اهمیت فضای مجازی به حدی پررنگ است که رهبر انقلاب اسلامی بالغ بر ۶ سال پیش و در روز ۱۷ اسفندماه سال ۹۰ ، در حکمی به تاسیس شورای عالی فضای مجازی دستور دادند و پس از آن نیز بارها بر لزوم ساماندهی این فضا و توجه به مزایا و معایب این فضا خطاب به مسئولان و مردم، تاکید داشتند.

در این گزارش برخی از بیانات رهبر انقلاب و انتظارات ایشان از فضای مجازی در سال ۹۶ را مرور کرده ایم.

فضای مجازی دو فرصت و یک خطر است

رهبر انقلاب اول خرداد ۹۶ در دیدار جمعی از مدیران و اساتید موسسه امام صادق درباره ضرورت پاسخ به شبهات مطرح شده در فضای عمومی با استفاده از ابزار رسانه‌ای جدید فرمودند: «امروز شما ملاحظه کنید، هر انسانی که فرض کنید یک تبلت دستش باشد، با همه‌ افکار و حرفهای انحرافی می تواند روبرو و مواجه بشود؛ حالا به‌قدری که ظرفیت دارد. با این نگاه به مسئله نگاه کنید که شما چقدر نقش می توانید ایفا کنید. به نظر من این وسایل رسانه‌ای جدید، هم یک فرصت است، هم یک خطر است؛ فرصت از دو نظر، خطر از یک جهت. خطر از این‌جهت که ممکن است این حرفها و شبهه‌ها، در ذهن جوان‌ها و در ذهن غیر جوانها اثر بگذارد و اینها را منحرف کند؛ این جهت خطر است.

اما از دو جهت فرصت است: یکی اینکه ما مطلع می شویم که چه شبهه‌هایی وجود دارد. یکی از مشکلات کار ما این است که ما شبهه‌ها را نمی شناسیم. من می بینم خیلی از آقایان محترم خب با دانشجو مواجه‌اند، [اما] آنچه در ذهن او و در دل او می گذرد را نمی دانند.

ما به برکت فضای مجازی و این رسانه‌ عظیم عمومی می توانیم کشف کنیم که چه چیزهایی امروز مطرح است؛ این یک فرصت [است] که خب فرصت بسیار باارزشی است. فرصت دوم هم این است که از همین طریق می توانیم شبهه را برطرف کنیم و آن را ازاله کنیم.

بنابراین اینکه گفت «هر عُسری دو یُسر همراهش است»،  اینجا این تهدید دو فرصت همراه خودش دارد که از این دو فرصت باید حداکثر استفاده را کرد. »

رساندن پیام فقط از طریق فضای مجازی کافی نیست

رهبر انقلاب در ۱۷ خردادماه در دیدار جمعی از دانشجویان بر لزوم اهتمام به مخاطب واقعی تاکید کردند و فرمودند: « فضای مجازی چیز خوبی است، فرصتی است اما کافی نیست. بعضی‌ها چسبیده‌اند به فضای مجازی -توئیتر و مانند اینها- برای اینکه پیامهایشان را برسانند، این فایده ندارد؛ مخاطب واقعی لازم است، میزگرد لازم است، سخنرانی لازم است، نشریه لازم است، بحثهای دونفره و سه‌نفره لازم است، جلسات تحلیل لازم است؛ این‌جور با مخاطبین تان بنشینید؛ و مانند این کارها.»

در زمینه شبکه ملی اطلاعات کوتاهی شد

رهبر انقلاب در روز ۲۲ خرداد سال ۹۶ (هفدهمین روز ماه مبارک رمضان) در دیدار سران قوا، مسئولان و کارگزاران نظام و جمعی از مدیران کشور، فضای مجازی را از جمله مسائل مهم و تأثیر گذار در اداره صحیح کشور خواندند اظهار داشتند: «یکی دیگر از چیزهایی که در مدیریت کشور -که بتوانید کشور را اداره کنید- تأثیر دارد، مسئله فضای مجازی است؛ فضای مجازی خیلی مهم است. در مسئله‌ فضای مجازی، آنچه از همه مهم‌تر است، مسئله‌ شبکه‌ ملی اطلاعات است. متأسفانه در این زمینه کوتاهی شده، کاری که باید انجام بگیرد، انجام نگرفته؛ این[طور] نمیشود.

