مسئله فضای مجازی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مقام معظم رهبری است. دغدغه‌ای که سال‌ها پیش مطرح شد و ایشان عنوان کردند که: «اگر من امروز رهبر انقلاب نبودم، رئیس فضای مجازی کشور می‌شدم».

خردادماه امسال بود که رهبر انقلاب با انتقاد از کوتاهی‌ها در زمینه ایجاد شبکه ملی اطلاعات عنوان کردند: «شماری از کشورها با ایجاد شبکه ملی اطلاعات، ضمن رعایت خطوط قرمز خود و کنترل صحیح فضای مجازی از اینترنت برای تأمین منافعشان بهره گرفته اند. باید همه مردم بتوانند از منافع فضای مجازی استفاده کنند و در زمینه هایی که به ضرر کشور، افکار عمومی و به ویژه جوانان نیست، سرعت اینترنت افزایش یابد و هر کار لازم دیگر نیز انجام شود.»

اوخار سال ۸۴ بر اساس تصمیم هیئت دولت مقرر شد شبکه ملی اینترنت طی سه سال به بهره برداری برسد. برنامه های عملیاتی راه اندازی و بهره برداری اینترنت ملی در سال های ۸۶ تا ۸۸ در هیئت وزیران تصویب شد و در مرداد ۹۴ معاون وزیر ارتباطات اعلام کرد شبه ملی ارتباطات آمده بهره برداری است؛ ۱۷ اسفند سال گذشته وزیر ارتباطات و فناوری مدعی شد که  شبکه ملی اطلاعات در سال ۱۳۹۵ ب بهره برداری می رسد؛ اما تاکنون خبری از این بهره برداری نیست!!.

ابهام در تعاریف شبکه ملی اطلاعات

یاسر سلیمانی، کارشناس فضای مجازی در گفت‌وگو با صبح توس، با بیان اینکه در تعاریف شبکه ملی اطلاعات ابهام وجود دارد، اظهار کرد: متاسفانه ذهنیت افراد این است که چنانچه اینترنت ملی باشد دیگر به شبکه جهانی اینترنت دسترسی نداریم و هر اطلاعاتی که لازم باشد در شبکه داخلی قرار می‌گیرد و ما تنها با سرعت بالا به این اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنیم در صورتیکه اینترنت ملی به این معنا نیست که ما دیگر به اینترنت جهانی دسترسی نداشته باشیم.

وی تصریح کرد: رویکردها به سمت حمایت و استفاده از شبکه ملی اطلاعات است بدین معنا که این شبکه سیستم حمایتی باشد از سایت‌هایی که در بستر سرورهای داخل ایران خدمات می‌دهند تا بتواند دسترسی به این ابزارها را سریعتر کند.

کارشناس فضای مجازی با بیان اینکه دسترسی ما به اینترنت اصلی و اینترنتی که در حال حاضر از آن استفاده می‌کنیم قطع نمی شود، افزود: اصل شبکه ملی اطلاعات همین است که ما از سایت‌هایی که در داخل کشور خدمات می‌دهند حمایت کنیم تا دسترسی به این سایت‌ها برای ایرانیان سریعتر باشد.

سلیمانی با بیان اینکه برخی مکان‌ها همچون دانشگاه‌ها و مدارس دولتی و سازمان‌ها نیازی به اینترت جهانی ندارند، بیان کرد: ارتباط این‌ نهادها با یکدیگر در بستر اینترنت ملی قرار می‌گیرد و دسترسی کاربران ایرانی به پهنای باند افزایش پیدا می‌کند.

کارشناس فضای مجازی با اشاره به اینکه مردم نشان دادند که چنانچه بستر اینترنت، مناسب و قابلیت بالا باشد حاضرند از آن استفاده کنند، عنوان کرد: امروز همه مردم از خدمات اینترنت استفاده کرده و کسب درآمد و اشتغال زایی دارند؛ اما در این میان در سراسر جهان افرادی هستند که از اینترنت سوء استفاده می‌کنند، بنابراین برای گسترش اینترنت قطعا اگر زیرساخت فرهنگی درست باشد زمینه سوء استفاده کمتر می‌شود.

