“اینترنت از امروز ارزان می‌شود”، این جمله کوتاه و امیدوارکننده تیتر اول بسیاری از رسانه های خبری در روز اول مرداد ماه سال جاری بود، وعده ای که از ماه‌ها پیش مسئولان قولش را به مردم دادند و تاریخ اجرای نهایی این برنامه مهم را با توجه به ضریب نفوذ اینترنت در ایران نیز مشخص کردند، وعده ای که تنها در قالب یک تیتر قاب رسانه ها شد و امروز با گذشت حدود هشت ماه هنوز اتفاق محسوسی رخ نداده و پای گله مردم را به رسانه ها باز کرده است.

چندی بعد از وعده محقق نشده، زمزمه های راه اندازی فاز اول طرحی در پوشش شبکه ملی اطلاعات مطرح و بالاخره نخستین فاز در شهریور ماه به بهره برداری رسید، طرحی که بسیاری از مسئولان و کارشناسان را برای نام گذاری پیشانی طرح به واکنش وا داشت.

وعده مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در اجرای طرحی با کاور شبکه ملی نیز کاهش تعرفه ها بود که باز هم محقق نشد و دولت برای کاهش تعرفه ها که از خواسته های اصلی مردم و البته وعده اش به کاربران اینترنت بود طرح تفکیک ترافیک داخلی از بین الملل را مطرح کرد، طرحی که زیرساخت اصلی آن شبکه ملی اطلاعات است و ۳۰ دی ماه آخرین فرصت اپراتورها برای تفکیک ترافیک داخلی و خارجی اینترنت بود اما باز هم این تفکیک و کاهش هزینه برای مردم محسوس نبود.

هنوز به ما چیزی ابلاغ نشده!

گله مندی مردم از تعرفه های اینترنت و وعده های به سرانجام نرسیده به گوش خبرنگاران می رسد، آنها از عدم کاهش تعرفه ها و قول های اجرایی نشده مسئولان در این حوزه ابراز نارضایتی می کنند، آقای سلیمی از تهران با پیگیری های متعدد از باشگاه خبرنگاران جوان خواست تا به این موضوع بپردازد، وی در گفتگویی که با باشگاه خبرنگاران جوان داشت گفت: بیش از سه سال است از اینترنت ADSL مخابرات استفاده می کند و از زمانی که مسئولان وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات وعده داده اند در انتظار کاهش تعرفه است اما تا کنون در هزینه های خود این امر را مشاهده نکرده است.

وی ادامه داد: با وجود اینکه قرار بود از مرداد ماه امسال این کار عملیاتی شود با مراجعه به مخابرات با جمله “هنوز به ما چیزی ابلاغ نشده” مواجه شدم، آنها پاسخ درستی به بنده نداده و تنها به جمله یاد شده اکتفا کردند.

این شهروند که از سرعت اینترنت نیز ابزار نارضایتی می کند و می گوید مبلغی قابل توجه هم همراه قبض تلفن ثابت برای این مقوله پرداخت می کند، گفت: وزیر ارتباطات اعلام کرد مردم اگر در خصوص تعرفه های اینترنت مشکلی دارند با سامانه ۱۹۵ تماس بگیرند، متاسفانه بنده در تماس با این سامانه نیز با جمله “هنوز چیزی به ما ابلاغ نشده!” مواجه شدم.

سلیمی در پایان به باشگاه خبرنگاران گفت: چرا مسئولان به وعده های خود عمل نمی کنند و از مسائلی که اجرایی نشده با صراحت از اجرای آن سخن می گویند و مردم را در سردرگمی قرار می دهند؟ ما از رسانه ها انتظار پیگیری داریم.

شبکه ملی اطلاعات، نسخه درمان

سید علیرضا آل داوود پژوهشگر و کارشناس فضای مجازی متعقد است تا زمانی که شبکه ملی اطلاعات به درستی و طبق تعریف و الزامات تعیین شده اجرایی نشود کاهش تعرفه های اینترنت و تفکیک ترافیک داخلی از بین الملل جای سوال و تعجب دارد.

وی با بیان اینکه عبارت “شبکه‌ای پرظرفیت، پهن باند و با تعرفه رقابتی شامل مراکز داده و میزبانی داخلی” یکی از الزامات شبکه ملی اطلاعات است که مستقیم با جیب مردم سر و کار دارد، اعلام کرد: قرار بود میزان تورم جیب مردم باشد، چرا باید از کاربرانی که از سایت هایی با سرور داخلی استفاده می کنند هزینه پهنای بین المللی گرفته شود، طبق وعده قرار بود از مرداد ماه جاری تفکیک ترافیک داخلی از بین الملل انجام شود و وجود جریانی مخالف و نفوذی اجازه راه اندازی درست شبکه ملی را نمی دهد.

آل داوود گفت: همچنین تا پایان برنامه پنحم توسعه ۶۰ درصد خانوارهای ایرانی باید از شبکه ملی اطلاعات پرسرعت و ارزان بهره مند می شدند در حالی که همچنان مردم هزینه پهنای باند بین المللی را پرداخت کرده و این است که عدم تحقق وعده ها موجب گله مندی مردم خواهد شد.

