زنگ اول هر روز درس اقتصاد مقاومتی دارند. قرار است بعد از فارغ التحصیلی به جای دغدغه پیدا کردن شغل، به فکر اشتغال زایی باشند و برای عده ای دیگر هم کارآفرینی کنند. اینجا بر خلاف همه مدرسه ها، دانش آموزانش پشت میز نشین نیستند و در همان دوران تحصیل هم با عملکردی تولید محور، مدرسه را به یک بنگاه اقتصادی پر درآمد بدل کرده اند.

راه و رسم درس خواندن دانش آموزان هنرستان کشاورزی شهید نصیری سنندج با بقیه مدارس و هنرستان ها فرق دارد. آنها جز بهترین ها هستند و دلیلش هم تفکری است که با آن رشد می کنند و قرار است پس از فارغ التحصیلی وارد بازار کار شوند.اولین چیزی که هنگام ورود به هنرستان توجهم را جلب می کند، دیدن دانش آموزانی است که لباس کار پوشیده اند و بیل بر دوش به سمت گلخانه در دست ساخت هنرستان می روند. عده ای دیگر سالن مرغداری را شستشو می دهند و فضا را برای ورود جوجه های جدید آماده می کنند.

پیش از هر کاری به سراغ مدیر جوان هنرستان می رویم. امین کریمی نژاد مدیر ۳۷ساله ای است که در طول ۴سال گذشته تنها هنرستان کشاورزی شهر سنندج را دگرگون کرده و با دعوت از معلمانی تحصیل کرده و ایجاد کارگاه های زنده و پویا، فضا را به  گونه ای تغییر داده که کلاس های هنرستان برخلاف سال های قبل نه تنها خالی نمی ماند، بلکه از اواسط مرداد ماه دیگر جای خالی برای ثبت نام دانش آموز جدید وجود ندارد.

اینجا معلم ها فقط کارشناسی ارشد و دکترا دارند

شروع گپی دوستانه با کریمی نژاد، وادارمان می کند از اتاق مدیریت بیرون بزنیم و یک به یک به سراغ کارگاه های  آموزشی برویم. هنرستان شهید نصیری ۲۰۰نفر دانش آموز دارد که از این تعداد ۱۳۰نفرشان در پایه دهم مشغول به تحصیلند و مابقی در پایه یازدهم درس می خوانند. عده ای از دانش آموزان به کلاس های درس می روند و بخشی هم راهی کارگاه های آموزشی می شوند. کریمی نژاد پیش از هر کاری از کادر آموزشی مجربی می گوید که توانسته در طول این چهار سال به دور هم جمع کند و در سطح استان کردستان و حتی کشور حرف اول را بزند. تمامی کادر آموزشی هنرستان شهید نصیری از سطح تحصیلات کارشناسی ارشد به بالا برخوردارند و چهار نفری هم در این مدرسه با مدرک دکترا مشغول به آموزش هستند.

او از روزهای اول شروع به کارش در این هنرستان می گوید. در آن سال بخشی از میزهای هنرستان خالی بود و کمتر دانش آموزی تمایل داشت تا برای ادامه تحصیل راهی هنرستان کشاورزی شود. اکثر دانش آموزان یا رشته های نظری را انتخاب می کردند و یا برای تحصیل در هنرستان ترجیح می دادند هنرستان های فنی را انتخاب کنند. اما حالا آوازه هنرستان کشاورزی شهید نصیری به شکلی در سنندج و استان کردستان پیچیده است که تمامی ظرفیت مدرسه همان اوایل تابستان پر می شود و بیش از ۴۰دانش آموز هم از روستاهای اطراف به صورت شبانه روزی در مدرسه می مانند و درس می خوانند.

۲۴۰هزار تومان سرانه برای تامین هزینه های ۲۰میلیون تومانی

کریمی نژاد  البته از نحوه حمایت آموزش و پرورش از هنرستانش کمی گلایه مند است. او در سال تحصیلی  گذشته تنها ۲۴۰هزار تومان سرانه آموزشی دریافت کرده و با گذاشتن ۲۰۰هزار تومان دیگر روی آن توانسته برای هنرستانش ماژیک وایت برد خریداری کند. حالا بماند که یک مدیر مدرسه چگونه باید یک مدرسه ۲۰۰دانش آموزی را برای یکسال اداره کند و حتی هزینه اسکان خورد و خوراک ۴۰نفر از آنها را نیز تقبل کند. این هنرستان در سال حداقل بیست میلیون تومان هزینه دارد که تمام آن باید توسط خودمان تامین شود و تنها راهش هم تولید محصول و فروش آن در بازار است.

در این هنرستان قدیمی هم رشته های مرتبط با فنی و حرفه ای تدریس می شود و هم دانش آموزان کارو دانش می توانند در آن مشغول به تحصیل شوند. با دیدن دانش آموزانی که لباس کار پوشیده اند و بیل بر دوش در حال رفتن به سر کلاس هستند این سوال در ذهنم ایجاد می شود که راستی در یک هنرستان کشاورزی چه درس ها و رشته هایی به دانش آموزان تدریس می شود ؟!

