اواخر مردادماه خبری در رسانه‌های بین المللی منتشر شد مبنی بر اینکه شرکت فرانسوی توتال بخش نفت و گاز شرکت مرسک را به ارزش ۷٫۴۵ میلیارد دلار خرید و اعلام کرد درآمدها و جریان درآمدی خود و چشم‌انداز سود سهامش را تقویت خواهد کرد.

در واقع شرکت دانمارکی مرسک، بخش نفت خود را به توتال فروخت تا بر دیگر فعالیت‌های خود نظیر تجارت کشتیرانیش تمرکز داشته باشد.

این خبر از آن جهت برای ایران مهم و حائز اهمیت بود که پیش‌تر قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی را با کنسرسیومی به رهبری توتال فرانسه به امضا رسانده بود و قصد داشت قرارداد توسعه لایه نفتی پارس جنوبی را با شرکت مرسک دانمارک که نتوانسته بود در مناقصه توسعه لایه نفتی پارس جنوبی قطر برنده شود به امضا برساند.

شرکت مرسک دانمارک پیش از واگذاری بخش نفت و گاز خود به توتال فرانسه مطالعات جامعی را روی مخزن لایه نفتی پارس جنوبی در قسمت ایرانی انجام داده بود.

غلامرضا منوچهری معاون مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران در خصوص آخرین وضعیت مذاکره با شرکت مرسک دانمارک برای توسعه لایه نفتی پارس جنوبی به خبرنگار خبرگزاری فارس گفته بود این شرکت ۲۰ سال در آن سوی مرزهای ایران و در کشور قطر در همین لایه نفتی فعالیت می‌کرد،اما در مناقصه جدیدی که در قطر برگزار شد شرکت مرسک ناباورانه بازنده و شرکت توتال برنده این مناقصه شد، بر این اساس این شرکت با تجربه بسیار بالا در لایه نفتی از قطر جدا شد و هم اکنون فعالیتی در این لایه در آن سوی مرز ندارد، به همین دلیل این موضوع موجب شد که انگیزه بسیار بالایی داشته باشند تا بتواند در سمت ایرانی لایه نفتی پارس جنوبی فعالیت کند.

اما ظاهرا با خرید بخش نفت و گاز این شرکت دانمارکی توسط توتال فرانسه عملا کار توسعه لایه نفتی پارس جنوبی در سمت ایران نیز به شرکت توتال فرانسه واگذار خواهد شد و شرکت توتال فرانسه یکه تازه پروژه‌های نفتی و گازی در پارس جنوبی خواهد شد.

چراغ سبز زنگنه به شرکت های جایگزین مرسک در لایه نفتی

بیژن زنگنه وزیر نفت ایران اخیرا با ابرازنگرانی از این موضوع درباره مذاکرات مربوط به طرح توسعه لایه‌های نفتی میدان مشترک پارس جنوبی می گوید مذاکرات در این باره ادامه دارد، اما خرید سهام بخش نفتی شرکت دانمارکی مرسک از سوی توتال فرانسه تا حدی ما را نگران کرده است زیرا در این شرایط این شرکت فرانسوی مجری طرح (اپراتور) سمت قطری لایه نفتی پارس جنوبی هم خواهد بود و این موضوع نگران کننده است.

وی در پاسخ به این پرسش که جایگزین مرسک در طرح توسعه لایه‌های نفتی پارس جنوبی چه شرکتی خواهد بود،تصریح می کند ما گفته‌ایم از تعدادی شرکت‌ها مانند شرکت دولتی نفت برزیل (پتروبراس)، انی ایتالیا، شرکت انگلیسی-هلندی شل و پتروناس مالزی برای مذاکره در این باره دعوت کنند، با این حال می‌توان گفت مرسک در این زمینه تجربه خوبی داشت.

جزئیاتی از لایه نفتی پارس جنوبی

غلامرضا منوچهری در مصاحبه اخیر خود  با اشاره به آخرین جزئیات توسعه لایه نفتی پارس جنوبی گفته بود  این میدان در دو طرف شباهت بسیار زیادی به هم دارد، در گذشته تصور ما این بود که لایه نفتی در سمت ایران گستره محدودی دارد در صورتی که پس از مطالعات اولیه مشخص شد حدود ۶ لایه مخزنی و با یک گستره وسیع جغرافیایی در سمت ایران است که ما فکرش را نمی‌کردیم و تصور ما فقط تولید حداکثر روزانه ۳۰ هزار بشکه نفت از این لایه نفتی بود.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه بر اساس تصوراتی که داشتیم تولید را آغاز کردیم اظهار می کند: در حال حاضر روزانه با نوساناتی تولید نفت از این لایه ۲۵ هزار بشکه است که با توجه به سنگینی نفت با درجه API 19 و API20 موجب شده است که سرعت افت آن بسیار بالا رود و باید با تزریق آب و اقداماتی که انجام می‌دهیم مانع از افت تولید شویم.