وی با این پیشنهاد که بهتر است اینترنت رایگان شود و هزینه اینترنت از کسانی گرفته شود که در این بستر سرویس می‌دهند، تصریح کرد: به عنوان مثال هزینه اینترنت برای من که از تاکسی استفاده می‌کنم رایگان باشد و در عوض تاکسی‌ها که بخشی از درآمد خود را مرهون اینترنت می‌شوند(به دلیل جذب مشتری) به آن شرکت‌هایی که خدمات ارائه کرده، پرداخت کنند.

اینترنت ملی به نفع همه

سلیمانی راه‌اندازی اینترنت ملی را به نفع کشور دانست و بیان کرد: تنها نقطه ضعفی که در عرصه اینترنت ملی وجود دارد این است که مفهوم آن به صورت واضح به مردم ارائه نشده است.

کارشناس فضای مجازی با اشاره به نقش اینترنت ملی در جرائمی که پلیس فتا بررسی می‌کند، اظهار کرد: به طور قطع هر چه این شبکه تحت نظارت مستقیم بیشتری باشد پلیس از طریق ردگیری‌هایی که انجام می‌دهد راحت‌تر می‌تواند به مجرمان دسترسی داشته باشد و سرعت مقابله با جرائم بیشتر می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در دانشگاه‌ها نیز زمانیکه شبکه بسته تشکیل می‌شود نفوذ سخت‌تر از زمانی است که شبکه عمومی باشد و اگر حمله‌ای صورت گیرد سریعتر می‌شود با آن مبارزه کرد.

ترس از اینترنت ملی!

سلیمانی با اشاره به اینکه متاسفانه مردم ترجیح می‌دهند اطلاعاتشان در سرورهای خارجی ذخیره شود؛ اما در سرورهای ایرانی نباشد، تصریح کرد: ترسی در مردم ایجاد شده و آنان حاضرند از تلگرام که سرورش در خارج از کشور است استفاده کنند؛ اما از سرور ایرانی استفاده نکنند.

این کارشناس فضای مجازی با بیان اینکه چرا مردم اعتماد نمی‌کنند و حاضرند اطلاعات خود را به سرورهای خارجی بدهند، افزود: مردم با خود می‌گویند چنانچه ما کار خلافی انجام دهیم از خارج به سراغ ما نمی‌آیند؛ اما در داخل بلافاصله سراغمان می‌آیند، بنابراین می‌توان گفت: بخش عظیمی از این ماجرا به زیرساخت فرهنگی بر می‌گردد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: یکی از اهداف شبکه ملی اطلاعات این است که یک بازار رقابتی ایجاد کند تا سرویس دهنده‌ها بیشتر باشند و در این بستر بتوانند سرویس‌های بهتری ارائه کنند، بنابراین چنانچه بخواهیم این بستر را رقابتی کنیم باید بخش خصوصی هم وارد شود.

دسترسی به شبکه جهانی اینترنت قطع نمی‌شود

در همین رابطه رئیس پلیس فتای خراسان رضوی در گفت‌وگو با صبح توس، با تاکید بر اینکه «شبکه ملی اطلاعات»، امنیت کاربران ایرانی را افزایش می‌دهد، اظهار کرد: این طرح در صورت اجرای کامل و صحیح نه تنها دسترسی به شبکه جهانی اینترنت را قطع نمی‌کند، بلکه حتی امنیت کاربران و سایت‌های ایرانی را به طرز چشمگیری افزایش داده و حتی موجب دسترسی کاربران اینترنتی به اینترنت ارزان‌تر و سریعتر خواهد شد.

وی با بیان اینکه شبکه اینترنت از تعداد زیادی سرور تشکیل شده که اطلاعات موجود در فضای نت را در خود ذخیره کرده‌ است، گفت: این سرورها از طریق کابل‌هایی به یکدیگر و به کاربران سراسر دنیا متصل شده و اطلاعات را در اختیار آنها می‌گذارند.

