مرتضی عزتی، کارشناس ارشد مسائل اقتصادی و اقتصاددان حامی دولت ؛ در تشریح افزایش نرخ ارز در کشور بویژه اظهارداشت: افزایش نرخ ارز در کشور علت های مختلفی دارد که یکی از علت های اساسی افزایش نرخ ارز قدرت اقتصادی کشور ها است.

وی در ادامه با بیان اینکه نرخ ارز به خودی خود هیچ ارزشی در اقتصاد ندارد اظهارداشت: نرخ ارز به خودی خود هیچ ارزشی در اقتصاد ندارد بلکه تنها یک ابزاری برای سیاست گذاری اقتصادی است؛ مثلا ژاپن امروز نرخ ین آن ۱۰۷ در برابر یک دلار است ولی ژاپن اقتصاد بسیار قدرمتندی است و علاقه ای ندارد ین خود را در برابر دلار تقویت کند چون اگر ین را تقویت کند در مبادلات بین المللی بسیار زیان میبیند و صادرات ژاپن دچار لطمه شدید می شود و همین طور واردات ژاپن به شدت افزایش پیدا می کند بنابراین علاقه ای ندارد که با این تعبیر های عامیانه نرخ ارز خود را افزایش دهد.

کارشناس ارشد مسائل اقتصادی افزود: نکته دوم؛ نرخ ارز معیار نیست، معیار محبوبیت یک ارز در مبادلات و بازار های بین المللی است اینکه نرخ ین ژاپن در برابر یک دلار باشد یا اگر بگوییم این واحد پول کره چنوبی ۱۰۶۷ وون در برابر یک دلار است یعنی یک چیزی در حدود بسیار کم ارزش اما واقعا کم ارزش نیست نه ین ژاپن و نه وون کره جنوبی یا حتی یوان چین این ها نرخ هاشان خیلی پایین تر از نرخ های ارز برخی کشور های بسیار ضعیف است.

عزتی بر همین اساس اضافه کرد: اما در صحنه و مبادلات و بازار های بین المللی با ین ژاپن ، وون کره جنوبی، یوان چین می شود براحتی کالا خرید و فروش کرد، این راحتی در مقایسه با یکدیگر نسبتا تفاوت ناچیزی دارد چون اقتصاد ژاپن قدرت مند است پول آن هم مبادله می شود و خرید و فروش می شود، مهم نیست نرخ آن چقدر است مهم نیست نرخ آنها چقدر باشد مهم این است که اقتصاد کره جنوبی نسبتا قدرتمند است و هرکسی می خواهد از کره جنوبی جنس بخرد باید نهایتا وون نیاز دارد و این واحد پولی در دنیا ارزش دارد.

وی گفت: هر چند که ۱۰۶۷ وون در برابر یک دلار امریکاست، در برابر این دیناری مثل دینار کویت ۴ دلار آمریکاست یک دینار بحرین ۳ دلار آمریکاست اما در بازار های بین المللی دینار کویت و دینار بحرین ارزش مبادلاتی ندارد، متقاضی ندارد که کسی برود دینار آنها را بخرد چون اقتصاد های بسیاری ضعیفی دارند، روپیه هند نرخ آن پایین است بسیاری از ارز های کشور هایی که اقتصاد آنها قدرتمند است غیر از آمریکا و اروپا نرخ های بالایی ندارند اما متقاضی در بازار های بین المللی دارند.

این اقتصاددان حامی دولت با اشاره به دلایل کاهش مقبولیت ارز کشور در مقایسه با ارز سایر کشور ها بیان داشت: هر روز هم ممکن است به این تقاضا افزوده شود و بنابراین ممکن است نرخ آنها در بلند مدت نیز افزایش یابد اما کشور ها تلاش می کنند تا نرخ آنها در بازار افزایش نیابد ولی چون اقتصاد آنها قدرتمند است تقاضا در بازار دنیا دارد، اینکه میبینید هر روز تقاضا برای ریال در بازار کاهش می یابد این است که قدرت اقتصادی کشور ما هر روزضعیف تر می شود، چون ما به اقتصاد کشور نمی رسیم چون اقتصادمان رشد خوبی ندارد هر روز با هر بهانه ای بر سر رشد اقتصادی کشورمان می زنیم همه اهداف سیاسی و … را بر اقتصادی اولویت می دهیم نمی گذاریم سرمایه گذاری در اقتصادمان صورت پذیرد نمی گذاریم سرمایه گذاری خارجی در اقتصاد کشور صورت پذیرد و همه اینها دست در دست هم میدهد تا اقتصاد کشور ما ضعیف و ضعیف تر شود و به تبع آن نرخ ارز کشور مان در بازار جهانی از ارزش قابل قبولی برخوردار نباشد.

