پانزدهم آبان ماه بود که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، بندر چابهار را از دور جدید تحریم‌های ضد ایرانی معاف اعلام و واشنگتن دلیل معاف شدن پروژه توسعه بندر چابهار را «کمک به توسعه اقتصادی افغانستان» اعلام کرد.

معافیت تحریمها از بندر چابهار که به عنوان «دروازه ملل» نامگذاری شده در حالی رخ داد که ایالات متحده سختگیرانه‌ترین محدودیت‌ها را برای بنادر و کشتیرانی ایران وضع کرده است.

با این وجود اما بندر شهید بهشتی چابهار، به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، تقریباً تنها پروژه‌ای است که در طرح توسعه آن حتی منافع برون‌مرزی آمریکا نیز به‌طور غیرمستقیم مدنظر قرار گرفته و این کشور را مجبور کرده در جنگ اقتصادی با ایران در مورد این بندر کوتاه بیاید.

این بندر از یک سو نماد ثبات و صلح‌طلبی ایران در منطقه است و نقش کلیدی در کریدور جنوب – غرب و جنوب – شمال دارد و از سوی دیگر باعث شده آمریکا نیز برای خارج کردن نیروهای خود از افغانستان راهی جز کمک به توسعه اقتصادی این کشور نمی‌بیند و ناگزیر منافع بلندمدت خود را در گرو توسعه و پویایی بندر شهید بهشتی چابهار و کریدور ریلی آن می‌بیند.

در حقیقت گره خوردن منافع کشورهای متعدد در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار، وضعیتی به‌وجود آورده که منافع چشم‌پوشی از تحریم آن بسیار بیش از محدودسازی این بندر است.

از سوی دیگر این بندر به دروازه‌ای برای تغییر مناسبات اقتصادی در منطقه تبدیل شده و آمریکا هم به‌راحتی قادر نیست حکمی برای آن صادر کند زیرا این بندر با سرمایه‌گذاری هندی‌ها توسعه می‌یابد و فارغ از ثمراتی که برای افغانستان دارد، قرار است رقیب سرمایه‌گذاری‌های چین در گوادر پاکستان و کنترل‌کننده حضور این کشور در بازارهای آسیای میانه باشد. پس آمریکا ناچار است برای کنترل توسعه اقتصادی چین، راه را برای هند و کریدورهای ایرانی باز نگه‌دارد و این جز با کوتاه آمدن در بحث تحریم‌ها میسر نمی‌شود.

آمریکا به دلیل نیاز کشورهای همسایه به ایران در تحریم چابهار ناتوان است
هدایت الله میرمرادزهی نماینده سابق مردم سیستان وبلوچستان در مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگارعصرهامون با بیان اینکه آمریکا به دلیل نیاز کشورهای همسایه به ایران در تحریم چابهار ناتوان است، اظهار کرد: آمریکا می داند تحریم های ظالمانه خللی در اراده و عزم مردم ایران به وجود نمی آورد و با این رفتارهای عاجزانه تنها دلش را خوش می کند چراکه چابهار شروعی برای پایان تحریم های آمریکا می باشد.

به گفته وی، این تحریم ها تنها از دیروز و امروز نیست بلکه چهل سال است آمریکا با هر بهانه ای سعی در سنگ اندازی و ضربه زدن به ملت ایران داشته که هربار با شکست مواجه شده است.

بندر چابهار پیشانی توسعه کشور است
میرمرادزهی بندر چابهار را پیشانی توسعه کشور عنوان کرد و افزود: اینکه آمریکا به خاطر محدودیت پاکستان تحریم چابهار را حذف کرده مطمئنا همه ما می دانیم که دشمن هیچ گاه به منافع ما عمل نکرده ولی موقعیت به وجود آمده نشان از موقعیت استراتژیک چابهار در منطقه است.

وی با بیان اینکه تحریم ها از کل کشور برداشته خواهد شد، افزود: به فرموده مقام معظم رهبری چهل سال قبل آمریکا را از ایران بیرون کردیم و امروز از خاورمیانه رانده شده است و این موفقیت ها روز به روز ادامه خواهد داشت.
نماینده سابق مردم استان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به خیر و شر تحریم ها بر ملت ایران تاکید کرد: آمریکا می خواست با این تحریم ها ما را به زانو درآورد ولی نتوانست و باعث شد قدرت و استقامت ما در منطقه قدرت بیشتری پیدا کند.

