بلایای طبیعی مختص به یک کشور و یا منطقه خاصی نیست. در طول سال خبرهای زیادی از درگیر شدن کشورهای مختلف با یک نوع از بلایای طبیعی به گوش می‌رسد، در این میان کشور ایران نیز از جمله کشورهایی است که همیشه در آن شاهد بروز و ظهور بلایای طبیعی بوده‌ایم که در این میان وقوع سیل و زلزله مهم‌ترین بلایای طبیعی بوده است.

نکته اول؛ وقوع سیل در گذشته

وقوع سیل اخیر در برخی از استان‌های کشور هم اکنون بیش‌ترین نگاه را به سوی این بلای طبیعی جلب کرده است. همواره ایران درگیر سیلاب بوده و محدود به امروز نبوده است. ویرانگرترین سیل در ایران مربوط به استان گلستان در سال ۱۳۸۰ است که در حدود ۵۰۰ نفر از هموطنان جان خود را از دست دادند. سیل‌های دربند و تجریش، نکا، ماسوله، ایلام، تهران، مازندارن، گلستان در ۱۳۸۱، قم، بازفت و شهرکرد نیز از جمله سیل‌های بزرگ در ایران هستند که تلفات جانی و مالی بسیاری به همراه داشته‌اند.

در بسیاری از کشورهای دیگر نیز سیل‌های ویرانگری رخ داده است، از جمله این سیل‌ها می‌توانیم به سیل‌های چین، آمریکا، بریتانیا، ویتنام اشاره کنیم. اما نکته قابل توجه این است که در بسیاری از کشورهایی که سیل رخ داده، بلافاصله اقدامات لازم برای پیشگیری از وقوع سیل در سال‌های بعدی انجام گرفته است.

نکته دوم؛ عبرت نگرفتن از سیل‌های گذشته

شاید کم‌تر کسی فکر می‌کرد که تجربه تلخ سیل در سال ۱۳۸۰ در گلستان در سال‌های نه چندان دور در این استان و دیگر استان‌ها تکرار شود، اما به راستی چرا با وجود این همه خسارات جانی و مالی که سیل به همراه داشته، هیچ وقت برنامه جامعی برای مقابله و پیشگیری از سیل انجام نگرفته است؟ بدون شک در این مورد کوتاهی بزرگی از سوی مسئولان صورت گرفته است که به هیچ وجه قابل بخشش نیست.

در این مدتی که سیلاب‌ها زنگ هشدار را نواختند و خروش خشم طبیعت دیده شد، نه تنها اقدامات لازم برای مقابله با سیل‌ها انجام نگرفت، بلکه با شهرسازی در مسیر مسیل‌ها و تخریب جنگل‌ها و پوشش‌های گیاهی، زمینه برای سیلاب‌های آینده فراهم‌تر شد.

نکته سوم؛ نعمتی که تبدیل به بلا شد

در اوایل سال ۹۸، این تجربه تلخ برای چندمین بار در استان‌های مختلف تکرار شد. اما انتظاری که از تمامی مسئولین مرتبط می‌رود، این است که تمامی اقدامات علمی لازم برای مقابله با وقوع حوادث مشابه انجام شود. وقوع سیل و سایر بلایای طبیعی هزینه‌های بسیاری را بر کشور تحمیل می‌کند، بدون تردید با هزینه‌هایی به مراتب کم‌تر می‌توانستیم از وقوع چنین سیلاب‌های ویرانگری جلوگیری کنیم.

در شرایطی که کشور ایران برای سال‌های طولانی با خشکسالی روبه رو بوده است، اقدامات و پیشگیری‌های لازم می‌توانست این نعمت الهی را به بزرگ‌ترین هدیه سال تبدیل کند، در حالی که عدم عقلانیت لازم و کافی در گذشته و حال، این نعمت بزرگ را به یک پدیده مخرب تبدیل کرد.

نکته چهارم؛ سیل اخیر و سنجش عیار مسئولان

هر چند وقوع سیل اخیر در استان‌های گلستان، شیراز، لرستان و خوزستان بسیار تلخ و دردآور بود و خسارات وارد شده جانی و مالی مردم ایران را بسیار اندوهناک کرد، اما یک نکته بسیار قابل توجه داشت و آن این مسئله بود که در این سیل عیار بسیاری از مسئولان سنجیده شد. در حالی که استاندار گلستان از احتمال وقوع سیل در روزهای بعد باخبر بود، در کمال تعجب در اوج درگیری مردم با سیل، در سفر خارج از کشور به سر می‌برد.

در شرایطی که پس از وقوع سیل گلستان، انتظار گسترش بحران در سایر مناطق کشور نیز محتمل بود، چند روزی بود که رئیس جمهور در قشم حضور داشت، در حالی که انتظار می‌رفت وی در همان ساعات اولیه فرماندهی مدیریت بحران را برعهده بگیرد.

سایر اعضای دولت از معاونین تا وزرا نیز در این مورد کاملاً منفعلانه و به کندی عمل کردند که در این شرایط بحرانی که نیازمند اقدامات سریع است، این قصور قابل چشم پوشی نیست.

از تعلل و انفعال دولت که بگذریم، برخی از گروه‌های مردمی و سازمان‌های غیردولتی در همان ساعات اولیه بدون فوت وقت در مناطق سیل زده حاضر شدند و با لبیک به فرمان مقام معظم رهبری به یاری آسیب دیدگان شتافتند. این در حالی بود که این گروه‌ها و سازمان‌ها در این زمینه وظیفهٔ از پیش تعیین شده‌ای را عهده‌دار نبودند.

تلاش‌های بی وقفه سپاه، ارتش، بسیج و گروه‌های جهادی در همان ساعات ابتدایی بحران آنقدر چشمگیر بود که حتی دشمنان این گروه‌های انقلابی نیز قادر به نادیده گرفتن این تلاش‌ها نبودند. در این سیل بار دیگر تفاوت کسانی که دغدغه واقعی خدمت به ملت را دارند و کسانی که به دنبال نمایش و بازی سیاسی هستند، کاملاً مشخص شد.

نکته آخر؛ لزوم وحدت و همدلی مسئولان و پشتیبانی مردم

از همان ساعات ابتدایی وقوع سیل، ابراز همدردی و بی تفاوت نبودن مردم ایران نسبت به هموطنان خود مانند حوادث گذشته بسیار قابل توجه بود. با عنایت به این موضوع که آثار سیل برای مدت زمان نسبتاً طولانی در مناطق سیل زده باقی خواهد ماند و بسیاری از هموطنان از لحاظ تأمین ضروریات ناتوان خواهند بود، لذا انتظار می‌رود که مردم ایران در این زمینه همچنان هموطنان خود را به هر طریقی که می‌توانند یاری کنند تا بار دیگر نقش مردم در جبران قصور مسئولان آشکارتر شود.

از مسئولین نیز انتظار می‌رود با وحدت و همدلی (بدون انداختن تقصیرها بر گردن یکدیگر) تمامی تلاش‌های خود را برای کاش درد و رنج مصیبت زدگان به کار بگیرند.

در نهایت بنا به فرموده مقام معظم رهبری «امیدواریم ان‌شاءالله به توفیق الهی، به کمک پروردگار، مسئولین محترم با پشتیبانی‌های عظیم مردمی که بحمدالله تا امروز وجود داشته است، بتوانند بار سنگین این حادثه را از دوش مردم ایران بردارند.»