براساس بودجه پیشنهادی دولت، برای وزارت آموزش‌وپرورش در لایحه بودجه سال ۹۷ اعتباری معادل ۳۵ هزار ۹۸۴ میلیارد و ۷۰۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان اختصاص یافته است.بودجه استانی آموزش‌وپرورش در سال ۹۷، ۳۳ هزار میلیارد و ۱۵۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان و برای اعتبارات اجرایی این وزارتخانه دو هزار و ۸۳۱ میلیارد و ۳۰۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان اختصاص یافته است این در شرایطی است که بودجه پیشنهادی برای سال ۱۳۹۶، ۳۱ هزار و ۶۸۱ میلیارد و ۵۶۲ میلیون تومان بود.

در میان سازمان‌های زیرمجموعه وزارت آموزش‌وپرورش بودجه سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کاهش چشمگیری داشته است و از ۸۱۴ میلیارد و ۷۹۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان سال ۹۶ به ۶۶ میلیارد و ۳۴۲ میلیون و ۷۸۰ هزار تومان رسیده است.

از موارد جدید در لایحه بودجه سال ۹۷ می‌توان به ردیف مجزایی با اعتبار ۳۰۰ میلیارد تومان برای خرید خدمات آموزشی در مناطق کمتربرخوردار و ردیف جداگانه‌ای تحت عنوان کمک به صندوق ذخیره فرهنگیان نیز با اعتباری معادل ۶۳ میلیارد تومان اشاره کرد.

* کسری ۶ هزار میلیاردی آموزش‌وپرورش در سال ۹۶

در رابطه با وضعیت بودجه سال ۹۷ آموزش‌وپرورش با ابراهیم سحرخیز معاون سابق وزارت آموزش‌وپرورش به گفت‌وگو نشستیم.

سحرخیز با اشاره به اینکه از بودجه ۳۵ هزار میلیارد تومانی وزارت آموزش‌وپرورش، ۳۳ هزار میلیارد آن استانی است، گفت: عملکرد سال جاری آموزش‌وپرورش بسیار بیشتر است، سال ۹۶ در بحث اعتبارات هزینه‌ای با توجه به بدهکاری در حوزه‌های اضافه کار معلمان، نیروهای حق‌التدریس و حق‌الزحمه امتحانات نهایی با کسری ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومانی در بودجه آموزش‌وپرورش مواجه خواهیم بود.

* بودجه سال ۹۷ فقط پاسخگوی پرداخت حقوق معلمان

وی افزود: اگربه طور متوسط حقوق معلمان براساس پیشنهاد دولت ۱۰ درصد در سال ۹۷ افزایش یابد، بودجه تعیین شده برای آموزش‌وپرورش به اجبار پاسخگوی حقوق جاری معلمان خواهد بود. بخش قابل توجهی از کسری‌های آموزش‌وپرورش در بعد نیروی انسانی از محل اضافه تدریس معلمان تامین می‌شود یعنی یک معلم به جای ۲۴ ساعت موظف ۴۰ ساعت کار می‌کند که باید اضافه تدریس پرداخت شود اما بودجه تعیین شده پاسخگوی هزینه‌های آموزش‌وپرورش در سال آینده نیست.

معاون سابق وزارت آموز‌ش و پرورش گفت: عملکرد آموزش‌وپرورش در سال ۹۶ بسیار بیشتر از ۳۳ هزار میلیارد تومان است، چگونه در سال ۹۷ می خواهند بودجه را عملیاتی، عملکردی و براساس واقعیات تعریف کنند در شرایطی که عملکرد آموزش‌وپرورش در سال ۹۶ بسیار بیشتر از بودجه تعیین شده است.

وی با اشاره به اینکه سالانه حدود ۴۰ هزار نفر از آموزش‌وپرورش بازنشسته می‌شوند، عنوان کرد: سال آینده نیز ۴۰ هزار نیرو از آموزش‌وپرورش بازنشسته می‌شوند از سوی دیگر تعداد دانش‌آموزان دوره ابتدایی رو به افزایش است و پیش بینی می‌شود ۵۰ هزار نفر افزایش دانش‌ آموز، کلاس‌های متراکم و کمبود معلم را برای سال آینده داشته باشیم.

