ویژگی بارز همه کودکان این است که پرسشگر هستند و درباره هرآنچه در اطرافشان می‌گذرد، سؤال دارند و گاهی هم خانواده‌ها در مقابل پرسش‌های متعدد فرزندان کم می‌آورند.

 طرح پرسش برای کودکان نیز به شکوفایی خلاقیت آنها می‌انجامد چرا که کودک به دنبال پاسخ به پرسش، راه‌های متنوع را از ذهن می‌گذراند و روش‌های مختلفی برای پاسخگویی مطرح می‌شود.

گاهی پاسخ‌های کودکان آنقدر با خلاقیت همراه است که افراد، انگشت به دهان می‌‌مانند و حتی گاهی راه‌های مطرح شده، مسؤولان را به سمت راهکار جدید رهنمون می‌سازد.

شاید همین موارد باعث شد که رئیس‌جمهور وقت کشور در سال ۱۳۷۶ طرح پرسش از دانش‌آموزان را کلید بزند؛ آن زمان رئیس‌جمهور مهم‌ترین موضوع کشور را در قالب پرسشی از دانش‌آموزان در اولین روز سال تحصیلی بیان کرد تا دانش‌آموزان با روش‌های خلاقانه خود به این پرسش‌ها پاسخ دهند.

این طرح در اولین سال اجرا مورد استقبال دانش‌آموزان قرار گرفت و بازخورد آن، راهکارهای خلاقانه‌ای از سوی دانش‌آموزان بود که موجب شد تا رئیس‌جمهور در مهر هر سال، پرسش‌هایی را از دانش‌آموزان در قالب پرسش مهر داشته باشد.

امسال هم رئیس‌جمهور از دانش‌آموز پرسید: «آیا محیط مدرسه برای شما دلپذیر، شاد و دلخواه هست؟ و اگر این هست شما بنویسید چه کار کنیم که این محیط شاداب‌تر، دلپذیرتر و برای شما محیطی امن‌تر و محیطی باشد که بیشتر دوست داشته باشید؟»

رئیس‌جمهور ادامه داد: «محیط مدرسه از نظر شما چگونه است باید دولت، خانواده و معلمان، چه کار بکنیم که محیط مدرسه دلپذیرتر و شاداب‌تر برای همه شما باشد و در این محیط احساس رفاقت و دوستی کنیم و نگذاریم یک نفر محیط کلاس را به محیط دو قطبی تبدیل کند».

* روایت تولد پرسش مهر 

طرح پرسش از دانش‌آموزان برای نخستین بار در مهرماه ۱۳۷۶ توسط رئیس‌جمهور وقت آن زمان کلید خورد شد.

رئیس‌جمهور وقت آن زمان زنگ اول مهر را در روستای «بنمار» از روستاهای زلزله‌زده استان اردبیل به صدا در آورد و از دانش‌آموزان درباره «لزوم احترام به قانون و قانون‌مندی در جامعه و راهکارهای استقرار امنیت در کشور و نیز راه‌حل‌های عملی بیرون راندن بیگانگان از منطقه» پرسش کرد.

آن زمان این پرسش رئیس‌جمهور به طرح «بنمار» مشهور شد ولی در سال بعد به «پرسش مهر» تغییر نام داد و در هفتصد و بیست و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۸۴ با هدف استمرار در سال‌های بعد، به تصویب رسید.

* پرسش مهر رؤسای جمهور چه بود؟

ابتدا تا نکته جالب توجه در پرسش مهر اول، این بود که ۵ میلیون از دانش‌آموزان شرکت کردند و آثار متعددی ارائه شد و شاید همین استقبال باعث شد که این روند، چند سال بعد ادامه پیدا کند.

دومین پرسش مهر در سال ۸۰ـ۱۳۷۹ با دو پرسش شامل «دین و آزادی در قانون اساسی که روح ملت و اساس وحدت ملی است، چه جایگاهی دارد؟» و «با گفت‌وگوی تمدن‌ها چگونه می‌توانیم جهانی زیباتر و انسانی‌تر بسازیم؟» مطرح شد.

سومین پرسش مهر در سال تحصیلی ۸۲ـ۱۳۸۱ با طرح ۳ سؤال شامل «راز و رمز انحطاط تمدن بزرگ ایران اسلامی و طرز تلقی منفی جهان نسبت به آن چیست؟»، «انقلاب اسلامی در گشودن راه رهایی از این نگون‌ساری چه نقشی داشته است؟» و «برای رساندن کشور و ارتقای ملت به جایگاه شایسته و واقعی خود در جهان امروز و تاریخ چه باید کرد؟» برگزار شد.

