حجاب و نوع پوشش چند سالی است که در کشور ما به اولین خبرهای رسانه ها و کنشگران سیاسی تبدیل شده است؛ اگر چه حجاب مقوله ای اجتماعی و کاملاً غیر سیاسی است اما این روزها شاهد هستیم دستاویزی برای سیاستمداران برای پیشبرد اهدافشان شده است.
به عنوان مثال در انتخابات اخیر ریاست جمهوری فردی را متهم کردند که در صورت روی کار آمدن بین پیاده روها دیوار کشیده و زن و مرد را جدا می کند و از طرف دیگر کاندیدای دیگر با تأکید بر اجباری نبودن حجاب اعلام کرد نمی توان کسی را به زور به بهشت برد.
قانون حجاب در جمهوری اسلامی ایران مشخص بوده و خاطیان و بی توجهان نسبت به این قانون باید مانند سایر خاطیان محاکمه شوند اما جنجال های سیاسی به راه افتاده در چنین مسائلی همواره این شائبه را ایجاد کرده است که حجاب موضوعی فردی بوده و اجباری نیست.
حجاب؛ امری فردی یا اجتماعی و یا دینی
در یک نظام اسلامی حجاب از لحاظ فردی کاملاً خارج شده و حتی فراتر از شکل اجتماعی به آن نگاه می شود؛ نظام جمهوری اسلامی بر اساس مبنای دین شکل گرفته و قانون حجاب نیز در کشور ما یک قانون اسلامی است و بر اساس آن نمی توان نام حجاب اجباری را بر پوشش مسلمانان نهاد؛ زیرا فردی که می پذیرد مسلمان است نمی تواند دستورات دین را به صورت گزینشی و سلیقه ای عمل کند بلکه نسبت به دستورات دین باید مطیع باشد.
حجاب اجباری تا کنون از سوی اپوزیسیون خارج نشین پیگیری می شد و حتی جناح های افراطی تا کنون نسبت به این مساله اظهار نظر صریحی نداشته اند؛ در شرایطی که هیچ قولی از سوی هیچ جناحی برای برداشته شدن حجاب داده نشده بود اما ناهید خداکرمی عضو شورای شهر که تا کنون در سکوت فعالیت های خود را پیگیری می کرده است.
این عضو شورای شهر اخیرا در توئیتی از تلاش برای تصویب منع حجاب اجباری سخن گفته است؛ وی پیشنهاد کرده است که با اجباری نبودن حجاب گردشگران خارجی در مناطق آزاد می توان به افزایش درآمد کشور از طریق گردشگری کمک کرد.
در شرایطی که منع حجاب اجباری به بهانه‌ای واهی مطرح شده است، کشورهای اروپایی هم ممنوعیت حجاب را در پیش گرفته اند؛ شاید در طول تاریخ این حد هجمه داخلی و خارجی علیه حجاب بی سابقه باشد.
ممنوعیت بانوان ورزشکار محجبه برای بازی در لیگ های اروپایی
یکی از محدودیت های اولیه که کشورهای غربی برای بانوان محجبه قائل شده اند عدم اجازه حضور آنها در ورزش های حرفه ای است؛ این قضیه تا جایی است که شرط باشگاه های غربی برای ورود بانوان ایرانی به لیگ های حرفه ای آنها برداشتن پوشش و حجاب خود است.
این مخالفت تا جایی بالا گرفته بود که فدراسیون بین‌المللی فوتبال جهان در سال های گذشته مانع حضور بانوان فوتسالیست ایرانی در تورنمنت‌های بین المللی شده بود هر چند این اقدام ناقض حقوق بشر بود اما این محدودیت ها همچنان در بسیاری از ورزش ها ادامه دارد.
محدودیت ها تا جایی پیش رفت که شورای روابط اسلامی آمریکا در سال ۲۰۱۴ درخواستی مبنی بر تغییر قانون منع حجاب تسلیم فیبا کرده بود تا بازیکنان مسلمان این کشور امکان بازی در مسابقات بین المللی بسکتبال را داشته باشند.
تصویب قانون ممنوعیت حجاب در مدارس فرانسه
در میان کشورهای اروپایی، فرانسه برخلاف ادعاهای مطرح شده در زمینه آزادی و حقوق بشر، افراطی‌ترین کشور غربی در زمینه وضع قوانین سختگیرانه علیه پوشش اسلامی به شمار می‌رود.
