از آنجا که کانون برخی از مسایل خانوادگی بر مشکلات ارتباط کلامی والدین با فرزندان متمرکز است، کاربرد فنون مهارت های ارتباط کلامی خوب می تواند به کاهش مشکلات ارتباطی اعضای خانواده ها کمک کند. مهارت گوش دادن فعال به عنوان بهترین وسیله برای نشان دادن صمیمیت و حمایت والدین مطرح شده است.«گوش دادن فعال یعنی یافتن معنای گفتار دیگران در ذهن خود»

در این راستا والدین باید به سه نکته ظریف توجه کنند:

•  گوش کردن به معنای موافق بودن نیست: به محض آنکه والدین می‌شنوند که کودکشان چیزی را می‌گوید که آنها با آن موافق نیستند، گوش کردن را متوقف کرده و به «تصحیح» آن می‌پردازند. شاید والدین از این امر می‌ترسند که گوش کردن بدون مداخله کردن ممکن است این حس را منتقل کند که آنها با نظرات «اشتباه» فرزندشان موافقند.

• گوش کردن و شنیدن دو عمل متفاوت است: حس شنوایی که اکثر مردم با آن به دنیا می‌آیند همان گوش کردن نیست. گوش کردن فعالیتی است که باید یاد بگیریم که آن را چگونه انجام دهیم، کودکان با مشاهده کردن بزرگ‌ترها یاد می‌گیرند تا چگونه گوش دهند.

• گوش کردن ساده و آسان نیست: احساسات، خلق وخو، سلامت، میزان خستگی، استرس ویا حتی اشتغالات ذهنی ما می‌توانند در فعالیت گوش کردن مداخله کرده و آن را مختل کنند. بعضی از والدین درمی‌یابند که باید نسبت به این تاثیرات آگاه باشند و برای مدیریت یا کنترل آنها کار و تلاش کنند تا بتوانند وقتی فرزندانشان واقعا به آنها نیاز دارند، گوش دهند.

دو فن گوش دادن وجود دارد که به کودکان کمک می‌کند تا احساس کنند به آنها توجه شده است و آنها را درک می‌کنند.

•  پاسخ‌های خنثی: پاسخ‌های ساده‌ای هستند که احتمالا با آنها آشنا هستید و حتی خیلی از آنها استفاده کرده‌اید. آنها کوتاه بوده و قضاوتی و احساسی نیستند یا نظر یا عقیده‌ای را ارائه نمی‌دهند. اما اجازه می‌دهند تا کودک بفهمد دارید به او گوش می‌دهید. مانند: «میفهمم» ، «اوه» ، «واقعا» ، « درمورد تو چطور» ، «توهم همین طور»

•  درخواست اینکه بیشتر بگوید: عبارت‌های کوتاهی هستند که به کمک آنها فرزندتان را تشویق می‌کنید تا به صحبت کردن ادامه دهد. مانند:
« درباره ی آن بیشتر برایم بگو»
«علاقمندم هرچی بیشتر راجع به آن بدانم»
«به صحبتت ادامه بده، جالب است»
«دوست داری درباره اش صحبت کنی؟»

گوش کردن فعال به عنوان موثرترین روش راه‌گشا در رابطه‌ی والد فرزندی، نه تنها باب گفتگو را باز می‌کند بلکه روند گفتگو را تسریع می‌کند. در این نوع گوش دادن والدین سعی می‌کنند آنچه را که کودک احساس می‌کند، بفهمند و آنچه را که تلاش می‌کند ابراز کند، درک کنند.

نویسنده: ثریا دشتی روانشناس بالینی