هر ساله همزمان با افزایش حداقل دستمزد کارگران و مشمولان قانون کار میزان حق بیمه ها نیز افزایش می یابد و کارگران و کارفرمایان موظف می شوند به نسبت افزایش دستمزدها، حق بیمه بیشتری به تامین اجتماعی پرداخت کنند. در حال حاضر بیش از ۱۳ میلیون مشمول قانون کار در بازار کار ایران فعالیت دارند که حق بیمه آنها از فروردین ماه افزایش یافته است.

هرچند نمی توان رقم ثابتی را به دلیل متفاوت بودن حقوق ها برای افزایش حق بیمه ها عنوان کرد، اما مشمولان قانون کار باید ۷ درصد مجموع دریافتی خود را به عنوان حق بیمه ماهیانه در نظر بگیرند که معمولا توسط کارفرمایان از حقوق و مزایای افراد کسر و به حساب تامین اجتماعی واریز می شود. همچنین سهم کارفرمایان نیز طبق قانون کار ۲۳ درصد است که البته ۳ درصد آن به عنوان حق بیمه بیکاری منظور و به صندوق بیمه بیکاری واریز می شود.

حق اولاد شامل بیمه نیست

در نهایت ۳۰ درصد کل حقوق و مزایایی هر فرد در ماه باید به عنوان حق بیمه منظور شود که این موضوع به جز حق اولاد و برخی موارد متفرقه مانند حق ماموریت ها را شامل می شود. به بیان دیگر، بابت بیمه شاغلان مشمول قانون کار به جز حق اولاد و حق ماموریت، سایر دریافتی ها محاسبه و ۷ درصد آن به عنوان سهم کارگران در نظر گرفته می شود.

با وجود اینکه طبق قوانین موجود، کارفرمایان باید کل دریافتی افراد را محاسبه و حق بیمه آن را بپردازند اما در مواردی برخی کارفرمایان برای کاهش هزینه های خود بابت بیمه نیروهای شاغل در بنگاه، تنها حق بیمه حداقل دستمزد افراد را به تامین اجتماعی اعلام می کنند و با تهیه لیست های صوری، قوانین را دور می زنند.

متاسفانه اینگونه تخلفات می تواند باعث وارد شدن خسارت و زیان به شاغلان به ویژه در زمان بازنشستگی شود چون اگر افراد حق بیمه واقعی حقوق و مزایای خود را نپردازند، در زمان بازنشستگی نیز نمی توانند ادعایی درباره میزان حقوق خود در دوران اشتغال داشته باشند.

در عین حال، اگر فردی در سال جاری تنها حداقل دستمزد ۸۱۲ هزار و ۱۶۴ تومانی را دریافت کند، باید ماهیانه ۵۶ هزار و ۸۵۱ تومان حق بیمه بپردازد که در این بخش سهم کارفرما نیز ۱۸۶ هزار و ۷۹۷ تومان خواهد شد. این ارقام در حالی می تواند ثابت باشد که افراد دریافتی دیگری غیر از حداقل دستمزد نداشته باشند که در اینصورت میزان دریافتی فرد حداقل بگیر به دلیل کسر شدن حق بیمه، حتی از ۸۱۲ هزار تومان نیز حدود ۵۷ هزار تومان کمتر خواهد بود.

حداقل حق بیمه ۵۶ هزار تومان شد

بر مبنای حداقل دستمزد ۷۱۲ هزارتومانی سال گذشته حق بیمه افراد حداقل بگیر ۴۹ هزار و ۸۶۹ تومان و سهم کارفرمایان نیز ۱۶۳ هزار و ۸۵۷ تومان بود. مجموع حق بیمه یک فرد مشمول قانون کار حداقل بگیر در سال گذشته بدون اضافه کاری و سایر دریافتی ها، ۲۱۳ هزار و ۷۲۷ تومان بود که این رقم در سال جاری به ۲۴۳ هزار و ۶۴۸ تومان افزایش یافت.

براساس مصوبه شورای عالی کار، حداقل دریافتی یک فرد مجرد در سال جاری با احتساب حق بن نقدی و حق مسکن ۹۴۲ هزار و ۱۶۶ تومان (اگر پایه سنواتی ۳۰ هزارتومانی ماهیانه به حداقل مزد اضافه نشود، در غیر اینصورت رقم ۹۷۲ هزار تومان) است که ۷ درصد آن حق بیمه سهم کارگر و ۲۳ درصد نیز حق بیمه سهم کارفرما خواهد بود.

به بیان دیگر افرادی که در سال جاری علاوه بر حداقل دستمزد ۸۱۲ هزار تومانی، ۱۱۰ هزار تومان بُن نقدی، پایه سنواتی روزانه ۱۰۰۰ تومان و ماهیانه ۲۰ هزار تومان هم حق مسکن دریافت می کنند (قرار است ۴۰ هزار تومان شود)، باید ماهیانه ۶۸ هزار و ۷۴۰ تومان حق بیمه بپردازند. علاوه بر این، سهم کارفرمایان نیز ۲۲۵ هزار و ۸۶۰ تومان می شود (با این توضیح که هنوز برنامه تامین اجتماعی برای دریافت حق بیمه از بن نقدی کارگران در سال ۹۵ مشخص نشده است که اگر دوباره دریافت حق بیمه از بن نقدی متوقف شود، حق بیمه کارگر و کارفرما کمتر از مبالغ یاد شده خواهد بود).

پیش بینی کارشناسان بازار کار این است که متوسط دریافتی امسال افراد مشمول قانون کار، ماهیانه رقمی بین یک میلیون تومان تا نهایتا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان باشد؛ بنابراین حق بیمه مشمولان قانون کار نیز بابت دریافت یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان حقوق در سال ۹۵ معادل ۱۰۵ هزار تومان و سهم کارفرمایان نیز بابت هر نیروی کار ۳۴۵ هزارتومان خواهد بود. مجموع حق بیمه فردی که یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان حقوق در سال جاری دریافت می کند ۴۵۰ هزار تومان می شود.

جدول تغییرات ۶ ساله حق بیمه سهم کارگر و کارفرما

(ارقام به تومان)