های مکرر از عوارض این بیماری محسوب می‌شود.
بیماری دیابت غالبا هیچ علامتی ندارد و فقط می‌توان با اندازه‌گیری منظم قند خون به وجود این بیماری خطرناک پی برد، کسانی که سابقه خانوادگی دیابت دارند، همچنین افرادی که چاق هستند و یا اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.
راه‌های مقابله با دیابت
با وجود اینکه این بیماری در ابتدا علائمی ندارد اما در بسیاری از موارد قابل پیشگیری است و می‌توان با رعایت ۶ نکته بر دیابت غلبه کرد.
۱-قند خون خود را کنترل کنید.
همه ما می‌توانیم با خودمراقبتی و اندازه‌گیری دوره‌ای قند خون سالانه حداقل یکبار از عوارض این بیماری در امان بمانیم.
اگر میزان قند خون اندازه‌گیری شده شما به صورت ناشتا از ۹۹میلی‌گرم بر دسی‌لیتر پایین‌تر باشد، در وضعیت نرمال قرار دارید
اما هر سال حداقل یکبار باید این مقدار اندازه‌گیری شود.
اگر قند خون اندازه‌گیری شده به صورت ناشتا بین۱۰۰ الی ۱۲۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد، در وضعیت هشدار یا پیش‌دیابت قرار دارید و حداقل هر ۶ ماه یکبار باید به پزشک مراجعه کرده تا برای کاهش خطر برنامه‌ریزی نماید.
اگر قند خون ناشتا از ۱۲۶ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر بیشتر باشد، در وضعیت خطر و دیابت قرار دارید و حداقل هر سه ماه یکبار باید به پزشک مراجعه کنید، البته بیماری دیابت با تغییر شیوه زندگی و استفاده منظم دارو قابل کنترل است.
۲- مراقب وزن خود باشید که چاق نشوید.
چاقی و اضافه وزن دیابت را افزایش می‌دهد در واقع باید گفت که حفظ وزن ایده‌آل و جلوگیری از افزایش وزن و چاقی، مهم‌ترین اقدام پیشگیرانه برای دیابت محسوب می‌شود، با کم کردن مختصری از وزن خود می‌توانید به تنظیم قند خون خود کمک کنید.
۳-از مصرف سیگار و الکل
جدا اجتناب کنید.
ترک سیگار و خودداری از مصرف قلیان قدم‌های بسیار خوبی برای پیشگیری از دیابت و کنترل آن به شمار می‌رود. اگر مبتلا به دخانیات هستید، یک روز را برای ترک کامل آنها انتخاب کنید. این روز را به همه بگویید و خود را ملزم کنید که در آن روز به طور کامل از سیگار دست بردارید، اگر با متخصصان مشورت کنید احتمال موفقیت شما در ترک بیشتر خواهد شد.
۴-پیاده‌روی و ورزش را به صورت جدی در برنامه زندگی خود وارد کنید.
ورزش از بروز دیابت جلوگیری می‌کند و در تنظیم قند خون موثر است، ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی روزانه می‌تواند ۴۰ درصد خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد، پس بهتر است ورزش خاص و مورد علاقه خود را که تعداد ضربان قلبتان را افزایش می‌دهد انتخاب کنید.
اگر به ورزش خاصی علاقه ندارید، سعی کنید حداقل ۳۰ دقیقه در روز پیاده‌روی سریع داشته باشید یا با بچه‌های خود ورزش و بازی کنید.
۵- رژیم غذایی مناسب داشته باشید.
مصرف مواد قندی و چربی‌ها را کاهش دهید و حتی‌الامکان غذاهای کم‌چرب و کم‌کالری مصرف نمایید و هر چقدر می‌توانید از چربی‌های جامد و نوشیدنی‌های شیرین کمتر استفاده کنید.
عادت کنید که هر روز صبحانه بخورید و از مواد غذایی گیاهی و فیبردار مانند میوه و سبزی بیشتر استفاده کنید.
نان سبوس‌دار مصرف کنید، انتخاب رژیم غذایی مناسب به ویژه استفاده از غلات سبوس‌دار می‌تواند ۲۱ درصد خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.
حتی‌الامکان از مصرف غذاهای آماده، فست‌فود و سایر مواد غذایی کم ارزش مانند چیبس، پفک، لواشک، و تنقلات شور اجتناب کنید.
۶-با ذهن آرام، اضطراب و استرس را از خود دور کنید.
با یاد خدا، گذشت و مهربانی، بخشیدن دیگران، داشتن تفکر مثبت، رفتن به مسافرت و آشتی با طبیعت، اضطراب و استرس را از خود دور کنید.
یکی از نکات مهم و کلیدی در کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ رعایت الگوی مناسب خواب است، در یک شبانه‌روز بیش از ۶ ساعت و کمتر از ۹ ساعت بخوابید.
در کلام آخر باید گفت؛ همواره به هوش باشید که دیابت با پیشرفت آهسته و بی‌علامت در کمین سلامتی ما است، پس کنترل دوره‌ای قندخون را فراموش نکنید و شیوه زندگی و سبک تغذیه غلط خود را اصلاح کنید.