مسلمانان فرانسه به عنوان بزرگترین جامعه مسلمان اروپا، از سال ۲۰۰۴ به موجب تصویب قانونی از داشتن حجاب در مدارس دولتی منع شدند. به موجب این قانون تحت عنوان طرح“ممنوعیت استفاده از نشانه‌های مذهبی در مدرسه‌های فرانسه“، استفاده از حجاب اسلامی در مدارس فرانسه رسماً غیرقانونی شد. پیش از آن نیز اغلب مدارس فرانسه به سختی به دانش آموزان خود اجازه می‌دادند با پوشش اسلامی در کلاس‌های خود حاضر شوند.
از سال ۲۰۰۴ تاکنون همزمان با ممنوع شدن حجاب در مدارس و اماکن عمومی در فرانسه مسئله پوشش اسلامی به یکی از موضوعات داغ اروپا تبدیل شده است.
بسیاری از کشورهای اروپایی با دنبال کردن نمونه فرانسه قوانینی برای ممنوع کردن حجاب در اماکن عمومی و تسهیلات آموزشی دولتی تصویب کردند.
در شرایطی که تبعیت مسلمانان فرانسه از این قانون نشانه موجه بودن آن در نظر مسلمانان نیست، بسیاری از دختران مسلمان به واسطه این ممنوعیت برای تحصیل به کشورهای همسایه فرانسه سفر کرده یا در مدارس خصوصی حاضر می‌شوند تا بتوانند حجاب و هویت دینی خود را حفظ کنند.
غرب گرایان و طرفداران مدرنیته همچنان تلاش دارند تا پای خود را در جا پای غرب بگذارند و بدون توجه به مسیر قهقرایی غرب در امر پوشش و حجاب کورکورانه سعی در تقلید قوانین آنها دارند.
مجازات زندان برای زنان محجبه در بلژیک
بلژیک دیگر کشوری است که براساس طرح پیشنهادی برخی نمایندگان پارلمان آن، زنان محجبه‌ای که از پوشیه یا نقاب در اماکن عمومی استفاده می‌کنند، مجرم شناخته شده و جریمه نقدی شده یا زندانی می‌شوند.
هلند و جرایم اعمال شده برای زنان مسلمان
دولت هلند دیگر کشوری است که از سال ۹۱ محدودیت‌های بیشتری را برای زنان مسلمان در اماکن عمومی اعمال و پوشیدن هرگونه پوشش اسلامی از جمله برقع و روسری که چهره را می‌پوشاند، ممنوع کرده است. در قانون مورد نظر، جریمه ۵۰۰ دلاری برای زنان مسلمانی که از این قانون امتناع کنند در نظر گرفته شده است.
ممنوعیت حجاب در سوئیس، چهارمین کشور اروپایی در فرایند مقابله با حجاب
در کنار کشورهایی همچوم فرانسه، بلژیک و هلند در راستای ممنوعیت حجاب، کشور سوئیس نیز قرار می‌گیرد که عنوان چهارمین کشور اروپایی ممنوعیت نقاب و حجاب را به تصویب رساند. پارلمان سوئیس با ۱۰۱ رای موافق در برابر ۷۷ رای مخالف، نسبت به نداشتن تقاب در اماکن عمومی سوئیس رای داد که این امر باعث آزرده خاطر شدن مسلمانان شد.
این اقدام در زمانی اتخاذ شد که “اسکار فریسینگر” از قانونگذاران حزب راست گرای مردم در سوئیس ممنوعیت نقاب را به پارلمان ارائه داد و مدعی شد: در زمانی که عدم امنیت در خیابانهای ما رشد می کند مردم بیشتری چهره خود را پشت روبنده یا برقع پنهان می کنند باید جلوی نقاب را بگیریم.
علاوه بر این چندی قبل بود که دبیرستانی در ایالت برن، سوئیس از ورود یک دانش آموز مسلمان محجبه به مدرسه جلوگیری کرد و علت آن را پوشش وی عنوان کرد.
ممنوعیت حفظ حجاب در مدارس و دانشگاه‌های برخی ایالات آلمان
همچنین ممنوعیت حفظ حجاب در مدارس و دانشگاه‌های برخی ایالات آلمان، شامل بایرن، برمن، هسن، نیدرزاکسن، نوردراین‌وستفالن، تورینگن، سارلند، اشلسویگ‌هولشتاین و براندنبورگ از سال ۲۰۰۷ اجرایی شد.
“تیلو سارازین” (Thilo Sarrazin) سیاستمدار حزب سوسیال دموکرات، ضمن اظهارات خود در این خصوص گفت:
«من گذاشتن روسری را در مراکز آموزشی قدغن اعلام می کنم. حجاب نمادی برای مذهب نیست بلکه یک موضوع سیاسی است.»
وی همچنین ضمن اظهارات خود خواستار کاهش شمار افراد غیر آلمانی در این کشور شد.
