این روزها اخبار تعجب برانگیزی می‌شنویم، در مقطعی که بیش از هر زمان دیگری به پیشرفت علمی و تجاری‌سازی طرح‌های نخبگانمان نیاز داریم، آن‌ها که نخبه و اهل علم هستند از نبود امکانات گلایه دارند و طرح‌های کلانشان به دلیل کمبود بودجه متوقف شده است، مسئولان کشور، کندی شتاب علمی را به کمبود بودجه مربوط می‌دانند و از سوی دیگر فیش‌های حقوقی مدیرانی منتشر می‌شود که شاید حقوق یک سال یا حتی یک ماه آن‌ها بتواند امکانات لازم برای اجرای طرح‌های نخبگان را فراهم آورد.

چند سالی می‌شود که مقام معظم رهبری بر اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش‌بنیان تاکید دارند و هر سال مسئولان قول می‌دهند که این دغدغه رهبری را پاسخ گفته و تحقق بخشند.

رهبر معظم انقلاب در یکی دو سال اخیر بارها از کندی شتاب علمی کشور گفتند و به مسئولان توصیه کردند برای ثبات پیشرفت علمی کشور تدبیری بیندیشند.

اما آنچه در عمل از مسئولان دیدیم توقف طرح‌های کلان ملی و بر زمین نشستن ماهواره‌های دانشجویی بود و ترک وطن از سوی نخبگان کشورمان.

* بودجه نداریم؛ ترمز طرح‌های کلان ملی کشیده شود

در حالی که دانشگاهیان کشور با مطرح کردن بحث «ما می‌توانیم» عزمی را برای پیشرفت و خودکفایی کشور جزم کردند و اجرای ۴۷ طرح کلان ملی در دانشگاه‌ها آغاز شد و باوجود کمبود بودجه همت بر اجرای این طرح‌ها قرار گرفت  با شروع کار دولت یازدهم، طرح‌های کلان ملی کاهش یافت و علت آن نیز کمبود بودجه مطرح شد.

تعداد طرح‌های کلان کم و کمتر شد و حالا می‌شنویم که برای همان تعداد نیز بودجه اختصاص نمی‌یابد تا ترمز طرح‌های کلان ملی که صدها دانشجو و استاد دانشگاه بر روی آن مشغول به کار هستند کشیده شود.

* نخبگان کشور به دنبال امکانات و تجهیزات برای اجرای طرح‌هایشان

در حالیکه تاکید مقام معظم رهبری بر فراهم آوردن تجهیزات برای کار نخبگان است، بودجه‌ چندانی برای این امر اختصاص نمی‌دهیم تا نخبگانمان همچنان به دنبال تجهیزات و امکانات برای اجرای طرح‌هایشان باشند.

* کمبود بودجه را علت کندی شتاب علمی کشور مطرح می‌کنند

نگاهی به ۵۰۰ مقاله پر استناد مربوط به جمهوری اسلامی ایران تا سال ۲۰۱۵ در نمایه اسکوپوس نشان می دهد که کمتر از ۱۵ مورد از این مقالات در دوران دولت تدبیر و امید منتشر شده است. یعنی کمتر از سه درصد این مقالات مربوط به این دولت است.

در سه ساله گذشته، علیرغم هشدارهای فراوان تمامی دلسوزان حوزه علم و فناوری، وزارت علوم به عنوان متولی حفظ و افزایش شتاب رشد علمی کشور، در یک کمای بی سابقه فرو رفته و با ارائه آمار و استدلال‌های عجیب، موجبات افت در شتاب علمی کشور و در نهایت افت رشد علمی کشور را فراهم ساخته است.

در سال ۲۰۱۵، جمهوری اسلامی با تولید ۳۹۷۲۷مستند علمی در نمایه اسکوپوس در رتبه ۱۶ دنیا قرار گرفته است.

با در نظرگرفتن تولید ۴۳۳۸۹ مستند علمی در سال قبل از آن و با یک حساب سرانگشتی به یک افت خیره کننده می رسیم. افت رشد علمی ایران در سال ۲۰۱۵ به عدد منفی رسیده و مقدار منفی هشت و نیم درصد را به خود اختصاص داده است.

اگر تغییرات سرعت رشد علمی کشور را به صورت شتاب رشد علمی تعریف کنیم، درسال۲۰۱۵ کشور دارای شتابی کاملا منفی به اندازه سیزده و نیم درصد بوده است.

این آمار کندی شتاب علمی کشور را نشان می‌دهد و برخی مسئولان یکی از علل این کندی را کمبود بودجه می‌دانند.

* ماهواره‌های دانشجویی بر روی زمین خاک می‌خورند و فیش‌های حقوقی برخی مدیران فضایی می‌شود

در سال‌های نه چندان دور یعنی حدود چهار یا پنج سال پیش پرتاب متوالی ماهواره‌های دانشجویی به افتخار ایران و ایرانی تبدیل شده بود و آوازه پیشرفت دانشگاهیان ایران در حوزه ساخت ماهواره گوش جهانیان را کر کرده بود ولی حالا دیگر خبری از پرتاب ماهواره نیست.

البته نه اینکه دانشگاهیان کشورمان ماهواره‌ای نساخته باشند یا در این حوزه اقدامی نکرده باشند. دانشمندان ایرانی موفقیت‌های بسیاری را در زمینه فناوری‌های فضایی به دست آ‌ورده‌اند که دنیا را شگفت‌زده کرده است، ماهواره‌ها آماده است ولی فرمانی برای پرتاب آن‌ها صادر نمی‌شود.

علم فضایی کشور که روز به روز به سمت پیشرفت حرکت می‌کرد با آغاز دولت یازدهم در یک رکود اساسی قرار گرفت، علم فضایی در سال‌های گذشته در کشورمان رو به رشد بود و پرتاب ماهواره‌ها و حتی موجود زنده به فضا شاهد این ادعاست ولی به یکباره در دولت یازدهم این روند متوقف شد و شاهدیم پرتاب ماهواره‌های آماده نیز متوقف شده است.

ماهواره‌های حاصل زحمت دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های شریف، امیرکبیر و علم و صنعت بر روی زمین مانده است و از سوی دیگر خبرهایی از انتشار فیش‌های نجومی برخی مدیران را می‌شنویم.

حقوق‌هایی که شاید یک سال یا حتی یک ماه آن بتواند امکاناتی را برای نخبگان فراهم کند تا آن‌ها هم در کشور بمانند و علمشان را همین‌جا برای رفاه زندگی هموطنانشان هزینه کنند.

در این روزها که ترمز طرح‌های کلان ملی به دلیل کمبود بودجه کشیده شده و حاصل زحمت و تلاش صدها نخبه علمی کشور روی زمین خاک می‌خورد و حقوق‌های مدیران به جای ماهواره‌های دانشجویی به فضا می‌رود تصور می‌شود نکند روز مبادا که می‌گویند همین روزهاست.