مدیر جوان برای تمامی سوالاتم جوابی دارد و در این باره می گوید: ما رشته های مختلفی داریم، از امور زراعی و باغی گرفته تا رشته امور دام و ماشین ها کشاورزی. در این هنرستان رشته های مرتبط با کار و دانش هم تدریس می شود؛ رشته هایی مثل مرغداری صنعتی، کشت گیاهان دارویی و زعفران؛ حتی تعمیر موتورهای سبک کشاورزی و موتورسیکلت را هم به عنوان رشته ای مشترک بین جهاد کشاورزی و فنی حرفه ای گنجانده ایم و دانش آموزان هم استقبال خوبی از این رشته ها کرده اند.

کارگاه آموزشی مرغداری سالیانه ۳تن تولید دارد

همراه با هم به سالن پرورش مرغ می رویم. مرغ ها به تازگی کشتار شده اند و دانش آموزان در حال تمیز کردن سالن برای جوجه ریزی جدید هستند. کمی آنطرف تر کارگاه پرورش قارچ است. کارگاهی که برای مدرسه درآمد زایی هم می کند و محصولاتش در پایان برای فروش بین دانش آموزان و معلمان توزیع می شود. کریمی نژاد میزان تولید سالیانه مرغداری صنعتی هنرستان را سه تن اعلام می کند و می گوید: مرغ هایی که در این مرغداری تولید می کنیم بدون آنتی بیوتیک و هورمون رشد می کنند و به همین دلیل تنها چندساعت بعد از کشتار تمامی آنها توسط دانش آموزان، معلم ها و کادر دیگر مدارس سنندج خریداری می شود.

یکی از معلم ها که مسئولیت کارگاه قارچ را بر عهده دارد به نکته جالبی اشاره می کند. اینکه دانش آموزان ما بعد از فارغ التحصیلی نه تنها مشکلی برای پیدا کردن شغل ندارند بلکه برای  اعضای خانواده و دوستان و آشنایان خود نیز شغل ایجاد می کنند. او یکی از دانش آموزان را که سال گذشته دیپلم خود را گرفته و با ایجاد کارگاه پرورش شغل برای برادرش که با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد بیکار بوده است نیز شغل ایجاد کرده مثال می زند و می گوید: اکثر دانش آموزانی که از این هنرستان فارغ التحصیل می شوند به دلیل سطح علمی بالا و تجربه عملی که کسب کرده اند به سرعت وارد بازار کار می شوند و بیشترشان خود به عنوان تولید کننده کار می کنند.

دانش آموزانی که بیکار نمی مانند

با یکی از دانش آموزان سال یازدهم که صحبت می کنم حرف های جالبی برای گفتن دارد. نامش سیامند است و چند ماهی می شود که کارگاهی کوچک برای پرورش بلدرچین در خانه به راه انداخته است. نزدیک به شش میلیون تومان هزینه کرده و الان بلدرچین هایش به تخم گذاری رسیده اند. می گوید هنوز مشخص نشده درآمدم از این کار چقدر است اما همینکه می بینم درسی که خوانده ام به دردم می خورد و می توانم با آن کار و کنم و هزینه هایم را در آورم خودش جای خوشحالی است.

سیامند می گوید یکی از همکلاسی هایم هم یک اتاق کوچک در خانه شان را به پرورش قارچ اختصاص داده و با پدر و مادرش قارچ تولید می کنند. اول می خواستند ببیند از عهده کار بر می آیند یا نه، اما الان می خواهد کار را گسترش دهد و برای خودش تولیدی بزند. آنهم در سنندج که خیلی از جوان ها از بیکاری گلایه دارند.

یک به یک به کارگاه ها سر می زنیم. گلخانه تولید توت فرنگی، خیار و گارگاه تعمیر ماشین آلات سبک کشاورزی. کریمی نژاد حرف جالبی می زند و می گوید: دانش آموزان ما می دانند که تمام مخارج این مدرسه باید از محل فروش محصولاتی که تولید می کنیم تامین شود. به همین دلیل از همین ابتدای راه با اقتصاد مقاومتی انس می گیرند و آن را به خوبی درک می کنند.این بچه ها پس از پایان تحصیلاتشان دیگر سربار جامعه و خانواده هایشان نیستند و نه تنها خرج و مخارج خودشان را تامین می کنند بلکه کمک حالی می شوند برای جامعه و خانواده هایشان.

شاید لازم بود تا همپای ما، وزرا و وکلای مردم هم در این مدرسه قدم می گذاشتند و می دیدند که اگر هر گوشه از کشور، چنین مدرسه و کارگاهی برپا شود، نه نیازی به واردات خواهد بود و نه نیازی به غصه خوردن برای اشتغال … صدای خنده دانش آموزان و معلمان از نتیجه یادگرفتن درس های ملموس اتکا به خود، جای ورود به هر کتاب درس و کارتابل مدیریتی را دارد…