در ساخت و تولید یک مجموعه تلویزیونی، مشکلات، موانع و دشواری‌های فراوانی وجود دارد که گاه زنجیروار به هم مرتبط شده و در پی رابطه علت و معلولی شکل می‌گیرد و گاه بر اثر برخی اتفاقات و تغییر و تحولات ناگهانی و به صورت غیر قابل پیش بینی. اینها البته بخشی از مشکلات پیش تولید و تولید است تا اینکه یک مجموعه تلویزیونی به زمان پخش برسد بعد از آن نوبت مشکلات پسا تولیدی است که شاید مهمترین آن جلب حداکثری رضایت مخاطبان است. قطعا بین این دو مقوله نیز ربط منطقی وجود دارد بدین معنی که اگر یک مجموعه تلویزیونی و عوامل آن در طول فرایند ساخت یک سریال با مشکلات و موانعی که روند و راندمان تولید را کند یا متوقف کند مواجه شوند فارغ از برخی مشکلات انسانی – اخلاقی که ممکن است دامنگیر یک مجموعه شود قطعا در کیفیت اثر و ضعف و قوت آن در جلب رضایت تماشاگران تاثیر می گذارد.

در یک تقسیم بندی کلی می توان مصائب سریال سازی را به دو گروه عمده سخت افزاری ونرم افزاری تقسیم کرد. در بخش نرم افزاری که به عوامل درون نمایشی برمی گردد عواملی مثل فیلمنامه، کارگردانی و بازیگری دخیل هستند که کاستی های آنها قطعا در کاهش رضایت مخاطب موثر است اما در بخش سخت افزاری که به سیاست گذاری و مدیریت پروژه مربوط می شود پای مراکز و نهادها و مدیران نمایشی وسط کشیده می شود که باید شرایط لازم برای تولید یک مجموعه اثر بخش را فراهم کنند. حالا فکر کنید یک مدیر رسانه ای یا فرهنگی – هنری یا یک مرکز نمایشی که مسئولیت تولید و تامین مجموعه های نمایشی را به عهده دارد با بحران های مالی نیز دست به گریبان باشد.

بدیهی است این مشکلات و نارسایی‌ها، ساماندهی و به سرانجام رساندن یک پروژه تولیدی را با بحران و چه بسا ناکامی مواجه می‌کند. مخاطب هم کاری به این مشکلات و بحران ها ندارد و البته حق او نیز هست که خوراک لازم را از آنتن شبکه‌های تلویزیونی دریافت کند. به عنوان مثال رحمان سیفی آزاد در گفت‌وگویی با خبرنگار روابط عمومی صداوسیما خبر در دست تولید بودن بیش از ٧ سریال تلویزونی را رسانه ای کرد. انتشار این خبر علاوه بر اینکه نویدبخش روزهای خوبی برای شبکه های تلویزیونی بوده از جهاتی دیگر نیز قابل توجه است. مرکز امور نمایشی سیما در سال جاری دست کم با دو مشکل درون زا همراه بوده است. اولا برای اولین بار امسال این مرکز فیلم و سریال سازی از مرکز سیما فیلم به امور نمایشی سیما تغییر کرده که بالطبع نیازمند تغییر و ترمیم ساختاری و سازمانی بود، دوم اینکه رسانه ملی در سال ٩۴ با بحران مالی شدیدی مواجه بوده و هست که بالطبع این کاستی در روند ماموریت های حرفه ای این مرکزنیز تاثیرمی گذارد. تا جایی که پورمحمدی معاونت سیما در یکی از مصاحبه‌های اخیر خود صراحتا بیان داشت: «دیگر بودجه‌ای برای برنامه‌سازی در صداوسیما باقی نمانده است». در چنین شرایطی و با لحاظ کردن مشکلاتی که به آن اشاره شد هم اکنون مجموعه‌هایی مثل «پریا»، «قرعه»، «دودکش۲»، «زعفرانی»، «برادر»، «چرخ و فلک»،«سنگ پا» و فاز ۳ سرزمین کهن و… در دست تولید هستند که برخی از آنها به عنوان سریال‌های نوروزی روی آنتن خواهند رفت.

در این شرایط نامساعد مالی، مدیریت این پروژه ها و هدایت آن چقدر دشوار است و گاهی با رایزنی و مدیریت صحیح منابع مالی محدود و حتی بهره گیری از پشتوانه های رفاقتی و دوستی و هزینه کردن از اعتبار شخصی مدیر یا یک مرکز صورت می گیرد.مساله این است که فقط بحث تامین مالی- پولی این تولیدات نیست که نهادهای تولید کننده از جمله مرکز امور نمایشی سیما موظفند و تعهد دارند تا یک زمان مشخصی، تولیدات خود را به سرانجام رسانده و به اصطلاح، سریال را به موقع روی آنتن بفرستد. وقتی صراحتا اعلام می شود بودجه ای برای برنامه سازی وجود ندارد و مبلغ بودجه صرفاً به حقوق کارمندان و بازنشستگان اختصاص پیدا می‌کند، می توان دریافت که شرایط نامساعد و دشواری که این سریال ها در آن تولید شده یا در حال تولید هستند چقدر دشوار است.

اینجاست که باید از ظرفیت های علمی مدیریت و ظرافت های هنر مدیریت بهره برد و با تمهیدات هوشمندانه که یک کار تیمی و جهادی را می طلبد به هدایت و به ثمر رساندن مجموعه های نمایشی همت گماشت.

به عبارت دیگر می توان ساخت این مجموعه های نمایشی را در سیما در این شرایط نامساعد و تنگنای مالی ناشی از فراخنایی اندیشه و همت و اراده یک مجموعه دانست که تصویری از تولیدات نمایشی در موقعیت فرسایشی را ترسیم کرده‌اند و با تکیه بر دست‌های خالی اما با مسئولیت پذیری و تمهیدات هوشمندانه نگذاشتند آنتن تلویزیون، خالی بماند.

حالا باید دید مدیران تلویزیون امسال با توجه به مشکلات مالی موجود تا چه حد می‌توانند کام مخاطبان رسانه ملی را شیرین کنند.