عزتی در بیان سایر دلایل کاهش نرخ ارز کشور و افت ارز ریال بیان کرد: اما غیر از این پایه که اساس کاهش نرخ ارز کشور است و باعث شده اقتصاد کشور ضعیف شود علت اصلی آن همین است، اما در مقاطعی شوک هایی وارد شده است که این امر را تشدید کرده است اگر به صورت واقعی مقایسه کنیم نرخ یک گرم طلا در صحنه بین المللی را امروز و ۵۰ سال پیش و در برابر آن دلار را مقایسه کنیم می بینیم که به طور نسبی الان یک دلار ارزان تر از یک دلار در سال های ۱۳۵۵ ۱۳۵۶ ۱۳۵۵ نسبت به طلا است یعنی اگر بازارها را آزاد می گذاشتیم نرخ ریال ما بسیار پایین تر از این میزان هم میرفت اما دولت ها در این سال ها تلاش کردند که نرخ ریال بیشتر از این کاهش نیابد.

وی افزود: همین طور نسبت توان تولیدی ما نسبت توان صادراتی ما نسبت مقبولیت ریال در بازار های جهانی این ها تعیین می کند که چقدر تقاضا برای ریال در جهان وجود داشت باشد چون اینها پایین است تقاضا برای ریال نیز پایین است؛ اما گاهی یکی از نکته های بسیار های مهمی که در اقتصاد کشور ما وجود دارد ما بعنوان سیاست گذاران سیاست های کلی اقتصادی تلاش نکردیم هویت ملی را تقویت کنیم تلاش نکرده ایم ارزش های خودی را تقویت کنیم بلکه عواملی از بیرون کشور و درون کشور تلاش می کنند این ارزش های ملی را تضعیف بنابراین هر چیزی که به ملیت ایران منتسب شود در این فرایند افت می کند، اگر اعتماد اجتماعی کم شود ارز ریال افت قیمت پیدا میکند اگر هویت ملی نزد مردم کم ارزش شود ریال کاهش ارزش پیدا می کند همینطور ارزش کالاهای تولید داخل و بسیاری از چیز های دیگر از قبیل زبان ملی سرزمین ملی و … .

کارشناس ارشد مسائل اقتصادی از دیگر دلایل افزایش قیمت دلار تلاش دولت برای جبران کسری بودجه دانست و عنوان کرد: اما علت های اساسی تر اقتصادی این است که دولت ها از ارز بعنوان منبع تامین ریال خود استفاده کرده اند در گذشته کمتر این بوده اما وقتی که حدود سال های ۹۰ و ۹۱ یکدفعه دولت تمام تلاش خود را کرد تا تمام ریال خود را با تبدیل افزایش نرخ ارز به ۳ برابر جبران کند این ابزاری شد تا دولت بعدی ببیند این امر کارسازی برای جبران کسری بودجه است و دولت هم از این موضوع استقبال می کند.

عزتی تصریح کرد: از شواهد اینگونه بر می اید که تلاش کرده اینگونه کسری بودجه خود را جبران کند این باعث می شود دلاری که حاصل فروش نفت است به ریال بیشتری تبدیل شود و دولت از لحاظ ریالی بیشتر تامین شود و این افتی است که از سوی دولت بر جان بازار ارز افتاده است؛ شاید اگر نگاه کنیم از سال ۹۰ شدید ترین افت نرخ ارز را ما داشته ایم و بعد از آن هم در حدود یک سال اخیر و اینها شباهت های نزدیک به هم دارند در دوره های دیگر چنین اتفاقی برای اقتصاد کشور رخ نداده است .

وی در پایان گفت: بیشتر هم نشان می دهد تقریبا در هر دو مقطع ما در آمدهای ارزی مان پوشش بودجه مان را نمی داد آن موقع تحریم شد، حدود درامدهای صدور نفت مان حدود ۶۰درصد کاهش پیدا کرد و برای جبران آن نرخ ارز ۲٫۵ برابر شد، الان هم مقداری نسبت سهم مورد نیاز ریال مان به ارزی که بدست می اوریم کاهش پیدا کرده است و به همین صورت نرخ ارز در حال افزابش است و دولت هم اعلام کرده در تلاش کنترل بازار است اما بعبارتی دولت از این موضوع چندان هم ناراحت نیست و استقبال نیز کرده است.