لایحه بودجه در سال ۹۶ برای سال ۹۷ بسته شد و بر اساس آن نرخ ارز در بودجه ۹۷ حدود سه‌هزارو ۸۰۰ تومان در نظر گرفته شده بود از طرف دیگر قیمت پیش بینی شده برای هر بشکه نفت حدود ۵۵ دلار بود.

دولت موظف بود بودجه سال ۹۷ خود را از محل فروش نفت، فروش ارز به ویژه دلار و همچین درآمدهای مالیاتی تأمین کند که تغییرات قیمت در چند ماه گذشته باعث شد درآمدهای دولت بیش از آنچه که تصور می شد محقق شود.

افزایش درآمدهای حاصل از فروش نفت ۸۰دلاری برای دولت

برمبنای برآورد قانون بودجه، درآمد ارزی فروش حدود ۴۶۶ میلیون و ۷۵۸ هزار بشکه نفت و میعانات گازی در ۶‌ماه اخیر باید به ۲۵ میلیارد و ۶۷۲ میلیون دلار برسد. بر این اساس (پیش‌بینی قانون بودجه) با احتساب نرخ تسعیر درآمدهای ارزی به ریال، درآمد نفتی دولت به حدود ۸۹ هزار و ۸۵۱ میلیارد تومان می‌رسد.

این در حالی است که نرخ ارز دولتی از اوایل سال جاری حدود ۴۲۰۰ تومان اعلام شده است. بر این اساس، برمبنای دلار دولتی ۴۲۰۰ تومانی درآمد نفتی دولت از صادرات حدود ۴۶۶ میلیون و ۷۵۸ هزار بشکه نفت و میعانات گازی با قیمت ۶۸ دلار به ۳۱ میلیارد و ۷۴۰ میلیون دلار می‌رسد که معادل ریالی آن ۱۳۳ هزار و ۳۰۶ میلیارد تومان می‌شود. این درآمد حدود ۴۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بیشتر از برآورد قانون بودجه است.

اما نکته قابل تأمل این است که درآمد های دولت بر اساس دلار ۴۲۰۰ تومانی هم محاسبه نمی شود؛ در حال حاضر نرخ ارز در سامانه سنای بانک مرکزی حدود ۱۴ هزار تومان و در بازار آزاد نیز حدود ۱۵ هزار تومان است.

از طرف دیگر میانگین نرخ دلار در ۶‌ماهه سال ۹۷ حدود ۹ هزار و ۱۵۰ تومان است که بر این مبنا، درآمد نفتی دولت از صادرات ۳۱ میلیارد و ۷۴۰ میلیون دلاری (حدود ۴۶۶ میلیون و ۷۵۸ هزار بشکه نفت و میعانات گازی با قیمت ۶۸ دلار) به ۲۹۰ هزار و ۴۱۷ میلیارد تومان می‌رسد که از برآورد قانون بودجه (۸۹ هزار میلیارد تومان) حدود ۲۰۰ هزار و ۵۶۶ میلیارد تومان (یا سه‌برابر) بیشتر است.

در حال حاضر نفت به قیمت هر بشکه ۸۰ دلار رسیده و طبیعی است این رقم بالاتر هم برود همین مساله توانسته است درآمدهای دولت ناشی از فروش نفت را تا حد زیادی افزایش دهد.

رشد ۲۱ درصدی درآمد مالیاتی دولت

بررسی آماری آخرین آمار منتشرشده از درآمد مالیاتی دولت نشان می‌دهد، درآمد دولت حاصل از اخذ مالیات در چهارماهه سال جاری حدود ۳۴ هزار و ۸۸۰ میلیارد تومان است که حاکی از رشد ماهانه هشت‌هزار و ۷۲۰ میلیارد تومانی است.

نکته این است که اگر میانگین رشد ماهانه درآمد مالیاتی را مدنظر قرار دهیم، در ۶‌ماهه سال جاری درآمد مالیاتی دولت به ۵۲ هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان می‌رسد که این میزان در مقایسه با درآمد ۴۳ هزار و ۱۲۰ میلیارد تومانی مدت مشابه سال گذشته حاکی از رشد ۲۱ درصدی درآمد مالیاتی دولت است.

مازاد درآمد دولت کجاست؟

با یک حساب سرانگشتی مشخص می‌شود مابه‌التفاوت درآمد نفتی دولت در قانون بودجه و درآمد ریالی دولت در ۶‌ماه اخیر حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان (۲۹۰ هزار میلیارد تومان در مقابل ۸۹ هزار میلیارد تومان) است.

عبدالرضا مصری عضو کمیسیون برنامه و بودجه در همین راستا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بودجه دولت بر اساس دلار ۳۵۰۰ بسته شده اما اکنون قیمت دلار بسیار بیشتر است عنوان کرد: دولت موظف است معادل آنچه که برای اون در نظر گرفته شده هزینه کند و مازاد درآمد دولت در بحث فروش دلار در بانک مرکزی قرار دارد.

مصری با بیان اینکه معادل ریالی دلارهای فروخته شده باید در بانک مرکزی باشد تصریح کرد: دیوان محاسبات وظیفه رسیدگی به میزان درآمد دولت از قبل فروش دلارها را دارد و تاکنون تخلفی در این راستا گزارش نشده است.

مجوز استفاده دولت از افزایش درآمد های حاصل از فروش دلار

اگرچه قرار بود مابه التفاوت نرخ ارز از میزان پیش بینی شده به حساب ذخیره ارزی واریز شود اما بررسی ها نشان می دهد هنوز دیوان محاسبات به گزارش جامعی از افزایش درآمدهای دولت دست پیدا نکرده است.

در همین راستا حسینی نماینده مردم تفرش، آشتیان و فراهان در مجلس گفته بود: در قانون برنامه ششم ذکر شده که اگر مابه التفاوت نرخ ارز از میزان پیش بینی شده افزایش یافت باید به حساب ذخیره ارزی واریز شود و نحوه استفاده از این حساب نیز مشخص شده است.

وی همچنین بیان کرد: در متن تبصره یک قانون بودجه سال ۹۶ تلویحا به دولت این اجازه را دادیم که اگر قیمت دلار افزایش یافت دولت می تواند از این درآمد استفاده کند که ما در لایحه بودجه عدد یک ریال را داشتیم اما در انتهای سال دولت، عدد ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از محل افزایش نرخ ارز درآمد ایجاد کرده است.

نکته قابل تامل این است که دولت هنوز گزارش بودجه سال ۹۷ خود را ارائه نکرده است این در حالی است که آذرماه باید بودجه سال ۹۸ توسط سازمان برنامه و بودجه بسته و به مجلس ارائه شود.