در چهارمین پرسش مهر در سال ۸۳ـ۱۳۸۲، دو سؤال شامل «در جهان به هم پیوسته امروز چگونه می‌توان با پرهیز از تنش‌های جهانی و دستیابی به پیشرفت‌ همه جانبه و پایدار، هویت دینی و ملی خود را حفظ کرد» و «موانع مهرورزی و عوامل خشونت اعم از ترور و جنگ در عرصه‌ جهانی چیست و مبارزه با آنها و حرکت به سوی صلح مبتنی بر عدالت چگونه میسر است؟» مطرح شد.

پرسش مهر پنجم در سال ۸۴ـ۱۳۸۳ برگزار شد و ۴ پرسش شامل «نسبت رشد عقلانی، آزادی، برابری و اخلاق در نظام «داد بنیاد» مهدوی مورد انتظار ما چگونه است؟ آگاهی و اراده آدمی در رسیدن به این نظام چه نقشی دارد؟»، «مهدویت در ادیان الهی به ویژه یهودیت، مسیحیت و زرتشت چگونه است؟»، «از نهضت مشروطیت و ملی شدن صنعت نفت و انقلاب بزرگ اسلامی ایران چه درس‌هایی می‌آموزیم؟ ملت رشید ایران چه می‌خواست و به چه رسید؟» و «اصلاحات در ۱۵۰ سال اخیر در کشور تاکنون چه نقشی داشته است؟ موانع و دستاوردهای آن چگونه بوده است؟» مطرح شد.

پرسش مهر ششم در سال تحصیلی ۸۵ـ۱۳۸۴ شامل «چرا عدالت زیباست و رابطه عدالت با پیشرفت کشور چیست؟»، «رابطه عدالت با همدلی و همبستگی مردم چگونه است؟»، «چه کسانی از برقراری عدالت نگرانند؟» و «مصادیق و زمینه‌های عدالت در حوزه آموزش و پرورش کدام است؟ و در تعلیم و تربیت چه راهکارهایی پیشنهاد می‌دهید؟» بود.

هفتمین پرسش مهر در سال ۸۶ـ۱۳۸۵ مطرح شد و شامل «نقش مهرورزی در پیشرفت و تعالی جامعه چیست؟»، «نقش مهرورزی در برپایی عدالت و ایجاد وحدت و اتحاد چیست؟»، «نقش مهرورزی در ایجاد جامعه نمونه و پیشرفته چه چیزی می‌باشد؟»، « چه کنیم که یکدیگر را دوست داشته باشیم؟»، «موانع محبت چیست؟» و «چه کسانی نمی‌خواهند انسان‌ها دوست، یار و عاشق یکدیگر باشند؟» بود.

سوالات پرسش مهر هشتم در سال تحصیلی ۸۷ـ۱۳۸۶ شامل «عواملی که ما را در مسیر پیشرفت همه جانبه قرار می دهد، چیست؟»، «عوامل پیشرفت، راه‌های پیشرفت و موانع پیشرفت چیست» و «چه چیزهایی مانع پیشرفت ماست؟ و موانع پیشرفت کدامند و چه کنیم تا با سرعت به سمت قله ها حرکت کنیم؟» بود.

در پرسش مهر نهم در سال ۸۸ـ۱۳۸۷ چند پرسش شامل «چه کنیم که خدمتگزار خوبی باشیم؟»، «راه های خدمتگزاری چیست؟»، «چگونه باید خدمت کرد؟»، «چه عواملی دست به دست هم بدهند که روحیه خدمتگزاری در جامعه گسترش پیدا بکند؟»، «فواید و نتایج خدمتگزاری چیست؟»، «تأثیر خدمتگزاری روی فرد خدمتگزار چگونه است؟»، «تأثیر خدمتگزاری روی محیط اجتماعی، روی منافع و مصالح یک ملت و در بسط فرهنگ مهرورزی و خدمتگزاری چیست؟»، «وظیفه آموزش و پرورش در این رابطه چیست؟»، « وظیفه دولت و مسؤولان ، وظیفه رسانه‌ها و اصحاب فرهنگ و تبلیغات در گسترش فرهنگ خدمتگزاری چیست؟»، «آیا بدون روحیه خدمتگزاری در بین آحاد مردم، یک کشور و یک ملت می‌تواند به قله‌های سعادت برسد؟»، «آیا بدون روحیه خدمتگزاری، مشکلات جامعه برطرف می شود؟» و «آیا بدون روحیه خدمتگزاری فاصله ها و تبعیض ها و محرومیت‌ها برطرف خواهد شد؟»، «چگونه خدمتگزار خوبی برای جامعه باشیم؟»، «دانش‌آموزان چه می‌توانند بکنند و چگونه می‌توانند به کشور، ملت و خانواده‌شان خدمت کنند؟»، «جامعه فرهنگی ما چه می‌تواند بکند و همین طور بقیه اقشار؟» مطرح کرد.

