درست است که فیلم خوب دیدن، رستوران‌رفتن و خوابیدن ارزان‌ترین کارها برای تعطیلات نوروز هستند اما شاید بهتر باشد از خانه بیرون بیایید و کمی بیشتر اطرافتان را نگاه کنید. برای اینکه کارتان راحت‌تر شود ما با یک آدم با تجربه گپ‌زده‌ایم و از او خواسته‌ایم که طراحی سفر ارزان را به ما یاد بدهد.

سمیه حسنلو – خبرنگار ایسنا و کارشناس گردشگری – سال‌ها تجربه‌اش در زمینه سفر را در اختیارمان قرار گذاشته است که در این گزارش کوتاه می‌خوانید:

حواستان به بلیت‌های لحظه‌آخری باشد

روال سفرهای خانوادگی معمولاً این‌طور بوده است که اعضای خانواده سوار ماشینشان می‌شدند و برای چند روزی به مقصدی که آنجا دوستی، خانواده‌ای یا آشنایی داشته‌اند، می‌رفتند. این نحوه سفر، کمک می‌کرد هزینه اقامت از مخارج سفر حذف شود اما مگر ما چندبار می‌توانیم به مکانی سفر کنیم که آنجا دوست و آشنایی داریم؟

می‌خواهم بگویم ترفندهایی برای سفر کردن وجود دارد که با یاد گرفتن آنها به مرور زمان می‌توانیم سفری ارزان با ماجراجویی بیشتر داشته باشیم. مهم‌ترین فاکتور این است که اول، نقشه سفر داشته باشیم. یعنی مسیر را ارزیابی کنیم و ببینیم چه وسیله‌ای برای طی کردن این مسیر مناسب است. خیلی وقت‌ها انتخاب ما وسیله نقلیه شخصی است که مخارج خاص خود را دارد اما پیشنهاد من این است که مردم قبل از آغاز سفر، حتماً بلیت‌های قطار و هواپیما را هم جست‌وجو کنند. ما می‌دانیم که بلیت قطارها قبل از نوروز پیش‌فروش می‌شوند و بلیت هواپیما هم خیلی گران شده اما بعضی وقت‌ها در لحظات آخر، شرکت‌ها موقعیت‌هایی در اختیار ما قرار می‌دهند که سفر را برای ما شیرین‌تر می‌کنند.

هزینه قطار نسبت به هواپیما و گاهی حتی از اتوبوس هم بسیار به‌صرفه‌تر است. مثلاً قطاری وجود دارد که شما را از تهران به شمال ایران می‌برد و از مسیر بسیار جذابی در طول روز گذر می‌کند که می‌توانید در این مسیر، پل‌هایی که بعد از جنگ جهانی دوم ساخته شده‌اند را ببینید. شما با این قطار از یک مسیر جنگلی، کویری و حتی کوهستانی عبور می‌کنید در حالی که قیمت بلیت این قطار کمتر از ۳۰ هزار تومان است. درست است که مسیر به کندی طی می‌شود اما یک سفر هیجان‌انگیز و پرچالش است.

سنت «دُنگی» را پاس بدارید

پیش از اینکه وسیله نقلیه را انتخاب کنید بهتر است همراهانتان را انتخاب کنید. اگر با خانواده هستید، این سنت را که پدر یا سرپرست خانواده هزینه‌ها را تقبل کند، بشکنید. بهتر است در سفرهای خانوادگی هم دنگتان را بدهید. بهترین شیوه برای ارزان‌شدن سفرهای داخلی و خارجی همان شیوه عامیانه دنگی‌ حساب کردن است. مثلاً اگر اجاره‌ یک خانه‌ شبی ۱۵۰ هزار تومان است، اگر هر کدام از اعضای خانواده دنگ خود را بدهند، سفر بسیار به‌صرفه می‌شود. در واقع سنت تک‌پردازی باید شکسته شود و سنت همه‌پردازی یا همان دنگ را باید پاس داشت. همان‌طور که در سفرهای دوستانه دنگ‌دادن امری عادی است باید در خانواده هم عادی شود.