* کسری بودجه در آموزش‌وپرورش نهادینه شده است

سحرخیز ادامه داد: سال آینده هم به لحاظ بودجه برای آموزش‌وپرورش سال دشواری است و این قصه همچنان در حال تکرار است، سال‌های طولانیست که کسری بودجه در آموزش‌وپرورش نهادینه شده و سازمان مدیریت می‌داند باید بودجه آموزش‌وپرورش را واقع بینانه ندهد و آخر سال این وزاتخانه برای دریافت بودجه چانه‌زنی کند، عملکرد واقعی آموزش و پرورش را مبنای بودجه‌ریزی قرار نمی‌دهند به همین دلیل باید آخر سال برای جبران کسری بودجه چانه‌زنی انجام شود.

* مدارس سال ۹۷ هم به امان خدا رها می‌شوند

معاون سابق وزارت آموزش‌وپرورش در پاسخ به این پرسش که وضعیت سرانه دانش‌آموزان برای سال آینده چگونه است؟ گفت: وضعیت سرانه دانش‌آموزی برای سال آینده مناسب نیست و ۲۸۶ میلیارد تومان بودجه به آن اختصاص داده‌اند،‌این رقم چگونه می‌تواند پاسخگوی ۱۳ میلیون دانش‌آموز باشد؟ آیا با این روند می‌توانند کیفیت مدارس را افزایش دهند در حقیقت سال ۹۷  اتفاقات گذشته بدتر تکرار می‌شود چرا که هزینه حامل‌های انرژی افزایش می‌یابد و مدارس مشمول رایگان شدن آب و برق نیستند از سوی دیگر نگه‌داری مدرسه و ملزومات مورد نیاز را نیز باید در نظر گرفت در این شرایط این رقم اندک چگونه پاسخگوی نیازها خواهد بود؟ در سال ۹۷ بازهم مدارس به امان خدا رها می‌شوند و مشخص نیست از اعتبار ۲۸۶ میلیارد تومانی چه مقدار آن تخصیص می‌یابد؟

وی مطرح کرد: وقتی سرانه مدارس پرداخت نشود فعالیت‌های آموزشی آسیب می‌بیند و مدیران برای اداره مدارس دچار مشکل می‌شوند و ناچارند از جیب اولیا هزینه‌ها را تامین کنند حتی در برخی موارد شاهد تحقیر دانش‌آموزان هستیم و رویه احضار اولیا و گروکشی کارنامه برای دریافت کمک‌های مردمی به یک کار عادی در مدارس تبدیل شده است.

سحرخیز با اشاره به بحث خرید خدمات آموزشی در شاخه کاردانش گفت:‌در بحث خرید خدمات آموزشی مخالف اجرای آن در دوره ابتدایی و متوسطه هستیم اما در شاخه کاردانش باید آن را توسعه داد، توسعه رشته‌های فنی و حرفه‌ای مورد تاکید رهبر معظم انقلاب و سند تحول بنیادین است، رئیس جمهور نیز اول مهر بر مهارت آموزی تاکید کرد اما توسعه هنرستان‌ها با کاهش مواجه است اگر هنرستان‌ها بخواهند تجهیزات را به روز کنند در رشته‌هایی مانند تاسیسات و مکانیک بودجه قابل توجهی نیاز است، بودجه ۶۶ میلیارد تومانی مربوط به این بخش در سال ۹۷ بسیار ناچیز است و با این رقم در بحث توسعه هنرستان‌های کاردانش هیچ قدمی نمی‌توانند بردارند.

* بودجه نوسازی مدارس حتی پاسخگوی تعمیرات جزئی نیست

وی با اشاره به بودجه نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد در هشت سال گذشته با بودجه خوب در حوزه تخریب و بازسازی مدارس خداحافظی شده است این در شرایطی است که کشور زلزله‌خیزی داریم از سوی دیگر نگه‌داری مدارس ضعیف است به گونه‌ای که مدارس جدید بعد از یک دهه فعالیت فرسوده می شوند در حالیکه با نگه‌داری و تعمیرات جزئی می‌توان عمر مفید آن‌ها را افزایش داد اما اعتبار ۶۶ میلیارد تومانی نوسازی مدارس برای سال ۹۷ حتی پاسخگوی تعمیرات جزئی مدارس کشور نیست در حالیکه ۳۰ درصد مدارس نیازمند تخریب و بازسازی هستند و وضعیت شهر تهران در بحث فرسودگی مدارس اصلا مناسب نیست.