اینکه ما به‌عنوان اینکه نباید جلوی فضای مجازی را گرفت، در این زمینه‌ها کوتاهی کنیم، این مسئله‌ای را حل نمی کند و منطق درستی هم نیست. خب امروز فضای مجازی مخصوص ما که نیست، همه‌ دنیا امروز درگیرند با فضای مجازی؛ کشورهایی که شبکه‌ ملی اطلاعات درست کرده‌اند و [فضای مجازی را] کنترل کرده‌اند به نفع خودشان و به نفع ارزشهای مورد نظر خودشان، یکی دو تا نیستند.

بهترین کشورها، قوی‌ترین کشورها، در این زمینه‌ها خط قرمز دارند؛ راه نمی دهند؛ خیلی از بخشهای فضای مجازی اعزام‌شده‌ از سوی آمریکا و دستگاه‌های پشت سر و پشت صحنه‌ این قضیه را راه نمی دهند؛ کنترل می کنند. ما هم باید کنترل کنیم؛ این کنترل کردن معنایش این نیست که ما ملت را از فضای مجازی محروم کنیم؛ نه، معنایش این نیست.

امروز بهمنی از گزاره‌های درست و نادرست دارد روی سر مراجعان اینترنت ما فرود می‌آید؛ اطلاعات غلط، اطلاعات نادرست، اطلاعات مضر، شبه اطلاعات -بعضی چیزها اطلاعات واقعی نیست، اطلاع‌نمایی است- خب اینها دارد مثل یک بهمنی فرود می‌آید؛ ما چرا باید اجازه بدهیم این اتفاق بیفتد؟ ما چرا باید اجازه بدهیم آن چیزهایی که برخلاف ارزشهای ما است، برخلاف آن اصول مسلمه‌ ما است، برخلاف همان اجزا و عناصر اصلی هویت ملی ما است، به­‌وسیله‌ کسانی‌ که بدخواه ما هستند، در داخل کشور توسعه پیدا کند؟

نه. کاری کنید که از منافع و سودها و بهره‌های فضای مجازی همه بتوانند استفاده کنند، سرعت اینترنت را افزایش هم بدهید -این کارهایی که باید انجام بگیرد، انجام بگیرد- اما در آن چیزهایی که به ضرر کشور شما، به ضرر جوان شما و به ضرر افکار عمومی شما نیست؛ این چیز خیلی مهمی است؛ این کار باید انجام بگیرد. بنابراین، مسئله‌ شبکه‌ ملی اطلاعات هم خیلی مهم است.»

لزوم سلب سلطه دشمن از ابزارهای اطلاعاتی

رهبر انقلاب در ۲۴ خردادماه سال ۹۶ نیز با تاکید بر اهمیت استقلال فرهنگی خطاب به مسئولان اظهار داشتند که «سلطه‌ دشمن» را از ابزارهای اطلاعاتی سلب کنید و فرمودند: «امروز نظام سلطه روی این مسئله [استقلال فرهنگی] دارد کار می کند؛ همین مسئله‌ مهندسی اطلاعات، این ابزارهای جدیدی که وارد میدان شده است، اینها همه ابزارهایی هستند برای تسلط بر فرهنگ یک کشور.

بنده با این حرف نمی خواهم بگویم این ابزارها را از زندگی خودمان خارج کنیم؛ نه، اینها ابزارهایی هستند که می توانند مفید واقع بشوند اما سلطه‌ دشمن را از این ابزارها باید سلب کرد. نمی توانید شما برای اینکه مثلا فرض بفرمایید رادیو و تلویزیون داشته باشید، رادیو تلویزیونتان را بدهید در اختیار دشمن؛ اینترنت هم همین‌جور است، فضای مجازی هم همین‌جور است، دستگاه‌های اطلاعاتی و ابزارهای اطلاعاتی هم همین‌جور است، اینها را نمی شود در اختیار دشمن قرار داد؛ امروز در اختیار دشمن است؛ وسیله و ابزار نفوذ فرهنگی است؛ ابزار سلطه‌ فرهنگی دشمن است.»

استفاده از ابزارهای فضای مجازی برای رساندن پیام حیات بخش اسلام

رهبر انقلاب در دیدار طلاب حوزه های علمیه استان تهران در ششم شهریورماه سال ۹۶ در پاسخ به انتقادات طلاب انتقاد از رها بودن فضای مجازی و بیان ضرورت تولید «فقه فضای مجازی» ناظر به ارزش‌ها و هنجارهای ایرانی اسلامی تاکید کردند: «یکی از خصوصیات ممتاز دیگر امروز، آماده بودن وسایل رساندن پیام است؛ همین فضای مجازی که این برادرمان به تفصیل و خیلی خوب بیان کردند و تعبیر خوبی است که ایشان کرد و به ذهن بنده هم اتفاقا همین تعبیر قبلا رسیده بود که «اسمش فضای مجازی است درحالی‌که واقعا فضای حقیقی است»؛ یعنی این فضا درون زندگی بسیاری از مردم حضور دارد. خب همین فضای مجازی یک ابزار است؛ یک ابزار بسیار کارآمد برای اینکه شما بتوانید پیامتان را به اقصیٰ‌ نقاط دنیا برسانید، به گوش همه برسانید. این [امکان] دیروز نبود، امروز هست. یکی از امتیازات این است .

