زبان دنیای انسانها را تشریح می کند ، هویتی که تجلی باورها ،آداب و رسوم آن سرزمین ،نشات می گیرد.با انسان زندگی می کند ،می بالد ،رشد می کند ،نفس می کشد و حتی می میرد.مرگ هر زبان نشان از مرگ اندیشه ها و فرهنگ جامعه است ،خلاء ای خواهد بود که با هیچ تکنولوژی پر نخواهد شد.

حدود ۷ هزار زبان زنده در دنیا وجود دارد که نیمی از آن در حال انقراض است انقراضی که چون جنگ های جهانی شاید به ظاهر خطری را تهدید نکند اما باعث سقوط بسیاری ازهویت هاخواهد بود. به همت یونسکو و برای حمایت از زبان های در حال انقراض ۳ اسفند( ۲۱ فوریه) روز زبان مادری نامگذاری شده است. همین مناسبت را بهانه قرار دادیم تا برای مرگ زبان مادری تولدی قبل از سوگواری داشته باشیم.

زبان میراث معنوی بشر،اگر دستی یاری اش نکند به ورطه ی نابودی کشیده خواهد شد هر چقدر که انسانها برای فعالیت هایشان به زبان دیگری نیاز داشته باشند .این زبان مادری است که برای بیان احساسات درونی بهترین گزینه خواهد بود. نلسون ماندلا می گوید: “اگر با یک انسان به زبانی که آن را می فهمد سخن بگویید، سخن شما به مغزش راه خواهد یافت. اما اگر با انسانی به زبان مادری اش سخن بگویید، آن سخن به قلب او نفوذ خواهد کرد.”

وقتی بعداز هفت سال به زبانی حرف زدن مجبور می شوید به زبان دیگری حرف بزنید جور دیگری ترجمه کنید ،جور دیگری فکر کنید ،به نوعی مادرکشی کرده اید ،که منجر به حذف بسیاری از خلاقیت ها و استعدادها خواهد شد.زبان های که سالها در ریشه دوانده به یک باره حکم نابودیشان سیری تند خواهد گرفت.در حالی که در سایه سیتم آموزشی چند زبانه ،از فرسایش زبان مادری تا حدودی می توان کاست.

درایران جدا از زبان فارسی ،حدود ۶۹ زبان و گویش وجود دارد که این نشان از غنای بالای فرهنگی و تمدنی ما دارد و بزرگترین میراث غیرمنقولی آن منطقه محسوب می شوند که از نیاکان به وعدیه گرفته شده است. میراث انسانی و ثروت ملی و اجتماعی ما محسوب می شود.

زبان های بومی با ادبیات شفاهی و نوشتاری خود ،سیر اندیشه و آرمان‌های ملتی را نشان می‌دهد که بخشی از تاریخ این سرزمین  است. این زبان های دیر پا که هر کدامشان ریشه درخت فارسی را تنومند و محکم تر می کنند و در گسترش و فهم عمیق زبان شیرین فارسی تاثیر بسزا و قابل انکاری خواهند داشت نا خواسته ،به دست این پایه بنیادین موجب فرسایش و گسیختگی شده اند .

بازنگری ،گردآوری ،آموزش و ثبت این زبان های شیرین که هر کدامشان مانند پازلی ،هویت این سرزمین را شکل می دهند باعث مستحکم تر شدن این زبان های بی بدیل شده و از پوسیدگی و مرگشان جلوگیری خواهد کرد .

در کنار این مسائل ریشه دواندن زبان های خارجه ؛چون فرانسه و انگلیسی در بین خانواده ها و رواج مکالمه ها در بین مردم و اهمیت زیاد خانواده ها برای یادگیری زبان های دیگرفاجعه ی ناجوانمردانه برای سند فرهنگ ما است.

بعضی از زبان های خارجه بطوری رواج پیدا کرده اند که در تمام مکالمه های روزمره ،در بین حرف های عادی شاهد آن هستیم .مثلا کلمه (اوکی ) یا هزاران کلمه دیگر که ما را ناخواسته در باتلاق فروپاشی زبان شیرینمان سهیم خواهد کرد.

اهمیت بعضی از افراد به زبان های دیگر و احساس ارزشمندی کردن از اینکه تمام صحبت هایشان به زبان بیگانه است و رواج یافتن این فرهنگ ما را به ناکجایی خواهد برد که چیزهای زیادی را از دست خواهیم داد که جبران ناپذیر هستند.

زبان فارسی که در فراز و نشیب های سخت توانست از پس جنگ ها ،ناملایمات روزگار و دشمنان سرسخت بگذرد امروز با بی توجهی هایمان در حال نابود شدن است ،قطعا سال های بعد فرزندانمان به دنبال هویتی خواهند بود که دشمنان این سرزمین آن را با پنبه سر بریدند.

به قلم: سمانه قلی پور