معاون سابق وزارت آموزش‌وپرورش بیان کرد: از محل پول گاز و عوارض سیگار پولی به دست آموزش‌وپرورش نمی‌رسد که بخواهد با آن سیستم گرمایشی مدارس را اصلاح کند و باید به طور مستقیم در بودجه به آن پرداخت به نظر می‌رسد با کاهش عجیب بودجه نوسازی مدارس، دولت در این رابطه چشم به خیران دوخته‌ است اما خیران به تنهایی نمی توانند پاسخگوی نیازهای آموزش و پرورش باشند باید توجه داشت که بودجه عمرانی در آموزش‌وپرورش اشتغالزاست و ساخت یک مدرسه بسیاری از بخش‌های تولیدی داخل را درگیر می‌کند.

سحرخیز در ادامه با اشاره به بودجه فعالیت‌های پرورشی گفت: حاشیه‌های آموزش‌وپرورش مهمتر از متن است و نباید فقط به بحث حقوق معلمان و دروسی مانند فیزیک و ریاضی پرداخت بلکه نقش اردو و فعالیت‌های پرورشی در تربیت دانش‌آموزان بسیار مهم است.

* آموزش‌وپرورش ضعیف‌تر می‌شود

وی با تاکید براینکه سهم آموزش‌وپرورش از بودجه عمومی دولت بسیار کاهش یافته و به ۸ تا ۹ درصد رسیده این در حالی است که در گذشته این رقم نزدیک ۱۶ درصد بود، خاطرنشان کرد:‌ آموزش‌وپرورش روز به روز ضعیفتر و لاغرتر می‌شود و  ارزش واقعی بودجه آموزش‌وپرورش رو به کاهش است سال ۹۶ با بودجه ۳۰ هزار میلیاردی سهم آموزش‌وپرورش از کل بودجه ۹ درصد بود که برای سال ۹۷ به حدود ۹ درصد نزدیم می‌شود.

* سرانجام رتبه‌بندی معلمان

معاون سابق وزارت آموزش‌وپرورش با اشاره به رتبه‌بندی معلمان گفت:‌ یکبار رتبه بندی بدلی را ارائه کردند و افزایش حقوق مسلم معلمان را رتبه‌بندی نامگذاری کردند در حالیکه رتبه‌بندی دو هدف بالابردن توانمندی‌های علمی، ارتقای انگیزه شغلی و اصلاح نظام حقوق و دستمزد براساس شایستگی‌ها را مدنظر دارد، بدین منظور باید گروه‌ها و انجمن های علمی در آموزش‌وپرورش شکل بگیرد و با پایش معلمان برای ارتقای آنها، معیار مشخص کنند و متناسب با به روز شدن معلمان، حقوق آنها افزایش یابد.

سحرخیز ادامه داد:‌ اجرای رتبه بندی مستلزم مهندسی نیروی انسانی است و سیستم استخدام باید اصلاح شود، اینکه مجلس می‌گوید حق‌التدریسی‌ها و آموزشیاران نهضت سوادآموزی را استخدام کنند باعث می‌شود، معلمان زن به صورت مازاد به آموزش‌وپرورش تحمیل شوند و مشکلات دیگری را در توزیع نیروی انسانی ایجاد و راه را برای اجرا بهتر رتبه‌بندی مسدود می‌کند.

وی تاکید کرد: منابع لازم را باید برای اجرای رتبه‌بندی پیش بینی کرد و با این منابع قطره چکانی چگونه میتوان انتظار رتبه‌بندی معلمان را با هدف رشد علمی و تحول در آموزش‌وپرورش داشت؟مدرسه خوب نیازمند معلم با انگیزه و خلاق است و وقتی معلم حوصله و انگیزه ندارد دیگر نمی‌توان به تحول در آموزش‌وپرورش امیدوار بود.