پرسش مهر دهم در سال تحصیلی ۸۹ـ۱۳۸۸ مطرح شد که شامل «رابطه علم با رشد، کمال و پیشرفت انسان چیست؟»، «آیا می‌توان بدون علم به مراتب کمال انسانی دست یافت؟»، «پیامبران از چه طریقی راه کمال را در برابر انسان‌ها قرار دادند؟» و «رابطه علم و انسانیت چه طور است؟» بود.

در پرسش مهر یازدهم که در سال ۹۰ـ۱۳۸۹ مطرح شد، رئیس‌جمهور از دانش‌آموزان پرسید «تصویری که از آینده ایران در ذهن شماست، چیست و دوست دارید ایران به کجا برسد؟».

در پرسش مهر دوازدهم که در سال ۹۱ـ۱۳۹۰ مطرح شد، از دانش‌آموزان سؤال شد: «اگر شما دانش‌آموزان به جای رئیس‌جمهور بودید برای ساختن ایران و اعتلای نام ملت ایران و امور کشور چه می‌کردید و اولویت شما چه بود؟» و «شما دانش‌آموزان در مسائل جهانی چه می‌کردید و برای ریشه‌کن کردن فقر چه برنامه‌ای داشتید، در یک کلام اگر شما رئیس‌جمهور بودید برای ایران عزیز چه می‌کردید؟».

در سال تحصیلی ۹۲ـ۱۳۹۱ پرسش مهر سیزدهم مطرح شد و رئیس‌جمهور از دانش‌آموزان پرسید: «سؤال امسال من از شما این است که می‌خواهید در آینده چه کار کنید، اهداف شما چیست و برای جامعه و مکتب خود زندگی و زندگی جاویدان آینده چه برنامه‌ای دارید؟».

در پرسش مهر چهاردهم که در سال تحصیلی ۹۳-۱۳۹۲، مطرح شد، خطاب به دانش آموزان این سوال را مطرح کرد که «اگر پدر شما رئیس جمهور باشد چه اقدامی به او توصیه می کنید تا بتواند اعتدال و میانه روی را در همه ابعاد زندگی بگستراند؟»

پرسش مهر پانزدهم که در سال ۹۴ـ۱۳۹۳ مطرح شد این بود، «عزیزانم ایران ما با مشکل جدی کمبود آب روبروست. هر کدام از ما چگونه از آب های ایران می توانیم بهتر نگهداری و استفاده کنیم؟».

در پرسش مهر شانزدهم که در سال تحصیلی ۹۵ـ۱۳۹۴ مطرح شد، رئیس‌جمهور از دانش‌آموزان سؤال کرد: «به نظر شما دانش‌آموزان عزیزی که سرمایه اصلی کشور ما هستید چه فرصت‌های جدیدی از لحاظ علمی، فناوری، دانش، اقتصادی و روابط ما با همسایگان و همچنین با دنیا به وجود آمده است؟ پس از پایان تحریم و ماه های آینده فرصت پیش روی ما چیست و چگونه باید به بهترین وجه از این فرصت استفاده کنیم؟».

هفدهمین پرسش مهر رئیس‌جمهور سال تحصیلی ۹۶ـ۱۳۹۵ مطرح شد و رئیس جمهور از دانش‌آموزان پرسید: «از کجا خشونت نشأت گرفته است و چگونه عده‌ای خشونت را می‌آموزند؟ در برابر خشونت چگونه باید ایستادگی کرد؟»، «چگونه می‌توانیم کشوری داشته باشیم، جامعه‌ای داشته باشیم دارای رحمت اسلامی و نبوی» و «چگونه می‌توانیم جوامع منطقه‌مان و جهان را از خشونت برهانیم؟».