از این شهرها غافل نشوید

اگر مشکل انتخاب مقصد را دارید یعنی نمی‌دانید به کجا سفر کنید و از طرفی هزینه هم برایتان خیلی مهم است، باید بدانید که شاخص‌هایی برای انتخاب مقصد وجود دارد. بهتر است اول به مسیرهای نزدیک فکر کنید و از سفرهای یک‌روزه شروع کنید، بعد سراغ سفرهای دو تا سه روزه به شهرهای نزدیک بروید. ما خیلی وقت‌ها از جاذبه‌هایی که در شهرهای نزدیکمان وجود دارد، غافل هستیم و اصرار داریم یک جای دور و پرهیجان برویم اما اگر مثلاً در تهران زندگی می‌کنید، قزوین یا زنجان شهرهای نزدیک و در عین حال جذابی برای سفر هستند. یکی از بهترین گزینه‌ها هم برای اقامت، روستاست. شما به راحتی می‌توانید به خانه‌های روستایی و محلی بروید.

سعی کنید مقاصدی را برای سفر انتخاب کنید که مردم کمتر به آنجا می‌روند. چند سال پیش مناطق غربی کشور به دلیل شرایط جوی معمولاً از مسافر انبوه خالی بودند. مثلاً کردستان یا ایلام شهرهایی نبودند که مسافر نوروزی داشته باشند.

پیشنهاد من این است که برای مدیریت هزینه‌هایتان ببینید عموم مردم به کجا سفر نمی‌کنند. مثلاً خراسان شمالی پر از مناظر تاریخی و طبیعی است اما خیلی‌ها از آن غافل هستند؛ یا حتی خراسان جنوبی آثار تاریخی غنی دارد و زمانی برای خودش محل گذر تجار بین‌المللی بوده است. مرکز این استان یعنی بیرجند جایی بسیار زیبا و معروف به شهر کاج‌هاست و منطقه‌ای است که از نظر مردم‌شناسی جای کنجکاوی زیادی دارد اما چندان میزبان مسافران نیست. حالا مزیت سفر به این شهرها چیست؟ هتل‌های این شهرها تخفیف‌های خوبی در نظر می‌گیرند و از طرفی اقامتگاه‌های بوم‌گردی‌شان نیز قیمت بسیار پایین‌تری نسبت به سایر شهرها دارند. شما با انتخاب این مقاصد هم به اقتصاد این مناطق کمک کرده‌اید و هم خودتان انتخاب متفاوتی داشته‌اید. هیچ وقت هم از روستاها غافل نشوید. روستاها هنوز خیلی درگیر توریست نشده‌اند؛ ضمن اینکه خانه‌های روستایی در حال گسترش هستند و بسیار میزبانان خوبی هستند.

با شبی ۵۰ هزار تومان سرپناه داشته باشید

برای اقامت در شهرهای مختلف محل‌هایی وجود دارند به اسم: «اقامتگاه بوم‌گردی». اینها خانه‌های روستایی هستند که زندگی به سبک ایران قدیم را در اختیار ما قرار می‌دهند و در واقع تجربه یک زندگی کهن که مدت‌هاست فراموش شده را برای شما زنده می‌کنند. هزینه اقامت در بوم‌گردی بسیار پایین است البته بوم‌گردی‌ها هم در شهرهای مسافرپذیر گران‌تر هستند اما بوم‌گردی‌ها در شهرهای جنوبی، شرقی و حتی غربی هزینه پایین‌تری دارند و برای هر نفر حدود ۵۰ هزارتومان با سه وعده غذایی محاسبه می‌شوند و برخی‌هایشان هم تا ۱۵۰ یا ۱۶۰ هزار تومان قیمت دارند که اگر سفرتان به همان شیوه دنگی باشد بسیار به‌صرفه است.