چابهار به عنوان نقطه شروع روابط تجاری با کشورهای همسایه لغو تحریم ها را آغاز کرد

وی عدم چرایی چابهار در لیست تحریم آمریکا را اینگونه تشریح کرد که از دیر باز قدرت و روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان به صورت مستمر و دوستانه بوده همچنین هندوستان برای مبادلات کالا با افغانستان به این بندر محتاج است و آمریکا نمی تواند جلوی این همکاری را بگیرد و مجبور است برای قدرت نمایی کاذب خود به صورت ناخواسته از کلمه لغو تحریم استفاده کند.

میرمرادزهی در ادامه خاطرنشان کرد: ایران با تکیه بر توان داخلی خواهد توانست قدمی بزرگ در اقتصاد کشور بردارد و چابهار به عنوان نقطه شروع روابط تجاری با کشورهای همسایه لغو تحریم ها را آغاز کرد.

رفع تحریم ها از چابهار براساس منافع ملی آمریکایی ها انجام شد
پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل شبه‌قاره نیز در گفت وگو با خبرنگار عصرهامون، با بیان اینکه دست و بال ایران در شکستن تحریم های آمریکا با وجود چابهار بازتر شده است، اظهار کرد: از این طریق ایران می تواند برای واردات و صادرات کالاها، مواد غذایی و دارویی که آمریکا اجازه فروش به ایران را می دهد راحت تر اقدام و به آن ها دست یابند.

وی با بیان اینکه در چابهار منافع آمریکا، هند و ایران به هم نزدیک شده است، افزود: رفع تحریم ها از چابهار براساس منافع ملی آمریکایی ها انجام شد که این خود همپوشانی با منافع ملی ایران نیز پیدا کرده است.

کارشناس مسائل شبه‌قاره ادامه داد: در این ماجرا دو نکته اساسی وجود دارد یکی رقابت بین آمریکا و چین در منطقه به خصوص در ارتباط با طرح جاده کمربندی ابریشم و سرمایه گذاری در این خصوص که بندر گوادر پاکستان را به عنوان بندر اصلی در نظر گرفته اند تا ارتباط چین را از طریق اقیانوس هند با آفریقا و خاورمیانه و کشورهای منطقه تثبیت کند.

وی در تکمیل مطلب فوق تصریح کرد: به شکل طبیعی برای آمریکایی ها مهم است که نسبت به نفوذ چین به خصوص در منطقه خاورمیانه که چینی ها در کنار کارهای تجاری و عمرانی، یک پایگاه دریایی در حاشیه بندر گوادر پاکستان ایجاد کرده اند، بتوانند شرایطی به وجود آورند که بندر چابهار به وسیله هندوستان فعال شود چرا که هندوستان در شرایط کنونی متحد آمریکا است و از آنجایی که آمریکا نمی تواند مستقیما با ایران ارتباط داشته باشد به وسیله هندوستان می تواند در این رابطه فعال باشد.

به گفته ملازهی، در سالهای اخیر اصطلاحی را چینی ها با عنوان “اقیانوسیه آسیا” و آمریکایی ها “ایندیا آسیا” به کار می برند که نشان می دهد یک منطقه رقابت آمیزی بین آمریکا و چین در حوزه اقیانوسی هند و کویر به وجود آمده که چابهار را از تحریم ها استثنی کردند.

وی ادامه داد: دلیل دوم ارتباط کشورهای آسیای مرکزی با افغانستان به خطوط دریایی از طریق چابهار است، در منطقه آسیای مرکزی و افغانستان سه قدرت آمریکا، انگلیس و چین باهم رقابت دارند و هرکدام تلاش می کنند که این منطقه را مرتبط با خود کنند. چینی ها با خط لوله از مرکز چین، روس ها تلاش می کنند نوع ارتباط را با جاده سازی های قدیم احیا و ارتباط کشورها را از طریق مسکو به دنیای خارج تامین کند و این درحالی است که یک طرف قضیه افغانستان و آسیای مرکزی از طریق چابهار به دنیای خارج و اقیانوس هند وصل می شوند لذا این رقابت ها در ارزیابی ها تاثیر گذاشته و منجر شده تا چابهار از تحریم ها خارج شود تا بتوانند آسیای مرکزی را از طریق چابهار به دنیا مرتبط کنند نه روسیه و چین.

کارشناس مسائل شبه‌قاره خاطر نشان کرد: استثنی کردن بندر چابهار از تحریم ها منافعی برای ایران در پی دارد که تثبیت سرمایه گذاری هند یا فروش نفت نمونه ای از آن است.