روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در گزارشی نوشته است که سیاست اعمال مجازات علیه دیگر کشور‌ها از سوی آمریکا، موجب شده است نه تنها مخالفان، بلکه بسیاری از کشور‌ها از جمله متحدان آمریکا نیز به دنبال کنار گذاشتن دلار آمریکا از مبادلات تجاری و بین المللی خود باشند.

در گزارش وال‌استریت ژورنال آمده است: کشورهای متحد آمریکا و مخالفان به دنبال جایگزین مناسب برای دلار در مبادلات تجاری خود هستند. این موضوع برای اتحادیه اروپا و هند امری ضروری است تا بتوانند با ایران به تجارت بپردازند. همچنین چین و روسیه نیز در تلاش برای فرار از کنترل آمریکا هستند.

متحدان و مخالفان آمریکا تلاش می‌کنند تا با جایگزینی سیستم هایی که به دلار آمریکا وابسته نباشند، از کنترل این کشور بر تجارت بین المللی خود جلوگیری کنند. تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در خروج از توافق هسته ای با ایران و اعمال مجازات های اقتصادی علیه این کشور موجب شد تا این روند سرعت بگیرد.

انگلیس، آلمان و فرانسه از این قبیل مجازات ها که به طور ویژه هرگونه داد و ستد دلاری با بانک های ایرانی را ممنوع می‌کند، پشتیبانی نکردند. هند نیز مراتب نارضایتی و ناخرسندی خود را اعلام کرده است. در کنار این که هندی ها به نفت ایران نیاز دارند، ایران یکی از شرکای طولانی مدت هند محسوب می شود. به همین دلیل از ماه نوامبر گذشته، یک سیستم جایگزین بین دو کشور به اجرا در آمده است.

چین و روسیه نیز تمایل دارند از کنترل آمریکا خارج شده و سیستم های غیرقابل کنترل توسط آمریکا را استفاده نمایند. به علاوه، این دو کشور تفاهم نامه هایی به روبل و یوآن به امضاء رسانده اند و دلار را از معاملات خود حذف کرده اند.

«استفن لندمن» نظریه پرداز آمریکایی در گفت و گو با خبرگزاری فارس به بررسی ابعاد این موضوع پرداخته است.

«استفان لندمن»، فارغ التحصیل دانشگاه هاروارد آمریکا است و از این دانشگاه درجه لیسانس اخذ کرده است. او همچنین در رشته MBA در مدرسه وارتون دانشگاه پنسیلوانیا تحصیل کرده و درجه MBA را اخذ کرده است. او از سال ۲۰۰۵، به نوشتن در مسائل بین‌المللی پرداخت.

«باتلاق عراق»، «چگونه وال استریت آمریکا را سرکیسه کرد» و «تسخیر بانکداران» از جمله کتاب‌های او به شمار می‌‌روند. وی مجری رادیو «پروگرسیو» شیکاگو است.

فارس: روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در گزارشی با بررسی روند حذف دلار از تجارت بین المللی، بیان کرده است که مجازات های آمریکا علیه دیگر کشورها موجب شده حتی متحدان آمریکا نیز به فکر کنار گذاشتن دلار از مبادلات باشند. به نظر شما حذف دلار از مبادلات بین المللی چقدر شدنی است؟

لندمن: درباره دلارزدایی و حذف دلار قبلا مطالبی را نوشتم. این موضوع مدت‌هاست که مطرح می‌شود و البته الان زمان آن فرا رسیده است.

زمانی هنری کیسینجر گفته بود: کسی که پول را کنترل می‌کند، می‌تواند جهان را کنترل کند.

دلار در واقع منبع قدرت آمریکاست و به آمریکا اجازه می‌دهد تا دیگر ملت‌ها را منکوب و متضرر کند.

هژمونی دلار از طرف دیگر برای شرکت‌های آمریکایی امکان سرریز کردن سودشان در بازار جهانی و به تبع آن ایجاد تورم‌ مصنوعی و بحرانی کردن و سود بیشتر را فراهم می‌کند.

همین هژمونی دلار، نظامی گری آمریکا، امپراطوری پایگاه‌های نظامی این کشور در سراسر جهان و جنگ‌ها و تهاجم‌های بی‌پایان را تامین مالی می‌کند و ملت‌های دیگر را به قیمت و به بهانه صلح، عدالت و برابری تحت فشار قرار می‌دهد.

همچنین سرریز کردن حجم زیادی از دلارها به خزانه‌داری آمریکا می‌تواند کسری بودجه عمومی را جبران و تامین کند.

تا زمانی که بانک‌های مرکزی کشورهای جهان، دلار خریداری می‌کنند و این رویه در تجارت جهانی جریان دارد و مسلط است، هژمونی دلار نیز به قیمت صلح، ثبات و امنیت جهانی حفظ خواهد شد و در مقابل آزادی‌های اساسی نیز به سرعت تحلیل خواهند رفت.