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای وجود وسائل و ابزارهای ارتباطاتی و رسانه‌ای فراگیر به‌واسطه‌ شکل‌گیری فضای مجازی را یکی دیگر از ویژگی‌های دوران کنونی برای رساندن پیام حیات‌بخش اسلام برشمردند و گفتند: یکی دیگر از امتیازات این دوران، کثرت سؤال‌ها و شبهه‌ها در ذهن‌ها است که همین زیاد بودن سؤال‌ها، ذهن‌ها را برای یافتن پاسخ‌ها فعال و زمینه را برای عبور از مرزهای علم فراهم خواهد کرد.»

هشدار به انتشار آمارهای بی پایه و دروغ در فضای مجازی

رهبر انقلاب اسلامی در روز ششم دی ماه سال ۹۶ دیدار با اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی در آستانه‌ هشتمین سالگرد حماسه‌ نهم دی‌ماه، مهم‌ترین طراحی جبهه‌ مقابل در مقطع فعلی را ناامید کردن مردم به آینده و گرفتن اعتماد به نفس آنان از طریق بزرگ‌نمایی مشکلات و ضعف‌ها و کاستی‌ها دانستند و افزودند: « در مورد فضای مجازی این را میگوییم ؛ میگوییم مواظب شلیک توپخانه‌ دشمن باشید در این فضا؛ حواستان باشد. از این فضا، دشمن علیه هویت شما، موجودیت شما، نظام شما، انقلاب شما استفاده نکند.

آمارهای بی‌پایه می دهند، دروغ می گویند، نسبت دروغ می دهند، چهره‌های مورد قبول مردم را -که باید مردم به اینها اعتقاد داشته باشند- تخریب می کنند، موفقیتهای انقلاب را کتمان می کنند، دروغ‌انگاری می کنند؛ ناموفقیتها را، ضعفها را، کاستی‌ها را اگر یکی است هزار تا جلوه می دهند، اگر یک‌جا است به همه‌جا تعمیم می دهند؛ کارهای دشمن اینها است دیگر؛ اینها کارهای دشمن است؛ برای چه؟ برای اینکه راز پیروزی انقلاب اسلامی را دشمن فهمیده؛ رازش اعتقاد مردم و ایمان مردم است؛ می خواهد این ایمان را از بین ببرد.

حالا اگر در طبقات سنین بالا نتوانست، [میخواهد] این اعتقاد را در جوان و نوجوان و نسل نو از بین ببرد که دیگر مردم پشت سر این انقلاب و این نظام نایستند؛ هدفش این است. اینکه مردم را ناامید کنند، مردم را بدبین کنند، اعتماد به نفس مردم را بگیرند، آینده را تاریک نشان بدهند، کاری است که امروز دشمن دارد می کند.امروز در فضای مجازی، هزاران توپخانه در حال شلیک به سمت ملت ایران است و اگر گفته می‌شود باید مراقب فضای مجازی بود از این جهت است که دشمن نتواند از این فضا برای هدف قرار دادن هویت و موجودیت ملت و نظام اسلامی استفاده کند.»

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، «انتشار آمارهای بی‌پایه، ادعاهای دروغ، تخریب چهره‌های مورد قبول مردم و انکار موفقیت‌های انقلاب اسلامی» را بخش‌هایی از اقدامات در فضای مجازی برای بدبین کردن مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان دانستند و خاطرنشان کردند: متأسفانه برخی افراد بی‌تقوا در داخل با متهم کردن افراد و دستگاه‌ها و تلاش برای صحیح جلوه دادن دروغ‌های شاخدار بیگانگان، همان کار دشمن را انجام می‌دهند.»

تلاش دشمن برای هدایت عملیات علیه ایران در فضای مجازی

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در روز ۱۹ دی ماه سال ۹۶ در دیدار با مردم قم با اشاره به اقدام دشمنان در سال‌های اخیر در راه‌اندازی هزاران شبکه‌ مجازی و ده‌ها کانال تلویزیونی، ایجاد جوخه‌های ترور و انفجار و اعزام آن‌ها به داخل مرزها، و بمباران گسترده‌ ملت با دروغ، تهمت و شایعه خاطرنشان کردند: «همه‌ این تلاش‌ها انجام شد تا شاید بتوانند افکار این ملت به‌ویژه جوانان را تغییر دهند اما نتیجه‌اش، شهید حججی عزیز و دیگر شهدا بودند که در دفاع از انقلاب سینه سپر کردند.»