خوردن این غذاها به‌صرفه است

خیلی وقت‌ها فکر می‌کنیم همه مواد غذایی لازم در طول سفر را باید از خانه کول کنیم و به مقصد ببریم اما ممکن است مقصد ما جایی باشد که یخچالی در آنجا وجود نداشته باشد و از طرفی جایمان را در طول سفر تنگ کند. سوال اینجاست که چرا از محلی‌ها خرید نمی‌کنید؟ گاهی وقت‌ها خریدکردن از مغازه‌های محلی هزینه‌های ما را پایین می‌آورد؛ حتی پایین‌تر از قیمت مواد غذایی که این همه راه با خودمان آورده‌ایم. خیلی‌ها دوست دارند که خودشان در سفر آشپزی کنند. برای این کار می‌توانید از سوپرمارکت محلی خرید کنید و غذا بپزید اما پیشنهاد من این است که تجربه چشیدن غذای محلی را از خودتان دریغ نکنید. این امکان را بوم‌گردی‌ها مدتی است که در اختیار مردم قرار داده‌اند که غذایشان هم بسیار با کیفیت‌تر از غذای رستوران‌هاست. میانگین قیمت غذای محلی در بوم‌گردی‌ها حدود ۲۰ هزار تومان برای هر پرس است و ضربه‌ای به مدیریت هزینه سفرتان نمی‌زند.

به هر قیمتی چادر نزنید

چند سالی است که چادرزدن در سفرهای مختلف باب شده است اما به دلیل خطرات احتمالی، برخی مناطق چادرزدن را ممنوع اعلام کرده‌اند. می‌خواهم به شما بگویم که چادرزدن همیشه منجر به ارزان تمام‌شدن سفر نمی‌شود. اگر شهری را انتخاب می‌کنید که مسافر زیادی ندارد، قبل از چادرزدن حتماً قیمت هتل‌ها را چک کنید. خیلی وقت‌ها قیمت یک اتاق تمیز با سرویس بهداشتی و دوش آبگرم و یک صبحانه کافی بسیار مناسب است. تجربه من می‌گوید قبل از چادرزدن قیمت‌ها را جست‌وجو کنید و جایی مناسب را رزرو کنید. چند سالی است که همزمان با موج سفرهای نوروزی، اقامت در مدارس به مردم پیشنهاد می‌شود اما از نظر من اقامت در مدارس برای خانواده‌ها چندان مناسب نیست. درست است که اقامت در مدارس، هزینه‌های اقامت شما را در سفر تقریبا به صفر می‌رساند اما در پایان سفر، احساس خستگی خواهید داشت. به جای مدارس می‌توانید به مسافرخانه‌هایی بروید که از سازمان میراث‌فرهنگی مجوز دارند.

از آدم‌های باتجربه سوال بپرسید

حتماً از تجربه کسانی که قبلاً به مقصد مورد نظر شما سفر کرده‌اند، استفاده کنید. این کار خیلی به مدیریت هزینه شما کمک می‌کند. نکته مهم دیگر این است که ما برای هر روز از سفرمان، باید سقف هزینه را در نظر بگیریم و بر این اساس مدیریت داشته باشیم. این کمک می‌کند که ما در طول روز برنامه‌ریزی داشته باشیم، دنگ‌ها را محاسبه و غذایمان را انتخاب کنیم. داشتن این نقشه روزانه برای سفر کمک می‌کند که در هزینه‌ها صرفه‌جویی شود و حتی سفر را طولانی کنیم یا برگشت راحت‌تری به مقصد داشته باشیم. این موضوع خیلی مهم است.

از این نکات هم غافل نشوید

چند نکته ریز هست که معمولاً در سفر داخلی از آن غافلیم. اول، مطلع‌شدن از شرایط آب و هواست. بی‌خبر بودن از وضعیت آب و هوا ممکن است به هزینه سفر شما آسیب بزند. مثلاً ممکن است شما برای چادرزدن برنامه‌ریزی کرده باشید اما شرایط جوی شما را وادار کند که به هتل بروید. داروهای ضروری را بردارید و کارت ملی، شناسنامه و دفترچه بیمه‌تان را هم فراموش نکنید.