بسیاری از کشورها بیش از گذشته با ارزهای ملی خود تجارت می‌کنند و این نشان می‌دهد که قواعد بازی در حال تغییر است. استفاده چین از یوآن در معاملات نفتی که به آن «پترویوآن» (در مقابل پترو دلار) گفته شد، خودش یک هشدار جدی است.

ونزوئلا امروزه تجارت از طریق دلار را متوقف کرده و بویژه در حوزه‌های نفتی و کالاهای اساسی این کشور با ارزهای دیگری از جمله یورو، یوآن چین، روپیه هند، روبل روسیه و یا برخی دیگر از ارزهای رمزنگاری شده استفاده می‌کند.

غول نفتی روسیه روسنفت، به مشتریانش اعلام کرده قراردادها و مناقصات آتی برای خرید محصولات نفتی با واحد پولی یورو خواهد بود و نه دلار. مسکو در حال حاضر نیز به صورت فزاینده‌ای در حال کنار گذاشتن دلار در فعالیت‌های بین‌المللی خود است.

در عین حال سلطه دلار در کوتاه مدت دچار تغییر نخواهد شد، بلکه افزایش تجارت دیگر کشورها با ارزهای ملی خود و یا یورو می‌تواند موقعیت برجسته دلار را تضعیف کند.

اگرچه به نظرم در بلند مدت سلطه دلار به پایان می‌رسد و به زباله دان تاریخ می‌پیوندد و سبد متنوعی از دیگر ارزها جایگزین آن می‌شود.

اما تغییر و دگرگونی بنای هژمونی فعلی دلار به سرعت تغییر نمی‌کند و این روند در دوره‌ای طولانی مدت دچار تغییر و دگرگونی خواهد شد، اما وقتی این تغییر ایجاد شود، سلطه امپراطوری آمریکا نیز به مانند بسیاری دیگر از امپراطوری‌ها در تاریخ دچار افول و محو خواهد شد.

فارس: مطابق گزارش وال استریت ژورنال سیستم پرداخت یوآنی CIPS که توسط چین راه اندازی شده است می تواند در آینده به عنوان جایگزینی برای سیستم سوئیفت باشد. آیا این سیستم می تواند سوئیفت را کنار بزند؟

لندمن: من معتقدم که سیستم‌های پرداخت مالی متعددی جایگزین سیستم سوئیفت که تحت کنترل آمریکاست، خواهد شد. مثلا سیستم پرداخت یوآنی CIPS چین یکی از آن‌هاست و یا سیستم جایگزین روسیه به جای سوئیفت یکی دیگر از آن‌هاست.

«الویرا نابیولینا»، رئیس بانک مرکزی روسیه اعلام کرده است که مسکو در حال توسعه سیستم‌های مالی خود از جمله سیستم‌های پرداخت است. به گفته رئیس بانک مرکزی روسیه، این کشور یک سیستم برای انتقال داده‌های مالی ساخته که بسیار شبیه به سوئیفت است.

کشورهای دیگر هم ممکن است همین اقدامات را انجام دهند. به طور کلی گرایش عمومی به سمتی است که تلاش دارد تا از تسلط دلار دوری و پرهیز کند.

فارس: تجارت بین الملل بر اساس دلار بنا شده است و این موضوع برای آمریکا این امکان را فراهم می آورد تا بر جریان واردات و صادرات نظارت و کنترل داشته باشد. لذا حتی اگر دلار در تجارت جهانی به عنوان ارز مسلط باقی بماند، راه اندازی سیستم های جدید، فرصت های آمریکا برای تحمیل سیاست های خود و استفاده مجدد از مجازات را کاهش می دهد. ارزیابی شما چیست؟

لندمن: سایر ارزهایی که در نقل و انتقالات مالی بین‌المللی با دلار جایگزین می‌شوند، ثبات و توانایی آمریکا را برای تحمیل خواسته‌هایش به دیگر کشورها تضعیف می‌کنند.

این است ضرورت حرکت جامعه جهانی به سوی جهان چند قطبی که می‌تواند جایگزین یکجانبه گرایی و دیکتاتوری آمریکا شود که در حال استثمار دیگر کشورهاست.

فارس: حذف دلار از مبادلات بین المللی می تواند چه آثاری بر تجارت بین الملل  داشته باشد؟

لندمن: ضعف دلار و جایگزینی آن با دیگر ارزها، یک مزیت قابل توجه برای صلح و ثبات جهانی خواهد بود و موثرترین راه برای کوتاه کردن و پایان دادن به دستور العمل جنگ‌های همیشگی و دائمی واشنگتن است.

کنگره‌ از طریق قدرتی که براساس قانون دارد، می‌تواند از طریق قطع بودجه به این جنگ‌ها پایان دهد. البته بیشتر قانون گذاران آمریکایی از پایان دادن به جنگ‌ها و تهاجمات حمایت می‌کنند. لذا به همین  دلیل تضعیف دلار و جایگزینی آن با دیگر ارزها به عنوان ارز رایج جهانی، بهترین راه و احتمال ممکن برای توقف و پایان دادن به ماشین جنگی واشنگتن است.