وی در ادامه ۷۰ درصد ترک‌ها و ۹۰ درصد شهروندان عرب‌تبار برلین را “پرخاشگر و عقب‌مانده ” توصیف کرده و درباره بهره هوشی یهودیان اروپای شرقی هم پیش از این اظهارنظر کرده بود.
ممنوعیت حجاب در دومین کشور شیعی جهان
دولت آذربایجان در سال ۱۹۹۵ به کنوانسیون رفع تمام اشکال تبعیض علیه زنان ملحق شد. طبق اصول حقوق بین‌الملل کشوری که معاهده‌ای را قبول کرد باید مقررات آن معاهده را در عرصه بین‌الملل و عرصه داخلی رعایت کند.
مطابق نظر تدوین‌کنندگان کنوانسیون اصطلاح خشونت علیه زنان به هر فعل خشونت‌بار اطلاق می‌شود که به آسیب‌دیدگی یا رنج جسمانی، روانی یا جنسی زنان منجر شود از جمله سلب خودسرانه آزادی، فعالیت و تحصیل، افعال خشونت‌بار یا تهدید به خشونت چه در اجتماع روی دهد یا توسط دولتی انجام گیرد، ترس و عدم امنیت را به زندگی زنان وارد و موانعی فراروی دست‌یابی به برابری، توسعه و صلح در جامعه ایجاد میکند. خشونت، آزار و فشاری مستمر بر تحرک و فعالیت زنان در اجتماع است و دسترسی آنان را به منابع و فعالیت‌های اساسی محدود میکند.
محدودیت‌هایی مانند ممنوعیت صدور اسناد هویتی برای زنان محجبه، ممنوعیت حجاب دختران مسلمان در مدارس، ممنوعیت تأسیس دفاتر مراجع، ممنوعیت فروش توضیح‌المسائل مراجع، ممنوعیت عزاداری‌های خیابانی و ممنوعیت فعالیت طلاب فارغ‌التحصیل حوزه علمیه خارج از کشور از جمله چالش‌های مسلمانان به‌ویژه شیعیان در آذربایجان محسوب می‌شود.
نظر رهبر انقلاب درباره طرح موضوع «حجاب اجباری»
در همین راستا رهبر انقلاب در یکی از دیدار های اخیر خود فرمودند: پولهای زیادی خرج می‌کنند تا به طُرق مختلف روی هویت مستقل زن مسلمان اثرگذاری کنند. نتیجه کارشان این است که چهار تا دختر در گوشه‌کنار فریب بخورند یا انگیزه‌های گوناگون پیدا کنند که روسری را بردارند. همه آن تلاش نتیجه‌اش خلاصه می‌شود در این مسئله کوچک حقیر. تا اینجا مسئله‌ای نیست.
ایشان تأکید کرد: آن چیزی که من را حساس میکند این است که می‌بینید از دهان یک گروهی از خواص، مسئله حجاب اجباری مطرح می‌شود.یعنی عده‌ای -ان‌شاءالله نادانسته- همان خطی را دنبال می‌کنند که دشمن نتوانسته با آن‌همه خرج آن را به نتیجه برساند. روزنامه‌نگار و روشنفکر و آخوند هم در آنها هستند.
رهبر معظم انقلاب در ادامهتصریح کردند: میگویند اینکه امام فرمودند «زنها باحجاب باشند»، همه زنها را نگفتند!حرف بیخود! امام در مقابل یک منکر واضحی که بوسیله پهلوی رایج شده بود مثل کوه،محکم ایستادند.حالا میگویند این گناه که از غیبت بزرگتر نیست، چرا شما برای غیبت کسی را تعقیب نمی‌کنید؟! انسان اینجا از عدم تشخیص رنج می‌برد.
حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) در ادامه بیان داشتند: ما که نگفتیم اگر کسی در خانه روسری‌اش را مقابل نامحرم برداشت تعقیب می‌کنیم. آن کاری که در ملأ انجام می‌شود یک کار اجتماعی است و برای حکومتی که با نام اسلام آمده، تکلیف ایجاد میکند. حرام، کوچک و بزرگ ندارد. حالا کسی در خلوت یک کار غلطی میکند، آن بین خود او و خداست.
به نظر می رسد برخی که بزرگترین دغدغه خود را برداشتن قوانین حجاب در کشور می دانند پرورش یافته سیستم های آموزشی غرب هستند و امروز با تکیه زدن بر کرسی های مسئولیت سعی می کنند مسیری جدید برای جدا کردن دین از سیستم کشور را شروع کنند. آنها امروز قوانین حجاب اختیاری را در کشور پیاده و فردا در پی وضع قوانین ممنوعیت حجاب بر می آیند.
