دلیریوم یا روان‌آشفتگی، اختلال کلی اعمال شناختی و عدم هوشیاری است. دلیریوم حاد از چند ساعت تا چند روز بطول می انجامد و وقتی عوامل سببی حذف شوند با بهبود سریع همراه است. اختلال در جهت‌یابی، عدم آگاهی نسبت به زمان و مکان، توهم، هذیان، خشم و عصبانیت، اضطراب از ویژگی‌های این اختلال است.

«شامیک باتاچاریا»، سرپرست تیم تحقیق از دانشکده پزشکی هاروارد، در این باره می گوید: «تحقیق ما بر روی بیمارانی انجام شده بود که به خاطر ابتلا به روان آشفتگی به دلایل نامعلوم در بیمارستان درمان شده بودند، اما در ادامه مشخص شد که علت این اختلال مغزی در آنها مصرف آنتی بیوتیک بوده است.»

در این مطالعه ۳۹۱ مورد گزارش شده در مورد بیمارانی که دچار دلیریوم پیشرفته یا سایر مشکلات مغزی بعد از دریافت آنتی بیوتیک شده بودند، به مدت ۷ دهه مورد بررسی قرار گرفتند. انواع آنتی بیوتیک مصرفی در مورد این بیماران شامل ۵۴ نوع متفاوت نظیر پنی سیلین و سیپروفلاکسین بود.

تیم تحقیق در این زمینه سه نوع اختلال مغزی دلیریوم مرتبط با آنتی بیوتیک را شناسایی نمودند. نوع اول و نگران کننده ترین مورد مربوط به مصرف آنتی بیوتیک های گروه سفالوسپورین بود که می تواند منجر به بروز صرع شود.

نوع دوم دارای علائم پسیکوز یا جنون بود که با پنی سیلین و سولفونامیدها مرتبط بود. شروع علائم در این دو نوع اول به سرعت در طول چند روز اول رخ می دهد و بلافاصله با قطع مصرف آنتی بیوتیک متوقف می شود.

نوع سوم علائم به تدریج بروز می کنند و به جای چند روز، چند هفته به طول می انجامد. علائم نوع سوم شامل عملکرد غیرعادی مغز و هماهنگی ناقص عضلات است که بعد از قطع مصرف آنتی بیوتیک مدتها طول می کشد تا از بین روند. این نوع دلیریوم با مصرف مترونیدازول روی می دهد.