این پژوشگر تاکید کرد: یکی از مهمترین پیش زمینه ها برای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات تفکیک ترافیک داخلی از بین المللی است، به عنوان مثال هر زمانی که مردم فیلمی را از سایتی داخلی با سرور داخلی دانلود کرده و هزینه اندکی پرداختند و یا حجم کمی از اینترنت آنها مصرف شد می توان گفت از ترافیک داخلی استفاده کرده اند در غیر این صورت هزینه ترافیک خارجی را پرداخت کرده اند.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ISP ها موظفند میزان پهنای باند مصرفی را به صورت شفاف به مردم نشان دهند و دولت باید این امکان را فراهم کند، افزود: شبکه ملی اطلاعات امری ملی است و باید از سوی مرکز ملی فضای مجازی صورت گیرد، در شبکه ملی اطلاعات مبلغ اینترنت داخلی یک بیستم جهانی است و هیچ گاه ارتباط مردم با دنیا قطع نخواهد شد و تنها تعرفه ها ارزان شدن و امنیت افزایش خواهد یافت.

زیرساخت های شبکه ملی در بود و نبود اجرا
آل داوود در ادامه به الزامات شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد و اظهار داشت: در بحث شبکه ملی اطلاعات شاهد عدم رعایت اصل الزامات این شبکه برای راه اندازی هستیم و نمی توان گفت شبکه ملی که در اسناد به آن اشاره شده راه اندازی شده باشد، در حالی که تبلیغات زیادی برای افتتاح دو فار شبکه ملی صورت گرفته اما چند دلیل اصلی برای اثبات عدم راه اندازی درست شبکه ملی وجود دارد، ابتدا اینکه طبق دستور مقام معظم رهبری شبکه ملی اطلاعات باید توسط شورای عالی فضای مجازی به تصویب برسد و توسط مرکز ملی فضای مجازی راه اندازی شود، این حکم صریح نشان می دهد راه اندازی شبکه ملی اطلاعات در چارچوب اختیارات وزارت ارتباطات نیست.

این کارشناس و پژوهشگر تصریح کرد: مساله مهم دیگری که نشان از عدم راه اندازی شبکه ملی اطلاعات دارد فعال بودن شبکه NIX است که در حال حاضر به آن نسبت شبکه ملی را داده اند که در دولت قبل راه اندازی شده و آن هم قالب شبکه ملی را طبق تعریف ندارد.

وی ادامه داد: در جلسه ۱۵ شورای عالی فضای مجازی در سوم دی ماه سال ۹۲ تعریفی از شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور ارائه شد که دارای چند شاخصه مهم از جمله، زیرساخت های ارتباطی با مدیریت مستقل داخلی است که در حال حاضر شبکه مستقل داخلی به معنای واقعی وجود ندارد.

آل داوود بیان داشت: شاخصه مهم دیگر حفاظت شبکه نسبت به دیگر شبکه ها از جمله اینترنت با امکان تعامل مدیریت شده است که نشانه عدم رعایت آن فعالیت عادی و همانند گذشته شبکه های پیام رسان خارجی است، اگر این امر به درستی انجام می پذیرفت باید شاهد پیام رسان های داخلی ارزان و شبکه های اجتماعی خارجی گران در کشور می بودیم که قطعا با کاهش کاربر روبر می شدند.

عرضه خدمات امن از رمزنگاری شاخصه دیگری برای شبکه ملی است که این پژوهشگر به آن اشاره کرد و گفت: متاسفانه به جای اجرای این بند از الزامات شبکه ملی در سرشماری نفوس و مسکن امسال که ۵۰ درصد آن اینترنتی انجام شد از سیستم طراحی شده از ترکیه استفاده شد و این امر جای سوال دارد، همچنین اگر شبکه موجود که از آن به عنوان شبکه ملی یاد می شود امنیت کافی را داشت سایت های داخلی به راحتی از کشورهای همسایه هک نمی شدند.

وی در پایان تاکید کرد: مسئولان در حالی به سمت راه اندازی شبکه ملی اطلاعات می روند که امنیت تجهیزات و زیرساخت ها جای سوال دارد که آیا تجهیزات خریداری شده دارای ایمپلنت های جاسوسی هستند یا خیر؟ زیرا امریکا اعلام کرده است باید روترها و سرورهایی به ایران فروخته شود که قابلیت مدیریت از سوی امریکا را داشته باشند، با صراحت باید گفت ما دانش ایمن سازی انواع سخت افزار را در کشور داریم و باید تجهیزات از سوی کشور ایمن سازی شود.

و در پایان؛

۱۵ سال از جان گرفتن شبکه ملی اطلاعات می گذرد، طرحی عظیم، ملی و بومی که سه شاخصه مهم امن، سریع و ارزان را در تابلوی معرفی خود به مردم نشان می دهد، اگر مسئولان همتی جدی و عملیاتی و به دور از سیاست های زیان بار به ضرر مردم به راه اندازی شبکه ملی اطلاعات نشان دهند یقینا گله مندی مردم از کالای جدیدی که جزئی از سبد خرید خانوارها ایرانی شده است برطرف خواهد شد، مردمی باید مطالبه گر باشد، رسانه های واسطه ای امین برای رساندن مطالبات مردمی به مسئولان باشند و مسئولان نیز به دغدغه های مردمی پاسخی واقعی دهند.

گزارش از عاطفه بیات