رهبر انقلاب اسلامی در ادامه‌ تبیین قضایای اخیر به برخی حرف‌ها در رسانه‌های دشمنان اشاره کردند و گفتند: «برای سازماندهی و عملیات، دو قرارگاه فرماندهی در همسایگی ایران تشکیل شده بود؛ یکی از این قرارگاه‌ها برای هدایت عملیات در فضای مجازی بود و قرارگاه دوم برای مدیریت اغتشاش‌ها که هر دو قرارگاه به‌وسیله‌ آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها فرماندهی می‌شد و پیروزی خود را نیز قطعی می‌دانستند.»

ایشان در بخش دیگری از سخنانشان با تشکر از مسئولان امنیتی، انتظامی و سپاه و بسیج و با تاکید بر اینکه در مسئله‌ اخیر باید میان جوان و نوجوانی که تحت تأثیر هیجان فضای مجازی حرفی زده و کاری کرده با کسانی که جزو پادوهای آمریکا و ضد انقلاب هستند فرق گذاشت، فرمودند: « مسئولان انتظامی ما، مسئولین امنیتی ما، سپاه ما، بسیج ما، در این قضایا به وظایفشان عمل کردند، خوب هم عمل کردند، مسئولین بالای کشور هم از اینها تشکر کردند، بنده هم تشکر میکنم؛ منتها توجه بشود: آن جوانی یا نوجوانی که تحت تأثیر هیجانی یک شبکه‌ اینترنتی در فضای مجازی قرار می گیرد و یک حرکتی می کند یا یک کلمه حرف می زند، با آن کسی که با دستگاه‌های سازمان‌یافته مرتبط است و جزو آن پادوها است، فرق دارد؛ اینها را یک‌جور به حساب نیاورند. بعضی‌ها البته اسم دانشجوها را می‌آورند؛ فرقی بین دانشجو و غیر دانشجو نیست؛ محیط دانشگاه ما بحمدالله یکی از بهترین و سالم‌ترین محیط‌ها است.

ما چند میلیون دانشجو امروز داریم که مشغول درس‌ خواندن، مشغول تحقیق‌ کردن، مشغول کار کردنند، دانشگاه‌های ما هیچ مشکلی نداشته است؛ حالا یک چند نفر هم ممکن است آمده باشند در این ماجراها خودشان را گیر انداخته باشند؛ بیخودی پای دانشجوها را به میان نکشند. اگر کسی واقعا مجرم بود، طلبه و دانشجو و معمم و غیرمعمم و باسواد و بی‌سواد فرقی نمی کند؛ منتها مسئولین ذی‌ربط تفاوت بگذارند بین آن کسی که همین‌طور که عرض کردیم، مثلا فرض کنید که بر اثر یک هیجانی از فضای مجازی احساساتی می شود و یک کاری می کند یا یک حرفی میزند، با آن کسی که مرتبط با شبکه‌ پادوهای آمریکایی و مرتبط با منافقین است؛ اینها با هم یکسان نیستند.»

استفاده دشمن از امکانات فضای مجازی برای تاثیرگذاری روی ملت

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار فرماندهان نیروی هوایی ارتش در روز ۱۹ بهمن ماه سال ۹۶ نیز با اشاره به شیوه‌های متنوع و گسترده دشمنان برای مقابله با انقلاب خاطرنشان کردند: «آنها از متفکر نماها، نظریه پردازان قلابی، روزنامه نگاران و قلم به مزدها، دلقک و همه امکانات فضای مجازی استفاده می کنند تا بر مردم تأثیر بگذارند اما ناگهان در برخی ایام‌الله همچون ۲۲ بهمن و یا ۹ دی سال ۸۸ و یا ۹ دی امسال و راهپیمایی‌های خودجوش و پرشور و پرهیجان بعد از آن، سیل جمعیت به خیابانها می آیند و با سر دادن شعاری واحد، همه محاسبات دشمنان را به هم می زنند.»

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تلاشهای بدخواهان ملت ایران را فراتر از اقدامات در فضای مجازی دانستند و گفتند: «آنها از تحریم نیز استفاده می کنند تا مشکلات اقتصادی بوجود آورند، اما همین مردم به دلیل عشق به انقلاب اسلامی، گسترده به خیابانها می‌آیند و موجب قوام و استحکام انقلاب می شوند.»