اینترنت ملی؛ اینترنتی امن، ارزان و باسرعت

رئیس پلیس فتای خراسان رضوی افزود: بدین ترتیب از طریق ایجاد سرورهایی در نقاط مختلف ایران و بارگذاری اطلاعات درآنها هم ترافیک داخلی اینترنت حفظ و هم دسترسی به اینترنت امن، ارزان و باسرعت برای مردم ممکن می‌شود.

جهانشیری تاکید کرد: وجود شبکه ملی اطلاعات موجب می‌‌شود از انتقال ترافیک‌های اضافی جلوگیری شده و امکان استفاده‌های بهتراز نشانی‌های اینترنتی یا آی پی هم به وجود آید.

اینترنت ملی سد راه کلاهبردان می‌شود

وی ادامه داد: در نهایت با اینترنت ملی علاوه بر صرفه جویی اقتصادی راه نفوذ برخی کلاهبرداران اینترنتی که با فروش اعتبار بازی‌های آنلاین قصد سوء استفاده از سایر کاربران را دارند بسته خواهد شد.

حجت الاسلام نصرالله پژمانفر، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با صبح توس، با اشاره به معایب اینترنت فعلی، تصریح کرد: اینترنتی که امروز به کاربران ارائه می‌شود اینترنت بی‌کیفیت، گران و ناامن است.

آسیب‌های پنهان در راه است!

وی دلیل این مشکلات را عدم راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات عنوان کرد و افزود: عدم راه اندازی اینترنت ملی آسیب‌های ریز و درشت بسیاری را به جامعه ما وارد می‌کند که بخشی از این آسیب‌ها بر ما وارد شده و بخش دیگر هنوز پنهان است.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: آسیب‌ها و فرصت‌های از دست رفته همچون کوه یخی است که ما بخش ناچیزی از آن را در سطح جامعه مشاهده می‌کنیم؛ اما این معضلات به صورت پنهانی مسیر خود را طی می‌کند.

حجت‌الاسلام پژمانفر گره کار برای راه‌اندازی اینترنت ملی را بر سر اراده‌ها عنوان کرد و گفت: متاسفانه اراده ما ضعیف است و گرنه موضوع مشکلات و آسیب‌های اینترنت فعلی موضوعی نیست که بشود بسیار عادی از کنار آن بگذریم و بگوییم امکان پذیر نیست.

راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات شدنی است/ اراده‌ها ضعیف است

وی تاکید کرد: اتفاقا راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات شدنی است و ما می‌توانیم آن را انجام دهیم به شرط اینکه اراده‌ای جدی داشته باشیم.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به مسئله فیلترینگ اشاره کرد و بیان داشت: فیلترینگ در تمام دنیا پذیرفته شده است؛ اما ما نمی‌توانیم همه مسائل را بر اساس فیلترینگ جلو ببریم ضمن اینکه در دنیای امروز فیلترینگ دیگر معنا ندارد چون هیچ چیزی در فضای مجازی نیست که بتوانیم به راحتی جلوی آن را بگیریم.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در پایان یادآور شد: برخی عنوان می‌کنند فیلترینگ هوشمند درست می‌کنیم؛ این از آن حرفای نگفتنی است که سالیان سال است که نسبت به آن طرح موضوع کردند؛ اما تاکنون هیچ نتیجه‌ای نداشته است.

لازم به ذکر است حجت الاسلام پژمانفر چندی پیش در مصاحبه با خبرنگار صدا و سیمای مرکز خراسان رضوی اعلام کرده بود: یکی از دلایل محقق نشدن اینترنت ملی منافع اقتصادی وزارت ارتباطات از فروش اینترنت بین المللی است و این وزارت به دلیل سود چند هزار میلیارد تومانی که بانت فروش اینترنت خارجی به دست می‌آورد حقوق مردم را در داشتن اینترنتی با کیفیت و ارزان نادید می‌گیرد.