*برآورد تولید ۱۴۰ هزار بشکه در روز از لایه نفتی

معاون مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران با تأکید بر اینکه مطالعاتی که شرکت مرسک انجام داد، مطالعات جامعی بود و در کمیته مشاورین عالی که بیش از ۲۰ مشاور عالی در آن حضور دارند، مورد تأیید قرار گرفت، اظهار می کند: شرکت مرسک پیشنهاد داد توسعه لایه نفتی پارس جنوبی در سه فاز صورت گیرد که یک فاز در واقع حفر چاه‌های تزریق آب و حفظ همین میزان تولید و رساندن آن به حدود روزانه ۳۰ هزار بشکه است و فاز بعد حفر چاه‌های جدید است، بعد از دو سال حفر تعداد زیادی چاه در دستور کار قرار می‌گیرد و چون گستره میدان (لایه نفتی) بسیار زیاد است و تقریباً همه فازهای گازی را در بر می‌گیرد، بنابر این آنها اعلام کردند می‌توانند بعد از یک دوره تولید نفت را از این میدان به ۱۲۰ هزار بشکه و بعد به ۱۴۰ هزار بشکه در روز برسانند.

*کشف افق‌های جدید در لایه نفتی

به گفته این مقام مسئول شرکت مرسک گفته است افق‌های دیگری را که در این لایه وجود دارد باید مورد اکتشاف و توسعه قرار دهد، بنابر این لایه نفتی قراردادی است که بخشی از آن توسعه و بخشی از آن اکتشاف و توسعه است.

معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ادامه می دهد: تصور کارشناسان این است که شرکت مرسک بهترین گزینه است و می‌تواند گزینه مناسبی با توجه به یافته‌های این شرکت از لایه نفتی در سمت قطر باشد، البته این قراردادها محرمانه است و آنها نمی‌توانند اطلاعات را منتقل کنند ولی بالاخره خودشان از این تجربه نهایت استفاده را خواهند کرد.

*مرسک معتقد است قرارداد باید ۴۰ ساله باشد

وی تصریح کرد: نوع مدل جدید قراردادی نیز خوشبختانه به گونه‌ای است که با عمر مخزن و تولید مرحله‌ای تطابق دارد و در واقع تولید تجمعی برای ما بسیار حائز اهمیت است، ما با مشورت وزارت نفت و دولت تصمیم‌گیری می‌کنیم که این کار به صورت ترک مناقصه باشد؛ البته تصریح می‌کنم هنوز در این زمینه تصمیمی گرفته نشده است.

منوچهری در پاسخ به پرسشی درباره طول دوره پلاتو ارائه شده از سوی شرکت مرسک برای تولید از لایه نفتی، می گوید: مرسک اعتقاد دارد این قرارداد باید ۴۰ ساله باشد اما قانون به ما این اجازه را نمی‌دهد و ما بیش از ۲۰ سال نمی‌توانیم با آنها قرارداد منعقد کنیم و در طول این مدت باید تولید نفت از این لایه نفتی بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ هزار بشکه در روز باشد.

*شیوه بهره‌برداری از لایه نفتی به کلی تغییر می‌کند

وی با تأکید بر اینکه لایه نفتی یک نفت بسیار گران و سنگین است و هزینه تولید و بهره‌برداری آن بسیار بالاست، ادامه می دهد: بر این اساس تکنولوژی بسیار بالایی نیاز است که هم چاه‌های افقی و هم چاه‌های هوشمند در این لایه حفر شود که یک کار فوق‌العاده تخصصی است.

معاون مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه سالانه حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد تولید این میدان افت خواهد کرد، خاطرنشان می کند: بر این اساس باید مراقبت‌های جدی صورت گیرد تا جلوی سرعت افت این میدان گرفته شود، باید حجم زیادی آب به این میدان تزریق شود و تأسیسات زیادی لازم است که جلوی افت فشار گرفته شود.

وی در پایان تصریح می کند: مسائل زیست‌محیطی نیز وجود دارد که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت که بر اساس طراحی جدید، فرآورش روی سکوی ثابت صورت می‌گیرد و نفت بر روی FSO ذخیره شده و دیگر نیازی به استفاده از کشتی‌های فرآورشی FPSO نیست.

زنگنه درباره مذاکرات مربوط به طرح توسعه لایه‌های نفتی میدان مشترک پارس جنوبی گفت: مذاکرات در این باره ادامه دارد، اما خرید سهام بخش نفتی شرکت دانمارکی مرسک ازسوی توتال فرانسه تا حدی ما را نگران کرده است زیرا در این شرایط این شرکت فرانسوی مجری طرح (اپراتور) سمت قطری لایه نفتی پارس جنوبی هم خواهد بود و این موضوع نگران کننده است.