در زمان های نه‌چندان دور افراد در هر سن و سالی برای برقراری ارتباط دوسویه با یکدیگر ملاقات می کردند و برای انجام کارهایشان مشورت می کردند. اقوام و دوستان با رفت و آمد به خانه های یکدیگر اغلب اوقات آخر هفته دور هم جمع می شدند و از حال یکدیگر با خبر می شدند و همین دورهمی ها باعث می شد تا افراد با روحیه ای شاد روز یا هفته خود را آغاز کنند و تمام طول این مدت را با انرژی پشت سر بگذارند.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ورود اینترنت گرایش افراد به این پدیده روز به روز در حال افزایش است؛ با گسترش شبکه های اجتماعی همچون فیسبوک ، اینستاگرام، توییتر و همچنین نرم افزار های پیام رسانی چون واتس اپ ، تلگرام و… افراد بیشتر وقت خود را در این فضا های مجازی سپری می کنند.

دیگر  کمتر خبری از دور همی های فامیلی و  تعامل انسانی است و هرکس با گوشی هوشمندش با آن همه نرم افزار پیام رسان بیشتر وقت خود را  در این فضا ها سپری می کند و کمتر از دنیای واقعی اطرافش با خبر است؛ در یک خانواده هرکس همچون لاک پشتی درون لاک خود خزیده توجهی به اطرافش ندارد.

استفاده بیش از حدفضای مجازی افسردگی و اضطراب به دنبال خواهد داشت و این اتفاق خطر بزرگی برای کاربران درپی دارد به گونه ای که خود شخص هم از آن بی خبر است و به نوعی این اتفاق کاملا در حالت پنهان بروز پیدا می کند. متاسفانه برخی از این آسیب ها تا جایی پیشرفت پیدا می کند که فرد تصمیم به خودکشی می گیرد.

دلایل بروز افسردگی و اضطراب دراستفاده از شبکه های اجتماعی:

افسردگی یک بیماری روانی‌ است که باعث احساس غم و ناراحتی مداوم و از دست‌دادن علاقه می‌شود. یکی ازدلایل به وجود آمدن اضطراب در فضای مجازی «افزونگی اطلاعات» است به این مفهوم که حجم عظیم اطلاعات موجود در فضای وب از یک سو و کند بودن سرعت دستیابی به آنها از سوی دیگر باعث بروز مقدار زیادی استرس در کاربران اینترنت می شود.

حجم اطلاعات و اخبار نیز باعث ایجاد خشم و اضطراب شدید در افراد می شود چرا که معمولا بیشتر اخبار جنبه های منفی مثل جنگ، آتش سوزی، سقوط هواپیما، حوادث طبیعی، ترور و … را در بر می گیرد و این اخبار منفی ناخودآگاه بر ذهن و روح کاربران اثرات سوء دارد و این در حالیست که دانستن این اخبار در بسیاری از موارد غیر ضروری است و هیچ کمکی به ما نمی کند. همچنین باید توجه داشت که فضای مجازی به واقع یک فضای مجازی است و هرگز نمی تواند جای دنیای واقعی را بگیرد بنابراین نباید برای رفع نیاز های عاطفی، اجتماعی و … به فضای مجازی دل خوش کرد.

آمار بدست آمده در بروز افسردگی ناشی از استفاده از شبکه های اجتماعی در آمریکا:

در یک تحقیق انجام شده در آمریکا  دکتر Primack به همراه یک تیم تحقیقاتی اقدام به سرشماری بین ۱۷۸۷ نفر افراد بزرگسال کردند که این افراد بین سنین ۱۹ تا ۳۵ بودند. آنها پرسشنامه ای درباره رسانه های اجتماعی را تکمیل کردند که از آن ها جزئیات استفاده از رسانه های اجتماعی خواسته شده بود.

در این پرسشنامه ها رسانه های اجتماعی فیسبوک، یوتیوب، توییتر، اینستاگرام و …. مورد تحلیل قرار گرفت؛ در نتایج بدست آمده این پرسشنامه ها برخی افراد جواب هماهنگی داشتند که همراه با افسردگی بود.

با توجه به جواب پرسشنامه مردم و کاربران ۶۱ دقیقه در روز از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند و به طور متوسط  ۳۰ دقیقه از حساب های کاربری گوناگون دیدن می کنند. طی مطالعات  انجام شده بیشتر از یک چهارم کاربران از شاخص بالای افسردگی برخودارند و ارتباط معناداری بین استفاده از رسانه های اجتماعی و افسردگی وجود دارد.

آمار بدست آمده در ایران:

بالغ بر ۸۳٫۲ میلیون مشترک موبایل در ایران وجود دارد و با احتساب اتصال کاربران از طریق موبایل به اینترنت، ضریب نفوذ اینترنت ۵۵ درصد اعلام شده است. از طرفی طی آمار بدست آمده در سال ۲۰۱۴ میانگین صرف ‌شده برای استفاده از اینترنت در بین ایرانی‌ها ۵۲ دقیقه در هفته بود که با گسترش شبکه‌های اجتماعی این رقم سیر سعودی به خود گرفته است و همچنین کاربران نرم افزار پیام رسان  تلگرام از مرز ۲۳ میلیون نیز گذشته است و فیس بوک و اینستاگرام همچنان در صدر استفاده کاربران اینترنت در ایران قرار دارند.

۷۲ درصد از کودکان زیر هشت سال از تکنولوژی‌هایی مانند تلفن همراه، تبلت و … استفاده می کنند. ساعتهایی که بکودکان از فضاهای مجازی استفاه می کنند، بیش از ساعتی است که در مدرسه صرف می کنند.

با توجه آمار بدست آمده میزان استفاده از اینترنت در ایران بسیار بالاست اما آنچه که جای نگرانی دارد استفاده غیر اصولی و ناصحیح از اینترنت در کشور است.

نتیجه گیری:

می توان عنوان کرد؛ استفاده از فضای مجازی به خودی خود امری نامطلوب نیست اما استفاده بیش از اندازه و غیر استاندارد باعث می شود که نظم زندگی کاربران دچار اختلال شود و اعتیاد به اینترنت سبب بروز آسیب های روحی در بین کاربران می شود. برای مقابله با این چنین آسیب هایی  توصیه می شود زمانی که احساس افسردگی و اضطراب دارید در مرحله اول زمان استفاده خود از شبکه های اجتماعی را کاهش دهید و در نهایت اگر تاثیر زیادی را احساس نکردید حتما با یک کارشناس روانشناختی در این مورد مشاوره کنید.

گزارش از زینب نیک صفت