هجدهمین پرسش مهر رئیس‌جمهور در سال تحصیلی ۹۷ـ۱۳۹۶ مطرح شد و رئیس‌جمهور از دانش‌آموزان سؤال کرد: ««باید افکار دیگران را تحمل کنیم و به فکر دیگران احترام بگذاریم؛ محیط مدرسه باید محیط اخلاق و ادب باشد. چگونه در محیط مدرسه تحمل افکار دیگران و اخلاق و ادب را تمرین کنیم و با چه سبکی می‌توانیم اخلاق بالاتر، ادب بالاتر و تحمل بالاتر داشته باشیم؟».

در نوزدهم پرسش مهر، رئیس‌جمهور از دانش‌آموزان پرسید:«پارسال چه مهارت‌هایی آموختید و برای امسال در این زمینه چه انتظاراتی دارید؟»

رئیس‌جمهوری در تکمیل پرسش خود، خطاب به دانش‌آموزان سراسر کشور گفت: «تاکنون چه کسی و کدام معلم به شما در  کسب مهارت بیشتر کمک کرده و فکر می‌کنید چه مهارت‌هایی برای زندگی‌تان مهم‌تر است؟»

* شرکت ۲ میلیون و ۲۲۱ هزار دانش‌آموز در پرسش مهر نوزدهم

کنگره نهایی پرسش مهر نوزدهم رئیس‌جمهور ۲۵ تیر امسال در مرکز همایش‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.

این پرسش مهر در دو جامعه مخاطب یعنی دانش‌آموزان و معلمان و همچنین در ۴ سطح ابتدایی ۷ رشته، برای متوسطه اول ۱۶ رشته، متوسطه دوم ۱۶ رشته و معلمان ۱۵ رشته به طور کلی در ۲۰ گرایش مختلف و در دو بخش فرهنگی و هنری در مدارس داخل و خارج کشور برگزار شد.

بیش از ۲ میلیون و ۲۲۱ هزار اثر از دانش‌آموزان و ۷۳۹ اثر از معلمان داخل و خارج کشور به این جشنواره واصل شد؛ در بخش فرهنگی حدود ۳۸۰ هزار اثر و در بخش‌های هنری یک میلیون و ۸۴۱ اثر از دانش‌آموزان و معلمان دریافت شد و پس از داوری در منطقه و استان ۲۵۱ اثر بر اساس سهمیه ابلاغی از میان راه یافتگان به مرحله کشوری انتخاب شدند و مورد تقدیر قرار گرفتند.

* اهمیت پرسش مهر

علیرضا کاظمی معاون پرورش و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در خصوص پرسش مهر گفت: «برنامه پرسش مهر ریاست جمهوری نشانه‌ای از نقش و جایگاه دانش‌آموزان، معلمان و مربیان برای ساختن آینده‌ ایران عزیز و همچنین بهترین بستر برای توسعه فرهنگی و نهادینه کردن آداب، اخلاق و فضائل انسانی و مهارت‌های ارتباطی و حرفه‌ای در نسل آینده‌ساز ایران اسلامی است».

وی ادامه داد: «این جریان فرهنگی از چند جهت نسبت به بقیه رخدادها از اهمیت بیشتری برخوردار است. اولا حضور رئیس‌جمهور در فضای آموزش و پرورش و ایجاد تفکر خلاق و بحث و نشر روحیه پرسشگری و همچنین جلب توجه جامعه به این فضای مهم و سرنوشت‌ساز امری مهم است؛ ثانیا بزرگترین مسائل فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه و همچنین حساس کردن بزرگترین جامعه مخاطب نسبت به این موضوعات مهم که یقینا تبدیل به جریان فرهنگی و گفتمان قالب در جامعه می‌شود موردی مهم به شمار می‌رود».

کاظمی گفت:‌ «علاوه بر این، خلق آثار ارزشمند فرهنگی و هنری برای اثرگذاری  و اثربخشی در جریان سازی‌های فرهنگی، افزایش اعتماد به نفس دانش‌آموزان، جلب مشارکت همه جانبه و افزایش حس مسؤولیت پذیری نیز یکی از مهمترین کارکردهای پرسش مهر ریاست جمهوری است».

به گزارش فارس، پرسش مهر هر سال از سوی رئیس‌جمهور مطرح می‌شود و دانش‌آموزان در قالب‌های متنوع به دنبال پاسخ آن پرسش هستند اما در مراسم تقدیر از بهترین پاسخ‌ها که در قالب‌های گوناگون معرفی می‌شوند، چند سالی است که دیگر خود رئیس‌جمهور حضور نمی‌یابد.